نقد تطبیقی دیدگاه مشایخ صوفیه در باب وصف حُسنِ معشوق (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
از زمان ورود تصوّف به شعر فارسی و درآمیختن مضامین عاشقانه و عارفانه و کاربرد الفاظ و اصطلاحات عاشقانه به عنوان نماد و رمزی برای بیان مفاهیم عرفانی، در میان مشایخ صوفیه اختلاف آراء پدید آمد و هر کدام بر آن شدند تا با تدوین کتب و رسائل، بر آیین مکتب و مشرب عرفانی خود تعریف و توجیهی از این الفاظ به دست دهند. این مقاله قصد دارد تا به روش نقد تطبیقی، به بررسی آراء مشایخ صوفیه از جمله هجویری، احمد غزالی و عین القضات همدانی، در باب الفاظ و مضامین شعری در وصف معشوق بپردازد. محدوده این مقاله الفاظی چون زلف و چشم و خدّ و خال و ابرو را در بر می گیرد. دیدگاه هجویری در باب این الفاظ و توصیفات به ویژه در بحث سماع بیشتر صبغه شرعی و فقهی دارد، احمد غزالی احوال عاشق و صفات معشوق را به گونه ای منسجم برای بیان یک نظام خاص توصیف می کند و عین القضات همدانی با نقل ابیاتی از دیدگاه تصوّف به تعریف شاهد پرداخته این الفاظ را در مقام ها و معانی مختلف شرح می دهد.Comparative Analysis of Sufi Sheikhs Viewpoints on the Description of Beloved's Beauty
When mysticism entered the Persian poetry and romantic themes were combined with mystical ones, they were applied as symbols to express mystical meanings, so that it caused disagreements between some Sheikhs and persuaded them to write the books and treaties, to give some definitions and justifications of those terms according to their schools. This article intends to analyze the ideas of some Sufi Sheikhs such as Hojviri, Ahmad Ghazali, and 'Einul Qozat Hamadani about the terms and themes of describing the beloved, and it is limited to such terms as Zolf (hair), Chashm (eye), Khadd (cheek), Khal (mole) and Abru (eyebrow). Hojviei's idea about these terms is based on juridical and religious views especially while discussing on Sama'; Ahmad Qazali describes the states of the lover and the beloved in a coherent way to express a certain system and Einul Qozat Hamedani explains these terms in different situations and concepts, by citing some verses from the viewpoint of mysticism and introducing the Shahed.
تبلیغات
