امامان شیعه، از جمله امام رضا(ع)، نزد گروه های مختلف صوفی همواره از جایگاه والایی برخوردار بوده اند و از آن ها در سلسه بزرگان و اقطاب صوفیه و نیز به عنوان نمونه هایی کامل برای پیروی یاد شده است. یادکرد امام رضا(ع) در منابع صوفیه را که دارای روندی رو به رشد بوده، می توان به دو دوره متمایز پیش از قرن هفتم هجری و پس از آن، تقسیم نمود. توجه به شرح حال امام(ع) در دوره نخست، محدود به ذکر چند خبر و روایت است؛ ولی در دوره دوم، ابعاد سیاسی زندگی آن حضرت، کرامات و زیارت ایشان نیز مورد توجه قرار گرفته است. این نوشتار، با مراجعه به کهن ترین نگارش های صوفیه، به بررسی چرایی و چگونگی راه یافتن نام و اخبار امام رضا(ع) در منابع اهل تصوف و سیر تطور آن در هفت قرن نخست هجری پرداخته است. بر اساس یافته های این پژوهش، صوفیان از قرن هفتم به بعد، به دلیل نیاز به پیوند با شیعیان، توجه گسترده تری را به امام نشان داده اند؛ اما تا پیش از آن، تنها به جهت فرهمندی و ویژگی های امام(ع)، به ایشان توجه کرده اند
