آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۱

چکیده

Predication is one of the significant issues in Islamic philosophical logic. “Essential Primary Predication” (al-ḥaml al-awwalī al-dhātī) is a new type of predication found mainly in late Islamic philosophers. The historical background of this predication is one of the controversial topics among post-Ṣadrīan thinkers, but it seems that it must be sought in Avicenna’s discussions on the meaning of predication. To show this, I will focus on two fragments in which Avicenna talks about the meaning of predication; one in al-Ishārāt wa al-Tanbīhāt (Pointers and Reminders) and the other in Manṭiq al-Mashriqīyyīn (The Logic of the Easterners). In Ishārāt, we read that in a proposition like “A is B”, what we mean is that “What is A is B”, not that “The ḥaqīqa of A is the ḥaqīqa of B”.

پیشینه حمل اولی ذاتی: تحلیل ابن سینا از معنای حمل

حمل یکی از موضوعات مهم در منطق اسلامی است و حمل اولی ذاتی نوع جدیدی از حمل است که عمدتا در متون فلاسفه دوره متاخر اسلامی یافت می شود. پیشینه تاریخی شکل گیری این حمل یکی از موضوعات بحث برانگیز در میان شارحان صدراست. اما به نظر می آید آن را باید در مباحث ابن سینا درباره معنای حمل جستجو کرد. برای نشان دادن این مطلب تمرکز من در این مقاله بر دو قطعه از سخنان ابن سیناست که او در آن ها از معنای حمل سخن می گوید؛ یکی در اشارات و تنبیهات و دیگری در منطق المشرقیین. در اشارات چنین می خوانیم که در گزاره ای چون «الف ب است» منظور این است که «آن چیزی که الف است، همان نیز ب ست» و نه اینکه «حقیقت الف حقیقت ب باشد». احتمالاً به این دلیل که کلمه «حقیقت» در اینجا اندکی دارای ابهام است، متفکران پس از ابن سینا ترجیح داده اند تا در تفسیر این عبارت از عبارت دیگری از او استفاده کنند که او در آنجا می گوید منظور این نیست که «معنای الف همان معنای ب است». بحث تاریخی طولانی ای در این زمینه وجود دارد که ابن سینا دقیقاً می خواهد کدام معنا را از معانی حمل خارج نماید. با این حال، کاملا برخلاف چیزی که ابن سینا در اینجا در سر دارد، متفکران مسلمان اواخر دوره اسلامی از چیزی به نام حمل اولی ذاتی سخن می گویند که منظور از آن در گزاره هایی چون «الف ب است» این است که «معنای الف همان معنای ب است». مشخص است که در اینجا حلقه هایی از بحث مفقود است؛ حلقه هایی که من می خواهم بخشی از آن ها را در این مقاله و با پیش کشیدن برخی مباحث تاریخی حول و حوش این مسئله نشان دهم. رویکرد من به طور کلی رویکرد تحلیل متنی است که شامل توصیف، تبیین و فهم سخنانی می شود که در تفسیر سخنان ابن سینا در این دو موضع آمده است.

تبلیغات