مطالعه تطبیقی پوشش زنان در سفرنامه ها و نگاره های دوره صفویه (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از حوادث تاریخی که در دوره صفویه نمود بیشتری داشت و تأثیر بسیاری بر پوشاک صفویه گذاشت ورود اروپائیان به ایران بود که با نوشتن سفرنامه​ها ، بخشی از تاریخ مکتوب صفویه را رقم زدند . برای بررسی پوشش زنان صفویه ، علاوه بر سفرنامه​ها ، از نقاشی ​ها آن دوران نیز می​توان استفاده کرد. در این مقاله سعی شده با مطالعه تطبیقی به چگونگی انعکاس مطالب و تصاویر پوشش زنان صفویه در سفرنامه​ها و نگاره​های دوره صفویه پرداخته شود . به همین منظور مهم ترین سفرنامه​های نوشته شده در دوره​صفویه​در مورد پوشش زنان مورد مطالعه قرارگرفته و مطالب آن با نگاره​های دوره​ی صفویه به صورت تطبیقی بررسی شده است ، این مقاله از نوع نظری می​باشد و با روش تطبیقی و با بهره​گیری از منابع کتابخانه ​ای و بررسی مطالب سفرنامه ​ها و نگاره ​ها درصدد پاسخگویی به این پرسش​ها می​باشد : به چه صورت پوشش زنان دوره صفویه در سفرنامه​ها و نگاره​​های این دوران انعکاس یافته و تا چه حد بر یکدیگر منطبق است؟ برای بررسی پوشش زنان دوره صفویه چرا سفرنامه​ها به همراه نگاره​ها باید مورد استفاده قرار گیرد؟ از دلایل استفاده از سفرنامه​ها به همراه نگاره​ها ، کمبود تن​پوش​های زنان به دلایلی مانند فرسوده شدن ابریشم ​ها و پنبه​های بکار رفته در آن ها ، تغییر و تحول در پوشش زنان به دلیل ورود فرهنگ غربی و غیره می​باشد . دستاورد​های پژوهش بیانگر آن است که مطالب سفرنامه​ها در برخی موارد به دلایلی مانند تغییر و تحول پوشاک صفویه قابل اطمینان نیستند ؛ مثلاً قبای بانوان در تصاویر سفرنامه​ها تا ساق پای آن ها می​رسید ، اما در برخی از نگاره​​ها می​بینیم که قبا بسیار کوتاه ​تر شده و تا بالای زانو رسیده است . چنین اتفاقی در طراحی کفش​​های راحتی زنان نیز افتاده است ، به همین دلیل مطالب سفرنامه​ها به تنهایی برای بررسی پوشش زنان صفویه کافی نیستند ، بلکه در کنار نگاره​ها می​توانند اسنادی معتبر تلقی شوند.