معناشناسی هم نشین های واکنشی واژه «ابتلاء» در قرآن (براساس نظریه میدان های معنایی) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
واژهٔ ابتلا یکی از واژگان کلیدی قرآن است. بسامد سی وهشت موردیِ مشتقات این ماده نشان از اهمیت آن در دستگاه زبانی قرآن دارد. مطالعهٔ میدان معنایی واژگان قرآن، شیوه ای نوین به منظور کشف لایه های معنایی و دستیابی به مراد خداوند از راه تحلیل نظام مند روابط درون متنی است؛ تحلیل روابط هم نشینی یکی از راه های مطالعهٔ میدان معنایی واژگان است. در میان مجموعه کلماتی که با ابتلا هم نشین شده است، آن دسته از واژگانی که بیانگر واکنش های امتحان شونده و امتحان گیرنده در طول فرایند ابتلاست از اهمیت مضاعفی برخوردارند؛ چه آنکه شناخت این عکس العمل ها می تواند تغییرات مثبتی در جهت گیری انسان در برابر ابتلا ایجاد کند. تحلیل گزاره های قرآنی مشتمل بر هم نشین های واکنشی نشان می دهد عکس العمل انسان در هنگام مواجهه با امتحان های الهی به دو دستهٔ مطلوب و نامطلوب تقسیم شدنی است. به هر دسته از واکنش های انسان پاسخی از سوی خداوند تعلق می گیرد؛ واکنش خداوند در برابر عکس العملِ مطلوب انسان ها به شکل پاداش و عفو تجلی می یابد و واکنش نامطلوب با عذاب پاسخ داده می شود.Semantics of the Reactive Co-occurred Words with the Term " Ibtilā" in the Quran; A Study based on the Semantic Fields Theory
" Ibtilā "(test) is one of the keywords of the Quran. Thirty-eight repetitions of the word's root derivatives indicate its importance in the linguistic system of the Quran. Studying the semantic field of the Quranic words is a new approach to finding semantic layers, as well as attaining God's intention, which is done through systematic analysis of intertextual relations. Examining the syntagmatic relations of the words is one of the ways to study their semantic field. Among the co-occurred words with Ibtilā , those that express the reactions of the tester and the testee during the test process have double importance because knowing these reactions can cause positive changes in human orientation against Ibtilā . Analyzing the Quran verses, including the reactive co-occurred words shows that the human reactions to the divine tests can divide into two categories, namely the desirable and undesirable. Each category is responded to by God; His response to the human's desirable reaction appears in the form of reward and forgiveness, and the undesirable reaction is answered with torture.