پژوهشى در مآخذ احادیث تاریخ وصّاف (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

از شاخص ترین متون نثر فارسى مصنوع کتاب تجزیه الامصار و تزجیه الاعصار مشهور به تاریخ وصّاف تألیف شرف الدّین (شهاب الدّین) شیرازى معروف به وصّاف الحضره (م. 730 ه .ق.) است. این کتاب که بنابر رسم معهود و نانوشته مؤلفان و مورخانِ بعد از قرن ششم، مشحون به آیات قرآن، احادیث و اشعار و امثال عربى است. استشهاد به احادیث و استخدام آن ها از سوى نویسنده دانشمند براى اثبات مطالب کتاب از برجستگى خاصّى برخوردار است که قطعاً خوانندگان کتاب و علاقه مندان به مطالعه متون فنى و مصنوع ناگزیرند این احادیث را دریابند و با اطمینان از صحت و وثوق آن ها اعتماد بیشترى به کتاب و مؤلف آن پیدا کنند. این مقاله مفصل بر آن است تا با مأخذشناسى احادیث و اعتبار سنجى آن ها احادیث معتبر را از اخبار و روایات سست و نادرست تمیز دهد و خواننده متن وصّاف را در درک بهتر یارى رساند. نتیجه تحقیقات نشان مى دهد که ده ها حدیث در تاریخ وصّاف وارد است که غالب آن ها در منابع معتبر روایى شیعه و اهل سنّت آمده و بعضاً حتى در مواضعى که مؤلف کتاب به حدیث بودن آن ها تصریح کرده است فاید مأخذ قابل اعتمادند.