ریشه شناختی «وحدت وجود» در «کشف الحقایق» نسفی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
نسفی در کتاب «کشف الحقایق»، چونان یک آموزگار مدرسی، به رسته بندی مطالب و موضوعات عرفان اسلامی – به ویژه وحدت وجود- پرداخته است؛ مع الأسف، آموزگاری که کمیت تحلیلش لنگان است. در این راه، آشکار است که، همگام با و پیرو دیگر عرفا، خود را از پیچیدن به استدلالات فلسفی و کلامی دور نگاه داشته است، و مانند فلاسفه عرفان پیشه ای چون شیخ اشراق، مخاطب را به گذرگاه های صعب العبور برهان و استدلال نمی برد. با توجه به منش کتابت او، همچنان که گنجینه موروث عرفانی پیش از خود را به دوش می کشد، -که ریشه های آن را می توان در فلسفه یونان (به ویژه افلاطون و نوافلاطونیان) و هند باستان باز جست- از برخی از اساتید عرفان، چون ابن سبعین و ابن عربی بیشترها خوشه برچیده است. حتی در انتخاب عناوین فصول و بخش های مختلف کشف الحقایق، بعید نیست که از آثار ابن سبعین و ابن عربی، به گونه ای مستقیم تاثیر گرفته باشد؛ به ویژه در انتخاب دو عنوان اصحاب «نور» و «نار»، که مهمترین آراء نسفی را در باب وحدت وجود، می توان در پرداخت همین دو بخش به ملاحظه کرد. در این جستار، ریشه نگاری عقاید او در باب وحدت وجود، نشانگر تاثیر بی چون و چرای او از ابن سبعین و ابن عربی است؛ که البته در این ریشه نگاری، آراء ابن سبعین تازگی خاص خود را دارند.The Etymology of Pantheism in Nasafi’s Kashf-ul-Haqaiq
Nasafi, as a scholastic man, has categorized and explained matters of Islamic Sufism- especially: Pantheism- in Kashf-ul-Haqaiq . In line with the other mystics, however, it is obvious that in this way, he has deterred himself wrapping theological and philosophical arguments. Nasafi, unlike mystical philosophers like Suhrawardi (Sheikh Eshragh), does not carry his readers to impassable defiles of argument and proof. Nasafi, in addition to have Islamic Sufism treasure with himself- the roots of this treasure could be found in ancient India and Greece (especially in Plato and Aristotle’s works)-, he has dismantled more clusters from Ibn Arabi and Ibn Sab'een’s gardens. In choosing titles of Kashf-ul-Haqaiq chapters and his specific terminology, it is not unlikely that Nasafi has copied directly from Ibn Arabi and Ibn Sab'een’s works.
In this paper, rooting Nasafi’s believes and ideas on Pantheism shows without question influence of Ibn Arabi and Ibn Sab'een. It is noteworthy that in this rooting, Ibn Sab'een’s ideas have their specific novelty.
تبلیغات
