بررسی تطبیقی عناصر داستان سمرقند در مقامات حریری و مقامات حمیدی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
«مقامات حریری» و «مقامات حمیدی» از جمله کتاب های نثر فنی و متکلف در دو زبان عربی و فارسی هستند که در این پژوهش «داستان سمرقندیّه» در هر دو اثر، از جهت ویژگی های داستان پردازی، چون پی رنگ، ساختار، بُن مایه، زاویه دید، صدا، زمان و مکان، توصیف، لحن، گفت وگو، شخصیت پردازی و درون مایه، مورد بررسی قرار گرفته و وجوه اشتراک و افتراق این داستان ها بیان شده است. داستان سمرقند در «مقامات حریری» درباره پیرِ رندی است که در روز، به وعظ مردم می پردازد و در پی جلب وجهه مذهبی در میان مردم است اما هنگام شب، تمام آنچه در روز، جماعت را بدان می خوانده نقض می کند. در داستان سمرقندِ «مقامات حریری» نیز پیری رند را مشاهده می کنیم که ابتدا از خسّت مردم سمرقند به تندی سخن می گوید ولی به مصلحت وقت، تغییر رویّه داده، به ستایش سمرقند و اهالی آن می پردازد. شباهت هایی که بین این دو مقامه وجود دارد بیانگر آن است که قاضی حمیدالدین در تألیف اثرش، به کتاب فاخر «مقامات حریری» نظر داشته و از آن به طرق مختلف بهره گرفته است.Comparative study of the Elements of Samarkand Story in Maqamate Hamidi and Maqamate Hariri
"Maqamate Hariri" and "Maqamate Hamidi" are technical proses in Arabic and Persian literature. The present article studies the Samarkand Story in both works from structural, perspective, infrastructure, voices, time and place, description, dialogues, personification, characters and intertextual point of view as well as expressing the similarities and the differences. The Samarkand story in "Maqamate Hariri" is about an old man who advises people during the day but he ignores them all and does something different during the night. In "Maqamate Hariri's" an old man is described who talks about Samarkand's people miserliness pettishly but he changes his mind and praises Samarkand and its people just in time. The similarities show that Ghazi Hamideddin had enjoyed "Maqamate Hariri" in his literary work.