جدال زنان عیار در برابر اسطوره مغول در روایت های داستانی بهرام بیضایی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
کهن نمونه «بیگانه دشمن» در تاریخ فرهنگی ایران بارها به صورت های مختلف بروز یافته است و از نمونه های آن، دشمنی و بیگانگی تاتار و مغول را می توان نام برد. وحشی گری و قساوت مغولان به مردمان ایران زمین، تا آنجا بود که پس از حمله سهمگین و قتل و غارت ایشان، تا قرن ها نمونه ای برای هر نوع حمله و غارت به شمار می رفتند و کم کم از شکل تاریخی خارج و به شکلی اسطوره ای در ادبیات و فرهنگ ما باقی ماندند. این مقاله به چگونگی شکل گیری اسطوره مغول در تاریخ فرهنگی ما و به طور خاص، آثار بهرام بیضایی اشاره دارد. از مشخصه های اصلی روایت های داستانی بیضایی، حضورِ فعال زنان در متن روایت است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل مبارزه زنانِ «قهرمان عیار» در برابر اسطوره مغول، در روایت های داستانیِ بهرام بیضایی است. نمایش نامه و فیلم نامه هایی که در این پژوهش بررسی می شوند، عبارت اند از: فتح نامه کلات ، قصه های میرکفن پوش ، عیار تنها ، عیارنامه و تاراج نامه . روش پژوهش، توصیفی تحلیلی است؛ بدین صورت که ابتدا شیوه بیضایی در استفاده از اسطوره مغول بیان می شود، سپس پنج اثر که در آن به طور مشخص مبارزه زنان با مغول در محور روایت قرار می گیرد، تحلیل می شوند.Ayyar women's battle against Mongol myth in narratives story of "Bahram Beyzai"
The "alien- enemy" archetype in cultural history of Iran often emerges in different forms and examples of hostility and alienation such as Tatar and Mongol. Mongol savagery and brutality on Iranians, was so severe that after a hard attack and murder and plunder, for centuries, they were an example for each type of attack. Gradually Mongols' attacks changed from historical form and remained in a mythical form in our literature and culture. This article describes how the myth of Mongol formed in our cultural history and signifies the issue, in particular, in the works of "Bahram Beyzai". The main feature of his fictional narratives is an active participation of women in the context of the narration. The purpose of this study is analyzing the struggle of "champion- trickster" women, against the myth of the Mongols, in the "Bahram Beyzai" narrations. Plays and screenplays that are considered in this study include: “Fathnameye kalat”, “mire kafanpush tales”, “ayyare tanha”,”ayyarname” and “tarajname”. The research is descriptive- analytical, so that at first we will express the way that Beyzai uses to describe myth of the Mongols, then five works that are particularly about women's struggle with Mongol in the narrations, will be analyzed.
تبلیغات
