با وجود نقش و اهمیت بسزایی که زبان یا ارتباط کلامی در تداوم حیات فردی و اجتماعی ما انسان ها دارد، ارتباطات انسانی محدود به ارتباط کلامی نمی شود، بلکه بخش چشمگیری از ارتباطات انسانی از طریق ارتباط های غیرکلامی صورت می پذیرد و شمار زیادی از مفاهیم ارتباطی در تعامل های فردی و عمومی از طریق مکث ها، نگاه ها، اشاره ها، حالت های چهره وغیره مبادله می شود. علاوه بر تجلی ارتباط غیر کلامی در ساحت اجتماع، شاهد توجه متون ادبی و دینی به این ابزار ارتباطی نیز هستیم. چه بسا پیام هایی که افراد با نگاه ها، حالات چهره و ژست ها منتقل می کنند، در متون ادبی به درک و فهم خواننده از متن کمک می کند. خطبه های نهج البلاغه از جمله متونی دینی و ادبی ارزشمندی است که شایستگی بررسی از منظر ارتباطات غیر کلامی را دارد. این پژوهش در تلاش است تا عناصر ارتباط غیرکلامی در خطبه های نهج البلاغه و میزان انسجام این عناصر با مفاهیم مورد نظر حضرت را با روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار دهد و از این منظر تحلیلی زیبا از خطبه های نهج البلاغه ارائه کند. نتایج پژوهش نشان می دهد زبان چشم و دست، کارآمد ترین و پُربسامد ترین انواع ارتباط غیرکلامی به کار رفته در خطبه های نهج البلاغه است و کارکرد این نوع ارتباط در خطبه های نهج البلاغه برای انتقال پیام های اخلاقی، تربیتی و کشف پیام های نهفته در متن، سهم بسزایی داشته است.
