اثرگذاری بنادر دریای خزر بر ارتقای هم پیوندی ساختار فضایی کشور (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تجارت دریایی و به خصوص حمل ونقل کانتینری با رشد بالاتر نسبت به GDP جهانی، صادرات، و غیره آثار فراوانی بر ساختار فضایی مناطق و نواحی گذاشته است. بنادر نقش مهمی در این زمینه ایفا می کنند. زیرا دروازه های اصلی ورود و خروج کالاها در یک سرزمین اند. در این پژوهش به بررسی ساختار و هم پیوندی بنادر شمال ایران (دریای خزر) با سایر بنادر کشورهای مجاور دریای خزر، به دلیل اهمیت فراوان حمل ونقل دریایی و اثرگذاری آن بر ساختار هم پیوندی فضایی کشور، پرداخته شده است. مدل مورد استفاده در این پژوهش، به منظور بررسی سیر تحول ساختار شبکه هم پیوندی فضایی بنادر شمال کشور در سطح محلی و فراملی، طی سال های 1368 تا 1398، تحلیل جریان جابه جایی مسافر و کالا بین بنادر دریای خزر در کشور با بنادر دریای خزر در سایر کشورها با کمک نرم افزار UCINET است. نتایج مطالعه نشان داد هم پیوندی کالا و مسافر استان های شمالی کشور (به طور عام) و بنادر دریای خزر در کشور (به طور خاص) در شرایط مناسبی قرار ندارد و عملاً در حوزه ارتباطی بین ایران در دریای خزر با سایر کشورهای همسایه به جز در مواردی اندک و ناچیز (ارتباط روسیه با بندر امیرآباد) چندان بالا نیست و هم پیوندی فضایی سایر مرزهای کشور به خصوص سواحل جنوب از سواحل دریای خزر به مراتب بیشتر و بالاتر است.An Analysis of the Effectiveness of Caspian Sea Ports on the Enhancement of Iran’s Spatial Structure Interconnection
With a growth rate higher than global GDP, exports, etc., Marine business (especially container transport) has had great effects on the spatial structure of different regions and areas. Ports have an important role in this regard, because they are the main gates of goods import and export in a country. This study explores the structure and interconnection of Iran’s northern ports (on Caspian Sea) with the ports of other countries neighboring Caspian Sea due to the great importance of marine transportation and its effectiveness on Iran’s spatial structure interconnection. In order to examine the evolution of the spatial interconnection network structure of Iran’s northern ports at local and international level between the years 1989 to 2019, the model used in this study analyzed the passenger and goods transportation among Caspian Sea ports of Iran and those of other countries around Caspian Sea using UCINET software. The results showed that the interconnection of goods and passenger transportation in Iran’s northern provinces (in general) and Iran’s ports on Caspian Sea (in particular) is not in good conditions. In fact, the connection between Iran and other countries neighboring Caspian Sea is not so high except for scarce, insignificant cases (i.e., connection with Russia through Amirabad port), and the spatial interconnection of other borders of Iran, especially the southern coastline, is much higher than that of Caspian Sea coastline.