آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۵

چکیده

در ادب عربی حریری حدود نوع ادبی (ژانر) مقامه را تثبیت کرد. مقامه نوعی ساختار روایی مشخصی دارد و از اسناد، مقدمه، تخلص، بدنه اصلی، بازشناسی، خاتمه و شعر پایانی تشکیل شده و اصلی ترین ویژگی های سبک ادبی آن بهره گیری از سجع و مزدوج و درج شعر در نثر است. پس از حریری، اندک اندک مناظره یکی از زیرنوع های اصلی در مقامه های عربی شد و به ویژه بعد از مقامه «الوردیه» نوشته سیوطی، نوشتن مقامه-مناظره رونق گرفت. بعضی از این مناظره ها زبان حالی بودند. در مقامه های زبان عبری نیز مقامه-مناظره یکی از زیرنوع های رایج بود. در زبان فارسی هم، خلاف قول مشهور که بعد از حمیدی مقامه نویسی از طریق گلستان و پیروانش ادامه یافت، اتفاقی مشابه رخ داد. ابوسعد ترمذی در رساله «گل و مل» مقامه-مناظره ای زبان حالی نوشت، که ساختار پیش گفته مقامه در آن رعایت شده بود، و با افزودن تحمیدیه و مدح قابلیت های این نوع ادبی را نشان داد. بعد از وی مقامه-مناظره زبان حالی از انواع پررونق نثر فارسی شد و حتی عبید زاکانی نقیضه این ساختار را نوشت. در ادامه سیر تحول این نوع ادبی، داستان هایی زبان حالی پدید آمد که مناظره در آن ها کمرنگ شده بود. مقامه های دوره بازگشت اما خارج از این سیر تحول و بیشتر مشابه با ساختار ابتدایی مقامه بودند.

تبلیغات