جایگاه تاریخی کاریز در خراسان و نقش آن در تولیدات فرهنگی-اجتماعی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
کاریزهای خراسان محرک دو شاخصه مهم فرهنگی-اجتماعی بودند: دانش و سبک زندگی. دانش کاریز شامل علومی می شد که مبتنی بر مهندسی و زمین شناسی بود و به طور موروثی از نسلی به نسل بعد انتقال می یافت. از طرفی پیرامون کاریز، فرهنگی نیز نشو و نما یافت که سازگاری با خشکسالی، قناعت در مصرف آب و بهره مندی از کار جمعی را ترویج می کرد و تبدیل به سبک زندگی مردم خراسان شد. این فرهنگ تا آغاز دوره معاصر زنده و پویا بود اما با ورود به دوران مدرن و زوال تمدن کاریزی، به مرور تولیدات فرهنگی-اجتماعی کاریز نیز به فراموشی سپرده شد. این مقاله با تمرکز بر جغرافیای خراسان، به بررسی جزئیات بیشتری از این زوال می پردازد. در این راستا تحولات تاریخی کاریز در یکی از مناطق کاریزخیز خاک ایران بررسی می شود تا درک بهتری از کلیت موضوع حاصل گردد. پرسش اصلی این خواهد بود که کاریز چه پیشینه ای در خراسان داشته و مولد چه فرهنگی بوده که فقدان آن امروز احساس می شود؟ بنا بر ماهیت موضوع از روش توصیفی و تحلیلی در ارزیابی داده های تاریخی و جغرافیایی استفاده خواهد شد.The historical place of Qanat in Khorasan and its role in socio-cultural productions
The Qanats of Khorasan were the driving force of two important cultural indicators: knowledge and lifestyle. The knowledge of Qanat included sciences that were based on engineering and geology and were inherited from one generation to the next. On the other hand, around the Qanat, a culture was formed that promoted adaptation to drought, contentment in water consumption, and the benefit of collective work, and it had become the lifestyle of Khorasan people. This culture was alive and dynamic until the beginning of the modern era, but with the entry into the modern era and the decline of the Qanatic civilization, the Qanats of Khorasan were destroyed and its surrounding culture was also destroyed. The present article is limited to the geography of Khorasan in order to deal with more details of the historical developments of the Qanat in one of Iran's Qanat-rich provinces and to obtain a better understanding of the overall issue of the Qanat. The main question is what is the history of Qanat in Khorasan and what kind of culture was it? According to the nature of the subject, descriptive and analytical methods will be used in the evaluation of historical and geographical data.
تبلیغات
