جایگاه پوشش های پارچه ای و کاغذی بر آرایه های معماری دوره قاجار در خانه وثیق انصاری اصفهان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
کاربرد کاغذ و پارچه دیواری منقوش، به عنوان آرایه های معماری در ایران، قدمت زیادی ندارد. در دوره ی قاجار به سبب گسترش مراودات تجاری با اروپا و شرق آسیا، پوشش های تجملی دیوارها با استفاده از پارچه و کاغذ، جایگاه ویژه ای در آرایه های معماری ایران یافتند. کاغذهای دیواری قاجاری در کاخ ها، عمارت ها، قلعه های سران حکومت، خانه ثروتمندان و تجار مورد توجه قرار گرفته و نصب می شدند. خانه ی وثیق انصاری در اصفهان، یکی از بناهای دارای پوشش های نوین دیواری دوره قاجار است. بر اساس مطالعات میدانی و بررسی های انجام شده بر خانه وثیق انصاری، مشخص گردید که دو گونه پرکاربرد از تزئینات دیواری پارچه ای و کاغذی وجود دارد که در هرگونه، نقوش و محتوای متنوعی نیز مشاهده می شود. هدف اصلی این پژوهش معرفی و دسته بندی نقوش پارچه ها و کاغذهای دیواری در خانه ی وثیق انصاری و شناخت فرهنگ های تاثیرگذار بر انتخاب نقوش در این آرایه ها است. مهمترین سوال پژوهش این است که نقش مایه های موجود بر پوشش های دیواری خانه ی وثیق انصاری دارای چه ویژگی های تصویری و موضوعی هستند؟ و چگونه می توان ردپای فرهنگ های گوناگون را در این آرایه ها جستجو کرد. یافته های پژوهش نشان می دهد نقش مایه های گیاهی و پیکره ای پرکاربردترین نقوش پوشش های دیواری این خانه هستند. بیشتر این نقش مایه ها ایرانی نیستند و مالکان، با توجه به فرهنگ های غربی و شرق آسیا اقدام به سفارش این پوشش ها کرده اند. نقوش هندسی برگرفته از تزیینات معماری اروپا هم در رده ی بعدی قرار دارند. همچنین خوانش متن و تصویر روایی تئاتر وایانگ در یکی از پوشش ها، روایت کاملی از این تئاتر کهن اندونزیایی را نشان می دهد که احتمالاً تولید کشور هندوستان است. کتیبه ی منحصربه فرد و دارای رقم و تاریخ موجود بر یکی از پوشش ها، زمان تولید بخشی از این آرایه ها را دوره ی حاکمیت ظل السلطان معرفی می کند. این پژوهش به شیوه ی توصیفی- تحلیلی و تجزیه و تحلیل داده ها به روش کیفی انجام شده است. گردآوری اطلاعات مبتنی بر مطالعات میدانی، مستند نگاری تصاویر، مصاحبه و استفاده از منابع کتابخانه ای و مدارک مکتوب صورت گرفته است.The Status of Fabric And Paper Coverings on The Architectural Arrays of the Qajar Period In The House of Vasigh Ansari In Isfahan
Abstract The use of paper and fabric as architectural arrays in Iran is not very old. During the Qajar period, due to the expansion of trade relations with Europe and East Asia, luxurious wall coverings using fabric and paper found a special place in Iranian architectural arrays. Qajar wallpapers were placed and installed in palaces, mansions, castles of government heads, houses of the rich and merchants. Vasigh Ansari's House in Isfahan is one of the buildings with new wall coverings of the Qajar period. Based on field studies and surveys conducted on Vasigh Ansari's house, it was found that there are two widely used types of fabric and paper wall decorations that can be found in each of them various designs and themes. The main purpose of this research, is to introduce and categorize the motif of wall textile and wallpapers in Vasigh Ansari's house and to identify the cultures that influence the choice of motifs in these arrays. The most important research question is that what are the visual and thematic features of the existing motifs on the wall coverings of the Vasigh Ansari's house? And how to trace different cultures in these arrays. Findings show that plant motifs and sculptures are the most widely used motifs in the wall coverings of this house. Most of these motifs are not Iranian and the owners have ordered these covers according to the cultures of Western and East Asia. Geometric patterns derived from European architectural decorations are also in the next category. Also, reading the text and narrative image of the Wayang Theater in one of the covers shows the complete theme of this ancient Indonesian theater, which is probably produced in India. A unique inscription with the number and date on one of the covers introduces the time of production of some of these arrays during the reign of Zel-o-Sultan. This research has been done by descriptive-analytical method and data analysis by qualitative method. Data collection was based on field studies, image documentation, interviews, and the use of library resources and written documents
تبلیغات
