مطالعه عوامل مؤثر گرایش به خرافات در بین شهروندان: فراتحلیل پژوهش های بازه زمانی 1388 الی 1397 (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
خرافه به باورهای مبتنی بر تقدیر، شانس، سنت می گویند که فرد برای تحلیل اتفاقات پیرامون خود استفاده می کند و معمولاً مبنای علمی ندرند. متفکران نوسازی علت آن را محلی گرایی، انزوای محیطی، فقر فرهنگی، تله محرومیت، خرده فرهنگ گروهی، عدم نوسازی اجتماعی، ترس از تحول، جامعه کندویی و قطاعی و وجود تصور خیرمحدود می داند. در ایران مطابق آمارها، میزان گرایش به خرافه زیاد شده و شهروندان هزینه مالی و اجتماعی برای این مسأله می پردازند. هدف اصلی تحقیق، مطالعه عوامل مؤثر گرایش به خرافات در بین شهروندان است. روش تحقیق از نوع فرا تحلیل کمّی، جامعه آماری آن 23 سند که 18 پژوهش به دلیل پیمایش و مرتبط بودن با مسأله پژوهش، رعایت کیفیت و روایی انتخاب شده است؛ روش نمونه گیری از نوع غیراحتمالی از پایگاه علمی نورمگز، جهاد دانشگاهی، مگ ایران و ایران داک بوده است. نتایج نشان می دهد که بین عوامل اجتماعی (0.135)، فرهنگی (0.204)، روانی (0.365) و اقتصادی (0.478) با گرایش به خرافات رابطه وجود داشته و اثر کل آن ها برابر با 19 بوده است. هم چنین آزمون Q و نمودار قیفی وجود ناهمگنی (واریانس) بین مطالعات را تأیید کردند. برای بررسی آن، متغیرهای زمینه ای به عنوان متغیر تعدیل گر درنظر گرفته شدند. نتایج بررسی تعدیل گر نشان می دهد که هویت قومی بر گرایش به خرافه تأثیر داشته و میزان اثر کلی آن برابر با 0.13% است. این میزان در بین گروهی قومی لُر و ترک ها نسبت به سایر اقوام بیشتر بوده است. از بُعد جنسیت، زنان بیشتر از مردان به سمت خرافه می روند و علت این امر به تفاوت روانی، جسمی و تفاوت اجتماعی بین مردان و زنان در جامعه برمی گردد؛ هم چنین بازیکنان فوتبال کمتر و شهروندان عمومی بیشتر از همه به خرافات گرایش دارند. از نگاه محل زندگی (زیست مکانی-جغرافیایی)، ساکنان محیط روستا بیشتر علاقه و تمایل به تبیین امور با خرافات دارند. علت این امر به انزوای جغرافیایی، سرمایه فرهنگی پایین، محلی گرایی و سازگاری و هم نوایی مردم با هنجارهای سنتی و تاریخی خود در باب امور اجتماعی دارد.Studying the Effective Factors of Tendency Towards Superstitions Among Citizens: Meta-analysis of Researches from 2009 to 2018
The main purpose of the research is to study the effective factors of tendency to superstition among citizens. The research method is quantitative meta-analysis, the statistical population of which is 23 documents, of which 18 studies were selected due to the survey and being related to the research problem, compliance with quality and validity, non-probability sampling method from the scientific database of Nurmagz, Jihad Dhanshi, Mag-Iran and Iran has been docked. The results show that there is a relationship between social (0.135), cultural (0.204), psychological (0.365) and economic (0.478) factors with superstition tendency and their total effect was equal to 19. Also, Q test and funnel plot confirmed the existence of heterogeneity (variance) between studies. To check it, contextual variables were considered as moderator variables. The results of the moderator study show that ethnic identity has an effect on superstition tendency and its overall effect is equal to 0.13%. This rate has been higher among Ler and Turks than other ethnic groups. In terms of gender, women are more prone to superstition than men, and the reason for this is the psychological, physical and social difference between men and women in society. Also, football players are less inclined to superstitions and general citizens are more prone to superstitions. From the point of view of the place of life (biospatial-geographic), the residents of the village environment are more interested and willing to explain things with superstitions. The reason for this is geographical isolation, low cultural capital, localism, and people’s compatibility with their traditional and historical norms regarding social affairs.
تبلیغات
