«نور طامس» در حکمت اشراق سهروردی و «مقام طمس» در حکمت متعالیه ملاصدرا (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در حکمت اشراق، هم نظام مراتب عالم و هم مراحل سیر و صعود نفس به عالم برین براساس انوار تبیین می شود. سهروردی معتقد است که در سیر و سلوک معنوی به ترتیب انوار «خاطف» یا «بارق» بر مبتدیان، انوار «ثابت» بر متوسطان و نور«طامس» بر واصلان کامل ظاهر می شود. بدین سان در حکمت اشراق فناء محض با تابش نور طامس محقق می گردد و مقام طمس پس از دو مقام «برق» و «حرق» پایان مراتب صعود نفس است. ملاصدرا تحت تأثیر حکمت اشراق از نور طامس یاد نموده، مقام طمس را با «قیامت عظمی»، «مقام أو أدنی» و مرتبه «ملائکه مٌهیّمین» یکی دانسته و آن را پایان مراتب سلوک می داند. اما در عرفان اسلامی دیدگاه متفاوتی درباره مقام طمس داریم که از ابن فارض مصری آغاز می گردد. ابن فارض مراتب فنا را در سه مرحله «محو»، «طمس» و «محق» نظم می دهد. بسیاری از شارحان آثار ابن عربی و ملاصدرا مثل کاشانی و حاج ملاهادی سبزواری بر همین اساس محو را فناء افعال عبد در فعل حق، طمس را فنای صفات او در صفات حق و محق را فنای در ذات حق دانسته اند“Tames light” in Eshragh wisdom and “Tames Station” in mysticism and transcendent wisdom
In Eshragh wisdom both the hierarchy of the world and the stages of the transcendence of the soul to the supreme world are determined according to the lights. Suhrawardi believes that during the spiritual trip, the “khatef” or “baregh” light on the beginners, the “Sabet” light on the average people and “Tames” light on the achievers humans will appear. Therefore in Eshragh wisdom, absolute annihilation will be realized by Tames light and Tames station, end point in the soul transcendence stages, is after the two “Bargh” and “Hargh” stations. But in Islamic mysticism, Ebne Fareze mesri arranged the hierarchy of annihilation in the three stages of “Mahv”, “Tams” and “Mahgh”. Most of the Ibn Arabi and Molla Sadra commentators like Kashani and Haj Molla Hadi Sabzevari, according to this principal, consider annihilation as the annihilation of human’s deed into God’s action, take “Tams” as annihilation into God’s attributes and take “mahgh” as annihilation into God’s Essence, although Molla Sadra, impressed by Eshragh, has mentioned Tames light and has equated it with Great Resurgence and the “Mohayyam” angels and considers them as the end of the soul hierarchy.
تبلیغات
