پژوهشی بر آرایه های هندسی موجود در نگاره های شاهنامه بایسنقری (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از وجوه شاخص هنرهای اسلامی، کاربرد تزیینات است. حضور آرایه های تزیینی برای منقش ساختن سطوح، ب هویژه در نگارگری دوره تیموری متداول بوده است. از نسخ مصور مشهور دوره تیموری، می توان به شاهنامه بایسنقری 1 اشاره کرد. این نسخه، سرشار از نقوش تزیینی هندسی است. این مقاله باهدف شناخت گره های هندسی نگاره های شاهنامه بایسنقری، بررسی نحوه کاربرد آن ها در بخش های مختلف از حیث نوع، روش اجرا، رنگ و محل به کارگیری این تزیینات انجام شده است. گردآوری داد هها با استناد به منابع مکتوب، صورت گرفته است که به روش توصیفی )تحلیلی( به بررسی داده های ب هدست آمده از نمونه های مطالعاتی م یپردازد. بر این اساس پرسش های زیر مطرح است: - گر ههای هندسی موجود در نگاره های شاهنامه بایسنقری چه ویژگ یهایی دارند؟ - شیوه کاربرد گر ههای هندسی در نگاره های شاهنامه بایسنقری چگونه است؟ نتایج حاصل از بررسی نگاره های شاهنامه بایسنقری، نشان می دهد که کاربرد تزیینات و گره های هندسی در قالب های هشت « ،» پیلی شمسه دار « ،» هشت منتظم « آجرکاری و کاشی کاری نمود بیشتری داشته و عمده گره های مورداستفاده، شامل است که گر ههایی بر پایه عدد مبنای هشت هستند. این گر هها غالباً در سطوح ایوان، کف و » شمسه و بازوبندی « و » و صابونک دیوارهای بنا و در قالب گر هچینی چوبی ب هعنوان حفاظ در و پنجره استفاده شده است. کاربرد نقوش تزیینی و استفاده از سطوح منقش با تزیینات و نگاره های هندسی، منجر به افزایش شکوه تصویری نگاره های شاهنامه بایسنقری شده است.