بررسی آثار اقتصادی و اجتماعی طرح هدفمندی یارانه ها برسطح رفاه خانوار ها (نمونه موردی شهر تبریز) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

پرداخت یارانه یکی از سیاست های اقتصادی برای برقراری عدالت اقتصادی و اجتماعی در جامعه و همچنین حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان در بسیاری از کشورها است. از آنجایی که طرح هدفمند کردن یارانه ها در رأس برنامه های تحول اقتصادی دولت در سال های اخیر قرارگرفته، این طرح جامعه را متأثر ساخته است. روش تحقیق حاضر، توصیفی تحلیلی است که باهدف ارزیابی آثار اقتصادی و اجتماعی طرح هدفمندی یارانه ها بر میزان رفاه خانوارها انجام شده است. جامعه آماری 384 خانوار ساکن در شهر تبریز می باشد. برای نمونه گیری از روش خوشه ای چندمرحله ای استفاده گردید. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی صوری و محتوایی آن توسط گروهی از صاحب نظران مورد بررسی و تائید قرار گرفت. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS پردازش و مورد تحلیل قرار گرفت. همچنین برای آزمون فرضیه ها از آزمون خی دو و آزمون T تک نمونه ای استفاده شد. درنهایت نتایج نشان داد که در بعد اقتصادی، اجرای قانون طرح هدفمندی یارانه ها در قدرت خرید خانوارها تاثیر منفی داشته است و خانوار ها با اجرای این طرح به میزان کمی توانسته اند برای اعضای خانواده خود مواد غذایی بهتری تهیه نمایند و کمتر توانسته اند برای خود و یا اعضای خانواده برخی کالاهایی را که تاکنون نخریده اند تهیه کنند. علاوه بر آن در بعد اجتماعی، این طرح در انسجام خانواده ها تاثیر مثبت داشته و اختلاف بین اعضای خانواده با پرداخت نقدی یارانه ها به میزان اندکی افزایش یافته است. همچنین این طرح در کاهش احساس نابرابری اجتماعی تا حدودی تاثیر منفی داشته و پرداخت نقدی یارانه ها به مقدار کمی باعث کم شدن فاصله طبقات فقیر و ثروتمند جامعه شده است.