چکیده

هنر صخره ای را می توان به عنوان یکی از کهن ترین جلوه های هنری جوامع انسانی در طول تاریخ در نظر گرفت؛ بر همین اساس، مطالعه و تحلیل هنر سنگ نگاره ها، در شناخت مناسبات اجتماعی، باورها، فرهنگ و سایر ابعاد زندگانی انسان، نقش ویژه ای ایفا می کند. این نقوش از نظر انجام مطالعات باستان شناسی، انسان شناسی، مردم شناسی و تاریخ هنر، از اهمیت زیادی برخوردار بوده و تا کنون در مناطق مختلف جهان، سنگ نگاره های زیادی کشف و شناسایی شده اند. منطقه شمال غرب ایران، یکی از مناطق مستعد هنر صخره ای است. طی بررسی های باستان شناختی صورت گرفته در حاشیه رودخانه دائمی قَره سو در تابستان سال 1391، چندین مجموعه از سنگ نگاره ها شناسایی شدند. این سنگ نگاره ها دارای موتیف های متنوعی از جمله؛ نقوش انسانی، حیوانی، نمادین و ابزار بوده که اغلب به صورت کوبشی (پتروگلیف) و به ندرت به صورت خراش در سطح سنگ های منفرد از هم، ایجاد شده اند. این پژوهش، به معرفی و مطالعه اجمالی سنگ نگاره های محوطه دَوه دَره سی شهرستان هوراند پرداخته و به دنبال پاسخ به این پرسش ها است؛ 1. ساختار معیشتی جوامع این منطقه بر اساس نقوش سنگ نگاره ها چگونه بوده است؟ 2. نگاره های ایجادشده بر روی سنگ ها در چند دسته قابل طبقه بندی هستند؟ مقاله حاضر، از روش توصیف و تطبیق محتوا بهره برده و داده های آن، به شیوه بررسی میدانی نگارندگان و مطالعات اسنادی گردآوری شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهند که این نقوش، در بر دارنده نقش مایه انسانی، حیوانی، نمادین و ابزار بوده و از نظر کمی و کیفی، شباهت هایی با نقوش مناطق مختلف ایران دارند. این مسئله می تواند ناشی از ارتباطات فرهنگی و مشابهت های زیستی و اجتماعی جوامع این مناطق باشد؛ همچنین بر اساس نگاره های ایجادشده، این جوامع، دارای ساختار معیشتی بر حسب دامداری (کوچ روی) بوده اند که الگوی غالب جوامع پیش از تاریخ این منطقه است.

تبلیغات