تحقق اهداف توسعه پایدار رود دره های شهری بر مبنای ارزیابی اکولوژیکی (نمونه موردی: رود دره دارآباد تهران) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

پارک ها و فضاهای سبز شهر، بخشی از ساختار شهری می باشند که طراحی آن می بایست در راستای ضروریات زندگی شهری و پاسخگویی به نیاز شهروندان قرار گیرد. نیازهای شهروندان دارای ابعاد گسترده ای است که جنبه های متعددی از جمله زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و کالبدی را در بر می گیرد. در راستای پاسخ گویی پایدار به این نیازها، می بایست از تمامی پتانسیل های موجود در شهر و طبیعت موجود در آن بهره جست. یکی از مهمترین فضاهای طبیعی که همواره توجه مسئولین و برنامه ریزان برای به وجود آوردن فضاهای سبز شهری را به خود جلب کرده است، رودخانه و رود دره های شهری می باشد. ساماندهی و احیای این رود ها عمدتا با اهداف توسعه فضای تفرجگاهی صورت می گیرد و شرایط اکولوژیکی مناسب و پایداری زیست محیطی آن ها از اهمیت برخوردار است. از آنجا که فضاهای سبز و رودخانه ها در محیط های شهری از جمله عوامل با اهمیت معماری منظر و حیات انسان به شمار می رود، لذا بایستی نیاز انسان به این فضاها را به عنوان یکی از مهمترین عوامل اکوسیستم، در چارچوب توسعه و حفظ و نگهداری آنها در نظر داشت. بدین منظور، تحقیق حاضر به بررسی اصول و معیارها ارزیابی اکولوژیک رود دره های شهری با توجه به ارکان مطرح شده در طراحی پایدار منظر می پردازد. در این پژوهش از روش تحقیق نمونه موردی با استفاده از راهکارهای ترکیبی استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان دهنده آن است که، عناصر منظر موجود در رود دره دارآباد را می توان به چهار دسته اصلی ا- سطوح آبی 2- شکل زمین 3- پوشش گیاهی و 4- عناصر انسان ساز (مصنوع) تقسیم نمود که اولین اولویت در احیای منظر اکولوژیکی پایدار این رود دره به حفظ و احیای رودخانه و پوشش گیاهی موجود در بستر دره و باغ های کناری آن، مربوط می شود.