یکی از مؤلفه های مهم تمدن اسلامی معنویت و اخلاق است، که حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در بیانیۀ گام دوم انقلاب بدان پرداخته است. کسب معنویت و اخلاق و نیز تقویت روحیۀ معنوی و اخلاقیِ جامعه جز با ارائۀ نقشۀ راه و مدل عملیاتی ممکن نیست. با توجه به اهداف کوتاه مدت و بلندمدت انقلاب اسلامی، می توان راهبرد نظام اسلامی را به دو مرحلۀ اصلی و فرعی (دم دستی و دوردست) تقسیم کرد. راهبرد کلان و اصلی نظام اسلامی برای ارتقای معنویت و اخلاق در جامعۀ اسلامی گفتمان سازی معنویت است، که در پنج گام شناسایی و شناساندن ارزش، تبدیل آگاهی به معرفت عمومی، تبدیل معرفت به باور عمومی، و تبدیل باور به رفتار امکان اجرا دارد. راهبردهای فرعی برای ارتقای معنویت عبارت است از: تقویت بنیۀ دینی با خودسازی و کادرسازی و تقویت نظام آموزشی با ترسیم نقشۀ جامع آموزش و پرورش. برآمده از این راهبردها و برای رسیدن به اهداف فرهنگی و معنوی انقلاب اسلامی راهکارهایی چند ارائه می شود: نبرد نامتقارن فرهنگی، جوشش معنویت از بالادست، ارائۀ الگوی عملی معنویت اصیل، انقلاب مستمر، حذف عوامل مخلّ و شاخص سازی مفاهیم معنوی.