بررسی هویت زنان در نقوش آثار هنری سده های آغازین اسلام (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
منابع تصویری به جای مانده از آثار هنری سده های آغارین حکومت اسلامی یکی از مستندات معتبری است که می توان با بررسی آن به هویت و جایگاه اجتماعی زنان در آن دوران دست یافت. نقوش پیکره های زنان در دیوارنگاره های کاخ های امویان و عباسیان، اولین اطلاعات بصری مستدل در این خصوص را از دو قرن اولیه اسلام به ما ارائه می دهند. در سده های بعدی گستره نقوش را علاوه بر دیوارنگاره ها در نگارگری نسخ خطی و دیگر شاخه های هنری می توان مشاهده کرد. از سده ششم به بعد با استحکام باور اسلامی در میان سایر ملل شاهد حضور تصاویری هستیم که به وجوه مختلف شخصیت زن می پردازد؛ این پیکره ها گاه جنبه تزئین گرا، گاه نمادین و گاه اسطوره ای پیدا کرده اند. در این دوران تصویر پیکر زنان اکثراً در کنار نقوش گل و گیاه، پرن ده و یا حیوانات دیگر ظاهر و برای بازیابی هویت و شخصیت زنان می توان به پوشش و یا حالات پیکره ها تأکید کرد. در این مقاله علاوه بر معرفی جایگاه اجتماعی زنان، به این مهم پرداخته می شود که بعضی از این تصاویر جنبه ای آرمانی دارد و برخی دیگر هویتی اساطیری به آنان می بخشد. این پیکره ها که با پوشش ها و آرایش های متنوع به تصویر کشیده شده اند، علاوه بر زیباشناسی دوران از باورها و تمایلات و موقعیت های فردی آنان نیز سخن دارند. نکته قابل توجه در تمایزات این تصاویر آن است که در بررسی تحلیلی آنان می توان هویت اجتماعی زنان را به عنوان مقدسه، حاکم، خنیاگر، مادر و یا همسر باز شناخت.A Study of Women’s Identity in Artistic Designs of Early Centuries of Islam
To find the identity, position and status of women in the early centuries of Islamic government, it is necessary to rely on reasonable documents. The pictorial resources and designs remained from artistic works of these times are among the available documents which can be studied by focussing on the position of women in this period. The designs of figures remained from the early centuries of Islam may be investigated in the murals of Omavis’ castles, Abbasians’ palaces, f manuscripts of Abbasian age and also in the designs of other artists. In these designs, the apparent identity of woman may be recognized as sacred, governor, minstrel, mother or spouse who has been portrayed with diverse covers and make ups. The researchers may realize women’s social identity and situation at that time by analyzing their decorations, designs and covers. It is necessary to mention that in the early centuries of Islam, art and artistic works did not have any considerable importance and value and no art was formed by Islamic beliefs. For this reason, the works remained from that time had admirable intellectual sediments with them. But from the third centuries onward, we witness considerable changes in artistic works due to the growth of Islamic beliefs. Generally, from this period onward we witness the figures being simplified as well as the growth of designs due to emphasis on “prohibition of depiction” in Islamic beliefs. This depiction constraint had a deep influence on the lack of any realistic imaging during the history of Islamic art. As a result, what is dealt with in this paper regarding the designs of women’s figures (from the respect of pictorial aspect) has a decoration-oriented aspect. In the works of Islamic art, human’s figure has mostly appeared beside the designs of flowers, plants and birds it is only the cover or pictorial positions of the figures which gives a limited and definite identity to the characteristics of men and women and has given an ideal, mythological or mythical aspect to them and assists us in this research.
تبلیغات
