معمای خیام (دلایلی تازه برای اثبات یکی بودن خیام فیلسوف و دانشمند با شاعر رباعیات) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یکی از اصلی ترین ابهام ها در کارنامه خیام پژوهی، انتساب یا عدم انتساب رباعیات به این فیلسوف نیشابوری ست. از نظر مخالفانِ انتساب رباعیات به خیام، یکی دانستن سراینده آنها با خیام فیلسوفِ متدیّن، اجتماع نقیضین و محال است. نتیجه چنین باوری ادعای وجود دو خیام و ایجاد تقابل (فیلسوفی عقلانی و شاعری عشرت طلب) میان آنهاست؛ در یک طرف فیلسوفی فرزانه قرار دارد که تمام عمر در مفاهیم فلسفی مستغرق است و در طرف دیگر شاعری که جز عیاشی سودایی ندارد.اما این تقابل در برخورد با آثار خیام و گزارش های به جای مانده درباره خیام تاب مقاومت ندارد، زیرا نه تنها در آثار خیام و گزارش هم روزگارانش نکته هایی چون بودن در میان مجلسِ عشرت و اشاره به بی غرض بودن آفرینش دیده می شود که تصویر ایده آل فیلسوفِ متدینِ خردگرا را آلوده می سازد، بلکه در محتوا و ساختار رباعیات نیز عقلانیتی حضور دارد که انتساب آنها را به یک شاعر عشرت طلب ناممکن می سازد. وجود این تناقض ها در دو سوی تقابل مذکور تقابل ساخته شده را از درون فرو می ریزد و با نفی شاعران مجعول، احتمال انتساب رباعیات به خیام را افزایش می دهد.Khayyam's riddle (New reasons to prove that Khayyam, a philosopher and scientist, is the poet of quatrains)
One of the main ambiguities in Khayyam's research record is the attribution or non-attribution of quatrains to this Neyshabour philosopher. According to the opponents of attributing the quatrains to Khayyam, to equate their poet with Khayyam, a religious philosopher, is a community of contradictions and impossibilities. The result of such a belief is the claim of the existence of two Khayyams and the creation of a confrontation (rational philosopher and twentieth-century poet) between them; On one side is a wise philosopher who is immersed in philosophical concepts for the rest of his life, and on the other side is a poet who has no desire except luxury.But this confrontation does not resist dealing with Khayyam's works and the surviving reports about Khayyam Tab, because not only in Khayyam's works and the reports of his contemporaries, points such as being in the House of Ishrat and referring to the disinterestedness of creation have been seen. It may contaminate the ideal image of the rationalist religious philosopher, but there is also a rationality in the content and structure of the quatrains that makes it impossible to attribute them to a twentieth-century poet. The existence of these contradictions on both sides of the above-mentioned confrontation destroys the constructed confrontation from within and increases the possibility of attributing the quatrains to Khayyam by denying the fictitious poets.