بازشناسی دلالت های معنایی انواع نما در انطباق با پاسخ عاطفی ناظران؛ نمونه خیابان شریعتیِ تهران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

به رغم اهمیت نماهای شهری، روند شکل گیری و طراحی آنها در دوره های اخیر به گونه ای بوده است که کلیتی ناهماهنگ و غیرقابل ادراک را به وجود آورده و به ناخوشایندی، عدم انگیزش و ناآرامی بصری منجر شده است. با نگاهی اجمالی به ویترین پایتخت نیز می توان ناهماهنگی، اغتشاش و هویت بصری ناهمخوان با زمینه را مشاهده نمود. در این نوشتار ضمن تبیین فرآیند ادراک، تأثیرپذیری لایه تفسیر و دلالت های معنایی، از لایه احساس تبیین شده و سپس مبتنی بر مدل های ترجیح محیطی، دلالت های انواع نماها شناسایی شده است. به این منظور نماهای خیابان شریعتی به عنوان نمونه موردی انتخاب شده است. روش پژوهش در جمع آوری داده ها در گام اول مبتنی بر پیمایش تصویری بوده و سپس به وسیله روش کیفی، تحلیل و نماها در چهار گونه نماهای هیجانی، آرامش بخش، کسل کننده و استرس زا دسته بندی شده اند. به منظور شناسایی دلالت ها، با روشی کیفی و منطبق بر تکنیک دلفی، از نظر 20 طراح استفاده شده است. همچنین نظر به اینکه معنا فرهنگی است و دلالت های معنایی تحت تأثیر بافتار اجتماعی-فرهنگی هستند، از نظرات 160 ناظر نیز بهره برده شده است. داده ها با استفاده از روش کمّی (پرسش نامه بسته) جمع آوری و به صورت آماری تحلیل شده اند. نتایج نشان می دهد که دلالت های معنایی نما در انطباق با پاسخ های عاطفی بوده و برای جلوگیری از ایجاد نماهای کسل کننده باید از چه مواردی حذر نمود.