ایفای نقش مردم در کنار دو اصل مذهب و رهبری از مهم ترین ارکان انقلاب صدر اسلام و انقلاب اسلامی ایران است. پایبندی ملّت به مذهب و اطاعت از رهبری از عوامل اصلی تحقّق انقلاب ها و حفظ آن در مسیر صحیح است. بر این اساس، سؤال اصلی این مقاله، میزان تحقّق معیار ولایت مداری در مسیر عدالت در ملّت ایران اسلامی پس از امام خمینیرحمه الله علیه در مقایسه با امّت صدر اسلام پس از پیامبرصَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم است. برای این منظور، میزان حضور و نقش آفرینی امّت مسلمان صدر اسلام در تحقق این آرمان ها در زمان خلفای چهارگانه در مقایسه با نقشی که ملّت ایران در حفظ انقلاب اسلامی بعد از امام خمینیرحمه الله علیه ایفا کرده اند، مورد سنجش قرار می گیرد و نشان داده می شود که شاخصه های عدالت خواهی و ولایت مداری ملّت ایران در سطح بالاتری نسبت به امّت صدر اسلام قرار دارد.