تعذیب و تنبیه در تاریخ بیهقی: بررسی داستان حسنک وزیر براساس نظریات میشل فوکو (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

پژوهش حاضر بر آن است تا با تکیه بر مدل های تحلیلی میشل فوکو (1926-1984 م.) در کتاب مراقبت و تنبیه: تولّد زندان (1975م.) به بحث و بررسی اعدام حسنک وزیر در کتاب تاریخ بیهقی بپردازد. هدف اصلی این مقاله بررسی مولّفه های قدرت، تعذیب، و تنبیه و متن شناسی تاریخ بیهقی بر اساس کتاب مراقبت و تنبیهِ میشل فوکو می باشد. ابوالفضل بیهقی در بخش «ذکر بر دار کردن امیر حسنک وزیر رحمه الله علیه» با روشی دراماتیک و به شیوه ای توصیفی به شرح آیین اعدام در عصر غزنویان و نمایش قدرت در آن برهه از تاریخ ایران پرداخته است. نقد آثار کهن ادب فارسی و تفسیر آنها بر اساس نظریه ها و اندیشه های معاصر شاید بتواند دریچه های نوینی را بر آنها گشوده و خواننده امروزیِ آثار کلاسیک را با این متون مانوس تر گرداند. بررسی این متون در قالب این نظریه ها که محصول جهان مدرن و اجتماع پیچیده آن است، خواننده را از حال به گذشته نمی کشاند بلکه شکلی تازه و عینی تری به آن متون داده و راه را بر فهم ابعاد دیگر آن آثار می گشاید. تاریخ بیهقی نوشته ابوالفضل محمدبن حسین بیهقی (385-470 ق.) اثری است پویا و زنده که به واسطه ادبی و تاریخی بودن مستعدّ متن شناسی و نقدهای اجتماعی می باشد.