تحلیل عناصر تصویری نقاشی های منتخب از صادق تبریزی با رویکرد نشانه شناسی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مکتب نقاشی سقاخانه جریان هنری بود که در دهه ی 1340 شمسی با استفاده از عناصر شکل از هنر مدرن و برخی از عناصر سنتی- مذهبی و باستانی در ایران شکل گرفت. نقاشان سقاخانه در تلاش بودند که به آثار خود هویتی قومی-ایرانی بدهند. هنرمندان منتسب به این جنبش ضمن ارج نهادن به عناصر تصویری کهن، آثاری پدید آوردند که به دنبال تفاوت در هنر خود بودند. پس با استفاده از هنر کهن، ارتباطی میان هنر مدرن و هنر سنتی برقرار کردند. آن چه در بررسی آثار سقاخانه ای بیشتر دیده می شود عناصر تصویری-نشانه ای هستند که از مضامین و مبانی فکری عمیقی ناشی می شوند. در علم نشانه شناسی به بررسی انواع نشانه ها و قواعد و مبانی فکری پرداخته می شود. همچنین در این علم به تشریح رمزگان نشانه شناسی تصویری و نوشتاری در آثار صادق تبریزی با توجه به هم سو بودن آثارش با اهداف این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد. بنابراین این تحقیق در تلاش است ضمن معرفی و شناسایی آثار این هنرمند، به وارسی ویژگی های عناصر تصویری در نقاشی های ایشان بپردازد و همچنین ساختار و مضامین این عناصر تصویری را با رویکرد نشانه شناختی مورد تشریح قرار دهد. لذا دو سوال اساسی در این تحقیق مطرح است: عناصر تصویری در آثار صادق تبریزی واجد چه مؤلفه های بصری است؟ این عناصر از چه نوع ساختار نشانه ای برخوردارند، به عبارتی عملکرد رویکرد نشانه شناختی در آثار منتخب چگونه است؟ این تفحص به شیوه ی توصیفی-تحلیلی با روش کیفی می باشد و همچنین گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اینترنتی انجام شده است. برآیند پژوهش نشان داد؛ در آثار صادق تبریزی نشانه های تصویری در شش دسته طبقه بندی می شوند. به طور کلی عناصر تصویری بیشتر به صورت نمایه ای و نمادین می باشد. بیشترین حجم عناصر تصویری از نوع نمادین-شمایلی بوده و از نشانه فیگوراتیو و انتزاعی ناشبیه ساز تشکیل شده است و کمترین نشانه طبیعت گرایانه می باشد. در نمونه های مطالعاتی وجوه اشتراک بین نشانه های تصویری و نیز تقسیمات نشانه شناسی مفاهیم بسیار مشاهده شده است. نقوش نوشتاری، در آثار تبریزی از جایگاه خاصی برخوردار است که با مضامین دینی و معنوی و با خط ثلث ایرانی توأم شده است. از این نقوش در تمامی آثار مشاهده شده است. نقوش گیاهی بیشتر به صورت نمادین و نقوش انسانی و جانوری بیشتر به صورت شمایلی قابل رویت است.Analysis of visual elements of selected paintings by Sadegh Tabrizi with a semiotic approach
Saqakhaneh School of Painting was an art movement that was formed in the 1340s using elements of modern art and some traditional-religious and ancient elements in Iran. Saqakhaneh painters were trying to give their works an ethnic-Iranian identity. Artists attributed to this movement, while honoring ancient pictorial elements, created works that sought to differentiate their art. Using ancient art, they established a link between modern art and traditional art. What can be seen more in the study of Saqakhaneh's works are visual-symbolic elements that arise from deep themes and intellectual foundations. In the science of semiotics, the types of signs and the rules and principles of thought are studied. Also in this science, the codes of visual and written semiotics in Sadegh Tabrizi's works are explained by considering the alignment of his works with the objectives of this research. Therefore, this research tries to introduce and identify the works of this artist, to examine the characteristics of visual elements in his paintings, and also to explain the structure and themes of these visual elements with a semiotic approach. Therefore, two basic questions are raised in this research: What visual elements do the visual elements in Sadegh Tabrizi's works have? What kind of sign structure do these elements have, in other words, how does the semiotic approach work in the selected works? This research is descriptive-analytical with qualitative method and also the collection of information has been done in the form of library and internet. The result of the research showed; In Sadegh Tabrizi's works, visual signs are classified into six categories. In general, visual elements are more indexical and symbolic. The largest volume of pictorial elements is of the symbolic-iconic type and is composed of figurative and simplistic abstract signs and is the least naturalistic sign. In the study samples, the commonalities between the visual signs as well as the semiotic divisions of the concepts have been observed a lot. Written motifs have a special place in Tabrizi's works, which are combined with religious and spiritual themes and the Iranian third line. These motifs have been observed in all works. Plant motifs are more symbolic and human and animal motifs are more iconic.
تبلیغات
