بررسی تطبیقی برهان حدوث در اثبات وجود خدا از دیدگاه نظّام و کندی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
نظّام معتزلی و کندی فیلسوف به عنوان یک مسلمان در مناظرات اعتقادی و آثار علمی خویش از برهان حدوث استفاده کرده اند. تاریخچه این برهان به یونان باستان بر می گردد و تا عصر نظّام و کندی دچار تغییرات اساسی شده به طوری که برحسب مقدمات خود، تقریرات مختلفی یافته و هر کدام از اندیشمندان مذاهب مختلف کلامی براساس دیدگاهی که در خصوص عالم و نحوه حدوث آن دارند به تقریر متفاوتی از آن پرداخته اند. این برهان از دلایل مهم اثبات وجود خدا نزد متکلمان است و استفاده کندی از این برهان دلیل بر معتزلی بودن وی نیست. این برهان براساس تقریر نظّام دارای دو جنبه سلبی و اثباتی و در نزد کندی دارای سه تقریر مختلف است. مسئله اساسی در تحقیق حاضر این است که این دو رویکرد، در عین تفاوت چه شباهتی با هم دارند؟ آیا کندی از نظّام تاثیر پذیرفته و معتزلی مذهب است؟ یا هر دو از منبع و اثر مشترکی تاثیر پذیرفته اند؟ جنبه سلبی برهان حدوث نظّام با یکی از سه تقریر برهان حدوث کندی مشابهت دارد اما جنبه اثباتی برهان وی با تقریرات کندی تفاوت اساسی دارد. در تحقیق حاضر در صدد هستیم تا با استفاده از روش تطبیقی- تحلیلی و با تکیه بر شباهت ها و تفاوت های براهین حدوث نظّام و کندی به بررسی مآخذ آن و نحوه تأثیر پذیری آن دو از یکدیگر بپردازیم.A comparative Study of Nazzam and Kindi's Views on the Argument from Creation
Nazzam as a Mu'tazilite theologian and Kindi qua philosopher have used "argument from creation" in religious debates and their scientific works as a committed Muslim. The history of this argument stems from ancient Greece and has been experiencing fundamental changes to the Nazzam and Kindi’s era. This argument is one of the important arguments for God's existence among theologians, and Kindi's use of this argument does not mean that he is a Mu'tazili. This proof has two aspects, negative and positive, based on the Nazzam's view and has three different versions in Kindi's view. The main issue in this research is what the differences and similarities between these two views are? Is Kindi influenced by Nazzam or are both influenced by a common source? Nazzam’s negative aspects of the argument is similar to one of the Kindi’s three arguments, but the positive aspects of his argument have fundamental differences with Kindi’s. The aim of present research is to find similarities and differences of Nazzam and Kindi’s "arguments from creation" to study how they affect each other.