بررسی انواع اقتباس های قرآنی در دیوان اشعار حافظ و ابوالعتاهیه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
دریافتن ژرفنای سروده های بسیاری از شاعران بزرگ جهان اسلام، بدون شناختن مایه های قرآنی شعر آنان ممکن نیست. در پژوهش حاضر نگارنده به تبیین، تحلیل و تطبیق جلوه های تأثیرپذیری سروده های حافظ و ابوالعتاهیه از آیات و مضامین قرآنی پرداخته و گونه های آن را در دیوان هر دو شاعر بازنموده است. تأثر قرآنی این دو شاعر در حوزه اقتباس های مستقیم و اقتباس های غیرمستقیم جای می گیرد که هر کدام، خود دارای گونه هایی است. نگارنده دریافته که در شعر ابوالعتاهیه در مقایسه با حافظ از برساختن و درج مضامینی مشابه تعبیرات قرآنی نشانی نیست، زیرا حافظ اکسیر کلام خداوند را بر مضامین عاشقانه، سیاسی و اجتماعی سروده های خود زده و با مضمون آفرینی، فرهنگ زبانی و اندیشگانی خود را چندصدایی کرده است، حال آنکه اقتباس های قرآنی اشعار ابوالعتاهیه جنبه ای اخلاقی و زاهدانه دارد و تک بعدی است.A Study on Quranic Adaptations in Hafez and Abū l-ʻAtāhiyya's Diwans
Understanding the depth of most great and famous poets in Islam is not possible without recognizing and understanding Quranic themes of the poetries. In the present research, the author expresses, analyzes and compares the effectiveness manifestation of Hafez and Abū l-ʻAtāhiyya's poetries from Quranic Verses and concepts and then explains their types in both poets' diwans. Both poets' affect of Quran is in the field of direct and indirect adaptation in which each includes various types. The author concluded that there is no trace of similar concepts to Quranic interpretations in Abū l-ʻAtāhiyya's works. Because Hafez enjoyed God's words' elixir to enrich his poetries with lovely, political and social concepts since Abū l-ʻAtāhiyya' works are Quranic adaptation in the field of ethics and asceticism.