نقش اختلالات روانی در مسئولیت کیفری
آرشیو
چکیده
مجانین در سیستم حقوق کیفری ایران به عنوان یک قاعده ی کلی، همانند سیستم های حقوق کیفری کشورهای دیگر از مسئولیت کیفری مبرا هستند. موضوع مسئولیت کیفری بیماران روانی در سال 1843 با قانون مک ناتن وارد حقوق جزای انگلستان شد و بر اساس این قاعده هرگاه ثابت شود متهم در زمان ارتکاب جرم به علت بیماری روانی دچار آنچان نقص قوای عقلانی بوده است که از ماهیت و کیفیت عمل خود آگاهی نداشته یا اگر واقف بوده، نمی دانسته عمل خلافی انجام می دهد، به علت ابتلا به جنون از مجازات معاف خواهد شد. قانون مجازات عمومی 1304(اصلاحی1352) بیماران روانی به دو دسته تقسیم بندی کرده بود: کسانی که به طور کامل از مسئولیت کیفری مبرا بودند و کسانی که از بیماریهای روانی خفیفی رنج می برند و از مسئولیت تخفیف یافته برخوردار بودند. اما قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 با اشاره به جنون و درجات آن، تمام ماجرای اختلالات روانی و تاثیرات این اختلالات را بر مسئولیت کیفری در ماده 51 این قانون خلاصه کرده است. این در حالی است که برخی افراد، از بیمارهای روانی خاصی رنج می برند بدون اینکه از نظر پزشکی و روان پزشکی دیوانه تلقی شوند. همچنین برخی از مجرمین در حین ارتکاب جرم عاقل بوده، ولی بعدا دچار جنون می شوند. این اجمال گویی سبب تشت آرای قضات و دیگر صاحب نظران در شناخت مفهوم حقوقی جنون از مفهوم روان پزشکی آن شده است. این نگارش سعی دارد جهت اغنای بحث ابتدا تا حدودی به تعامل مفاهیم حقوقی و روان پزشکی جنون بپردازد و در ادامه ضمن بررسی نقش جنون در مسئولیت کیفری بخصوص بررسی حالات قابل مقایسه با ناهنجاری های روانی از دیدگاه قوانین فعلی ایران و انگلستان، این موضوع را مورد بررسی قرار دهد که آیا متهم که مدعی جنون می باشد باید ادعای خود را اثبات کند یا دادستان باید فقدان جنون را ثابت نماید.The Role of Mental Disorders in Criminal Responsibility
Lunatics in penal rights system of Iran as a general rule, like penal rights systems of other countries, with the exception of Sweden, are free from penal responsibilities. General punishment rule No.1304 (corrected in 1352) was divided people mentally in two groups: people who were completely free from penal responsibility and people who have moderate mental and psychological diseases and have moderate responsibilities. However, Islamic punishment law enacted in 1370 by pointing out to the insanity and its ratings, has summarized all mental disorders and their impacts on the penal responsibility in act 51 of this law. Some people suffer from special mental diseases, without diagnosis of physician as insane. In addition, some of offenders were sane while commit a crime, but after that they suffer from madness. This has caused to more recognition of legal concept of madness legally from its concept in psychology. This writing tries to enrich interaction of legal and psychological concepts of madness at first and in continue it evaluates role of madness in penal responsibility, especially investigation of comparable modes with mental abnormalities from current point of view of Iran and England’s rules. it investigates that if accused people who claim for madness should prove his/her claim or public prosecutor should prove lack of madness.