پژوهشها و منابع مطالعاتى تاریخ اسلام در اینترنت (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
در سالهاى اخیر، روشهاى نوینى در عرصه پژوهشهاى علمى ظهور کرده است. این موج، که در سایه «فنآورى سریع انتقال اطلاعات» بوجود آمده، تمامى شاخههاى علوم و در نتیجه پژوهشهاى تاریخى را هم در برگرفته است. اگر روزى یک مورخ مىتوانستبا در اختیار داشتن یک کتابخانه و منابع اصلى به تحقیق بپردازد، امروزه همان مورخ مجبور استبا خارج شدن از کتابخانه و با به اشتراک گذاشتن پژوهشهاى خود با دیگران، اطلاعات و تحقیقات خود را روز آمد (update) کند.
اگرچه تفسیر و بیان کامل «نگاهى نو به پژوهش در تاریخ» موضوعى است که از مقوله این نوشتار خارج است اما نکات فوقالذکر، دریچهاى براى بیان استفاده از اینترنت از مطالعات تاریخى مىباشد.
امروزه اکثر مراکز پژوهشى و دانشگاههاى معتبر با ایجاد یک پایگاه، (site) علمى در اینترنت، آخرین برنامهها و تحقیقات خود را در معرض دیگران قرار مىدهند و با به اشتراک گذاشتن پژوهشهاى خود، از جدیدترین تحقیقات در هر نقطه از جهان مطلع مىشوند.
در این مقاله برآنیم که نگاهى به منابع مطالعات تاریخ اسلام در سایتهاى اینترنتى وابسته به مراکز علمى و دانشگاهى داشته باشیم. در تمامى این نوشتار، آدرسهاى اینترنتى، (URl) پایگاههایى که بتوان به این منابع دسترسى پیدا کرد، را معرفى مىکنیم. قبل از ورود به مبحث اصلى، لازم است که کاربران با سه اصطلاح اصلى در هنگام استفاده از اینترنت آشنا باشند.
1. آدرس اینترنتى، :(Internet address)
پس از اتصال به اینترنت، براى ورود به یک پایگاه، آدرس اینترنتى آن را در کادر خالى بالاى برنامه Internet Explorer که Address Bar نام دارد، وارد کرده و کلید Enter را بزنید.
2. کلیک کردن، :(click)
به معنى زدن کلید سمت چپ ماوس، (mouse) روى یک گزینه است.
3. پیوند، :(Link)
هنگامى که به یک پایگاه وارد شدید، با بخشهاى مختلف روبرو مىگردید. در صورتى که بخواهید به هر یک از بخشهاى فرعى وارد شوید، اشارهگر، (mouse) را روى آن قسمتببرید، در صورتى که علامت اشارهگر از حالت قبلى خود به صورت تصویر یک «دست انسان» در آمد، نشانه آن است که با کلیک بر روى آن قسمت، مىتوانید وارد آن بخش شوید. این بخش (که گاهى زیر آن خط کشیده شده) پیوند، (link) نامیده مىشود، زیرا با کلیک بر روى آن، عملا به صفحه دیگرى پیوند پیدا خواهید کرد.
دانشگاه فوردهام:
در دانشگاه Fordham نیویورکسیتى مىتوان به منابع مطالعاتى مذاهب مختلف دسترسى پیدا کرد آدرس سایت اینترنتى این دانشگاه چنین است:
hattp: // www. fordham. edu
براى دسترسى به منابع مطالعاتى تاریخ اسلام در سایت دانشگاه Fordham ابتدا به آدرس زیر وارد شوید:
hattp:// www. fordham. edu/halsall/islam/islamsbook.html
پس از ورود به صفحه اصلى این پایگاه که با عنوان Sourcebook Internet Islamic History معرفى شده، شاهد پیوندهایى، (links) در این صفحه هستیم. از جمله این پیوندها، منابع مکتوب تاریخ باستان در اینترنت، تاریخ اسلام و تاریخ جدید است. با توجه به موضوع مورد نظر، در این مقاله، روى پیوند Islamic history section کلیک کنید. لازم به ذکر است که چون تاریخ صدر اسلام، مقارن قرون وسطى اروپا بوده، لذا این پیوند زیر مجموعه تاریخ قرون وسطى، (medieval) گنجانده شده است.
پس از ورود به صفحه مورد نظر، ذیل عنوان Contents ،فهرست مطالب موجود در این بخش به صورت پیوند، (link) مشاهده مىشود. در این فهرست عناوین ذیل وجود دارند:
1. اعراب قبل از اسلام
این بخش حاوى مطالبى در زمینه وقایع باستانى اعراب است که برگرفته از تاریخ هردوت، جغرافیاى استرابن، تاریخ روم از دیوکاسیون، تاریخ روم از آمیانوس و تاریخ جنگها از پروکوپیوس است.
همچنین مطالبى را در زمینه اشعار معلقه، (The HangedPoems) مربوط به سالهاى قبل از 622 میلادى ملاحظه مىکنید.
2. دوره تشکیل حکومت اسلامى توسط پیامبر(ص) تا سال 632/م که مطالب آن از دایرةالمعارف کاتولیک، احادیث اهل سنت، ابن اسحاق و غیره گرفته شده است.
3. گسترش اسلام و امپراتورى آن تا 750/م
در این بخش به موضوعات فرعى همچون اوضاع سیاسى، علم، ادبیات و جنگهاى صلیبى پرداخته شده است.
4. اندلس: اسپانیاى مسلمان
این بخش حاوى اشعارى از شاعران مراکش به زبان اسپانیایى است.
5. ایران اسلامى: در این بخش با آثار شعراى مشهور ایران آشنا مىشوید.
6. مصر و شمال افریقا
7. توسعه مذاهب اسلامى شامل تصوف، تسنن و تشیع
8. ترکان
اینک با زدن کلید، (Backspace) روى صفحه کلید، مجددا به صفحه اصلى که عنوان Internet Islamic History Sourcebook داشت، بازگردید.
در ذیل عنوان Contents ،پیوندهاى مفیدى را ملاحظه مىکنید که به برخى از آنها اشاره مىشود:
1. پیوند The Caliphate ،شما را با موضوع خلافت اسلامى آشنا مىکند. این بخش شامل حکومت، علم، فرهنگ، فلسفه، حکومتبنىامیه در اسپانیا، فاطمیان مصر، ممالیک و شمال افریقا و هجوم مغول است.
2. پیوند The Persians در زمینه فرهنگ ایران و صوفیه است.
3. پیوند Turks مربوط به مناطق ترکى، سلجوقیان و ترکستان است.
4. پیوند The ottomans در زمینه دولت، فتوحات و فرهنگ عثمانى است.
5. پیوند Islamic History maps حاوى نقشههاى تاریخى از چگونگى توسعه اسلام، جنگهاى صلیبى، اسپانیا، ایران، مصر، ترکان سلجوقى، عثمانى، هند و شرق دور است.
6. در ذیل Per-Islamic Arabs با پژوهشهایى در زمینه تاریخ اعراب قبل از اسلام از جمله با کتاب، بیزانس و اعراب در قرن پنجم «اثر عرفان شهید که در 1989 در واشنگتن منتشر شد، آشنا مىشوید.
7. در ذیل Per-Islamic Persia با نوشتههاى ریچارد فراى، (RichardFrye) در زمینه میراث ایران و تاریخ ایران باستان آشنا مىشوید.
8. در ذیل عنوان Muhammad andFaundations با پژوهش پاتریسیا کرون، (Patricia Crone) در زمینه تجارت مکه و ظهور اسلام آشنا مىشوید. این تحقیق از انتشارات دانشگاه پرینستون به سال 1987 است.
9. در ذیل عنوان Muhammad پیوند Muhammad, The prophet of Allah مربوط به تالیف فیلیپ حتى، ( philip k. hitti) با عنوان محمد(ص)، پیامبر خدا است.
حاوى تحقیق مونتگومرى وات، (Montgomery Watt) با عنوان «محمد، پیامبر و زمامدار» است که از انتشارات دانشگاه آکسفورد به سال 1961 مىباشد.
پیوند Muhammad حاوى پژوهش ماکسیم رودنسون، (maxime Rodinson) با عنوان «محمد(ص)» از نیویورک است.
پیوند AR-Raheeq Al-makhtum (الرحیق المختوم) حاوى تحقیق رحمان المبارکپورى با عنوان «احوال پیامبر(ص)» است.
در سایت دانشگاه فوردهام، صفحاتى براى مطالعه منابع تاریخ اسلام وجود دارد. به عنوان نمونه مىتوانید از طریق آدرس زیر، به متن انگلیسى کتاب «علم و تمدن در اسلام» تالیف سیدحسین نصر دسترسى پیدا کنید:
hattp:// www. fordham. edu/halsall/med/nasr.html
براى مطالعه پژوهش ج.ج ساندرز، (J .J. Saunders) در زمینه تاریخ میانه اسلام به آدرس زیر وارد شوید:
hattp:// www. fordham. edu/halsall/med/saunders. html
همچنین براى مطالعه مقاله فرد دانر، (Fred Donner) در زمینه فتوحات اولیه اسلام، (The Early Islamic Conquests) به آدرس زیر وارد شوید:
hattp://www. fordham. edu/halsall/med/donner. html
این اثر به سال 1981 از انتشارات دانشگاه پرینستون است.
دانشگاه کالیفرنیاى جنوبى، :(usc)
در پایگاه اینترنتى دانشگاه کالیفرنیاى جنوبى در امریکا، مىتوان به مطالبى در زمینه تاریخ اسلام دسترسى پیدا کرد. براى آشنایى با «وقایعنگارى مختصر» (Brief chronology) از تاریخ اسلام به سایت زیر وارد شوید:
http:// www. usc.edu/dept/MSA/history/chronology
در این صفحه فهرستى از پیوندها را شامل قرن 6 میلادى تا قرن 20 میلادى مشاهده مىکنید. با کلیک (زدن سمت چپ ماوس) بر روى هر یک از این پیوندها، مهمترین وقایع قرن مربوط را مطالعه خواهید کرد. همچنین براى آشنایى با پیامبر اسلام(ص) در پایگاه دانشگاه کالیفرنیاى جنوبى به سایت زیر وارد شوید:
http:// www. usc.edu/dept/MSA/Fundamentals/prophet
در این صفحه پیوندهایى را براى آشنایى با تحقیقاتى که در زمینه پیامبر اسلام(ص)، انجام شده، مشاهده مىکنید این پیوندها عبارتنداز:
1. مطالبى برگرفته از «مقدمهاى به اسلام» تالیف محمدحمیدالله از مرکز فرهنگى اسلامى پاریس.
2. پژوهش از پروفسور ک.اس. راماکریشنا، (K. S. Ramakrishna Rao) مدیر گروه فلسفه دانشگاه میسور. این اثر تحت عنوان «اسلام و قرن جدید» در حیدرآباد هند تجدید چاپ شده است.
3. نوشتارى با عنوان «یک موهبتبراى بشر» که توسط انتشارات اسلامى بینالمللى منتشر شده است.
4. سنن و حدیث.
5. گزیدهاى از کتاب «پیام محمد(ص)»، (The message of mohammad) تالیف .Athar husain
6. خاتم پیامبران تالیف ابوالعلاء مودودى.
پایگاه اطلاع رسانى :Islamic Gexteway
به سایت زیر وارد شوید: http://ummah.com
پس از ورود به این پایگاه از فهرستسمت چپ، روى پیوند Directory کلیک کنید تا به بخش مرکز منابع، (Resource Center) در این سایت وارد شوید. در این صفحه پیوندهایى را براى ورود به بخشهاى مختلف ملاحظه مىکنید.
الف) چنانچه روى پیوند Islam and science کلیک کنید با موضوع علم و تاثیر آن در تاریخ اسلام آشنا خواهید شد.
ب) روى پیوند Islamic History کلیک کنید تا با تاریخ اسلام در این پایگاه آشنا شوید. تعدادى از پیوندهاى این صفحه را توضیح مىدهیم:
1. توضیحاتى در مورد جنگ بدر.
2. وقایعنگارى مختصر از تاریخ اسلام.
3. تاریخ اسلامى افریقا.
4. زندگىنامه سلطان عبدالحمید دوم و سقوط خلیفه اسلامى.
5. نقش شیخ الاسلام ابنتیمیه در جهاد علیه تاتارها.
این مقاله در مجله نداء الاسلام، شماره 17، فوریه/مارس 1997 منتشر شده است.
6. «آزاد سازى قسطنطنیه» منتشر شده در مجله نداء الاسلام، شماره 14، جولاى/سپتامبر 1996.
7. نبرد عین جالوت/نداء الاسلام، ش 16، ژانویه 1997.
8. نخستین تماسهاى اسلام با مردم بالکان، تالیف Nexhat ibrahimi اهل بوسنى.
9. آشنایى با صحابه پیامبر، به زبان انگلیسى و اندونزیایى.
این پیوند، مربوط به سایت دانشگاه میسورولا، (missouri Rolla) است.
10. تاریخ اسلام در امریکا.
11. مردى از مکه.
دانشگاه پنسیلوانیا
براى ورود به سایت دانشگاه پنسیلوانیا در امریکا به آدرس زیر وارد شوید:
http://www. upenn. edu
در این دانشگاه، مرکزى براى نگهدارى نقشههاى تاریخ اسلام وجود دارد. براى مشاهده. این نقشهها به آدرس زیر وارد شوید:
http://ccat. sas. upenn. edu/ brvs/maps. html
این مجموعه که توسط پروفسور Barbara R. von schlegell نگهدارى مىشود و یکى از بهترین مجموعهها در نوع خود مىباشد، عبارتنداز:
1. نقشه توسعه اسلام تا سال 661 م.
2. نقشه امپراتورى بنىامیه تا سال 750م.
3. نقشه اواخر خلافت عباسى در سال 900م.
4. نقشه جهان اسلام در 1300م و 1500م.
همچنین نقشههایى از جهان اسلام که توسط R. Roolvink تهیه شده و عبارتند از:
1. نقشههاى قلمرو خلافت امویان در نیمه دوم قرن نهم میلادى و نیمه دوم قرن دهم.
2. نقشه امپراتورى سلطان صلاحالدین (1193-1171م) و نقشه جنگهاى صلیبى در سوریه و فلسطین.
3. نقشه اسپانیا در قرون سیزدهم و چهاردهم میلادى (فتح مجدد توسط پادشاهان مسیحى).
4. نقشههاى اسپانیا بعد از سقوط خلافتبنىامیه.
5. نقشه گسترش امپراتورى عثمانى از اوایل قرن چهاردهم تا سال 1512م.
6. نقشه قلمرو سلاطین عثمانى در قرون شانزدهم و هفدهم.
7. نقشه اواخر دوره تیمورى و دولت صفوى در قرون شانزدهم و هفدهم.
8. نقشه شرق اسلام در نیمه اول قرن سیزدهم.
9. نقشه گسترش اسلام در شرق در دوره بنىامیه (750-661م).
10. نقشه خاورمیانه در قرن ششم میلادى.
11. نقشه توسعه اسلام در زمان پیامبر اسلام(ص).
12. نقشه خلافت عباسیان (809-786م).
13. نقشه مدیترانه در قرن نهم میلادى.
دانشگاه جرجیا، (georgia)
براى اتصال به پایگاه دانشگاه georgia در امریکا به سایت زیر وارد شوید:
http:// www. uga. edu
در سایت این دانشگاه، پایگاهى براى آشنایى با اسلام (بویژه در زمینه فلسفه، علم و تاریخ) وجود دارد. اینک به آدرس زیر وارد شوید:
http:// www. arches. uge. edu/ godlas/ history. html
در این صفحه مىتوانید مقالات و مباحث فراوانى را در زمینه اسلام مطالعه کنید. اینک به تعدادى از این پیوندها اشاره مىکنیم:
1. مقالههایى از دکتر A. zahoor در زمینه فلاسفه و دانشمندان اسلامى قبل از رنسانس اروپایى.
2. تاریخ مختصر اسلام که توسط بخش دانشجویان اسلامى شرکت نرمافزار Isl تهیه شده است.
3. مجموعه جهان اسلام تا سال 1600 میلادى.
این مجموعه در واقع یک کتاب اینترنتى، (on-line Book) است که توسط گروه تاریخ دانشگاه Calgary در کانادا تهیه شده و تاریخ سیاسى جهان اسلام را تا سال 1600 میلادى توضیح مىدهد. این تاریخ هزار ساله شامل توسعه امپراتورىهاى اسلامى در آسیا، افریقا و اروپا مىشود. شش فصل این کتاب عبارتنداز:
الف) آغاز اسلام، شامل مقدمه، امپراتورىهاى روم و بیزانس، ایران باستان، امپراتورى ساسانى، محمد(ص) و خلاصه تعالیم اسلام.
ب) خلافت و نخستین سلسله اسلامى.
ج) حکومتهاى منطقهاى.
د) یورش مغول.
ز) ظهور امپراتورى بزرگ اسلامى.
س) هنر، دانش و علم.
4. مقالهاى از Rina Drory در زمینه فرهنگ جاهلیت عباسیان که در گروه عربى و پژوهش فرهنگى دانشگاه تلآویو اسرائیل تهیه شده و در مجله Studia Islamica ،فوریه 1996 به چاپ رسیده است.
5. داستان بنىقریظه و یهودیان مدینه.
این مقاله توسط W.N Arafat تهیه شده و در 1976 در مجله دانشجویى «انجمن آسیایى سلطنتى» در بریتانیا منتشر گردیده است.
6. خلفاى راشدین. این مقاله توسط انجمن اسلامى دانشجویى در امریکا و کانادا تهیه شده است.
7. سخنرانى پروفسور R.Stephen Humphreys در سال 1997 در دانشگاه کیوتو ژاپن تحت عنوان «تاریخ حلب و دمشق در سالهاى 1260-635 میلادى.
8. اسلام در چین، عنوان مقالهاى از یوسف عبدالرحمان است که تاریخ مختصر اسلام در چین را بین سالهاى 650 تا 1980 میلادى بیان مىکند.
9. مقالهاى با عنوان «تاریخ سکه اسلامى در هند» (1755-711م) که توسط انجمن دانشجویى پاکستان در مؤسسه پلى تکنیک Rensselaer تهیه شده است.
10. مقالهاى تحت عنوان «اسلام در شبه جزیره مالزى» از حاج احمد قمر.
11. اسلام در افریقا عنوان مقالهاى از پروفسور عبدالرحمان از دانشگاه Bello Ahmadu در نیجریه است که تاریخ اوایل اسلام در افریقا را از 615 تا اوایل قرن هشتم میلادى توضیح مىدهد.
12. انتشار اسلام در غرب افریقا. این مقاله نیز توسط پروفسور عبدالرحمان نوشته شده و تاریخ اسلام را در امپراتورى باستانى سودان غربى (مانند غنا، مالى و...) شرح مىدهد.
13. توضیحاتى در زمینه تبدیل تاریخهاى اسلامى و غربى به یکدیگر.
دانشگاه ایوانسویل، (evansville)
به سایت دانشگاه evansville در امریکا وارد شوید:
http:// www. evansvill. edu
در ابتداى این صفحه مقالهاى از بیل همینگر، (Bill hemminger) با عنوان «چرا فرهنگهاى جهان باستان را مطالعه کنیم؟» وجود دارد.
در انتهاى صفحه پیوندهایى را براى آشنایى با مذاهب و فرهنگهاى باستانى در خاورمیانه، هند، مصر، چین، یونان، روم، اسلام و اروپا ملاحظه مىکنید. اینک روى پیوند Islam کلیک کنید و به پیوندهاى سمت چپ این صفحه توجه نمایید.
1. چنانچه روى پیوند An Intraduction to Islam کلیک کنید با مقالهاى از محمد.ى. حسین در مورد اسلام آشنا مىشوید.
2. پیوند Chronology ،شما را با وقایعنگارى تاریخ جهان اسلام از 570 تا 1492 میلادى، آشنا مىکند.
3. پیوند Essays ما را با مقالاتى در زمینه تاریخ اسلام آشنا مىسازد. از جمله عبارتنداز:
- محمد(ص) پیامبر: شرح مختصرى از زندگى پیامبر. تالیف محمدعلى.
- زندگى پیامبر اسلام از محمدحمیدالله.
- شرح پیامبرى محمد(ص) .Athar hussain
- مقدمهاى به مقالات نوشته شده در مورد اسلام از انجمن دانشجویان مسلمان.
پایگاه تاریخ اسلام:
به سایت زیر وارد شوید:
http:// www. muslimhistory. ooit. com
در این پایگاه، پیوندهایى براى مطالعه در زمینه تاریخ صدر اسلام، دوران خلفاى راشدین، امامت ائمه شیعه و دوران غیبت را مشاهده مىکنید. کلیه مطالب این سایت که در 23 فصل گنجانده شده، عقاید تشیع امامیه را منعکس مىکند.
دانشگاه ایالتى واشینگتن:
براى آشنایى با سایت دانشگاه ایالتى واشینگتن به آدرس زیر وارد شوید:
http:// www. wsu. edu
تعدادى از مقالات ریچارد هوکر، (Richard Hooker) در زمینه اسلام و تمدن اسلامى را مىتوان در پایگاه اینترنتى این دانشگاه مطالعه کرد که به آنها اشاره مىکنیم:
«نبرد داخلى و امویان»، عنوان مقالهاى است که براى مطالعه آن به آدرس زیر وارد شوید:
http:// www. wsu. edu/ dee/ ISLAM/UMAY.HTM
در انتهاى هر مقاله، چنانچه روى کلمه Next که به صورت پیوند است، کلیک کنید، به مقالات دیگر ریچارد هوکر دسترسى خواهید یافت. عناوین این مقالات عبارتنداز:
- خلافت - اسلام - فرهنگ عربى قبل از اسلام - محمد(ص) پیامبر خدا - شیعه - سلسله عباسیان.
تاریخ علم در اسلام:
به جهت اهمیت نفوذ علوم اسلامى در غرب، پایگاههاى فراوان در اینترنت، موضوع علوم اسلامى را در قرون اولیه بررسى کردهاند. این مسئله بویژه در شاخه پزشکى، شیمى، ریاضیات و نجوم قابل توجه است.
اینک به تعدادى از این پایگاهها وارد مىشویم:
- بررسى کتاب الطب در دانشگاه کالیفرنیاى جنوبى:
.028/ http:// www. usd. edu/ dept/ MSA/ fundamentals/ hadithsunnah/ abudawud
. sat.html
آدرس فوق، در واقع ترجمه کتاب سنن ابو داوود است.
- ترجمه صحیح بخارى
. http:// www. usd. edu/ dept/ MSA/ fundamentals/ hadithsunnah/ bukhari/071. sbt
html
- براى آشنایى با پزشکى در اسلام به پایگاه زیر که بخشى از سایت کتابخانه ملى پزشکى در امریکا است، وارد شوید:
http:// www. nlm. nih. gov/ exhibition/ islamic - medical/ islamic - oo. html
براى آشنایى با فهرستى از علما و دانشمندان اسلامى در قرون اولیه به سایت زیر وارد شوید:
http:// members. tripod. com/ wzzz/ index. html
در این فهرست، اسامى جابربن حیان، خوارزمى، الکندى، البتانى، الفرقانى، رازى، مسعودى، بوزجانى و تعدادى دیگر را ملاحظه مىکنید.
- پایگاه دانشمندان اسلامى و تمدن اسلامى:
http:// users. erols. com/ zenithco/ index. html
این سایت توضیحاتى را در زمینه دانشمندان اسلامى، ریاضیات و نجوم سالهاى 700 تا 1500 میلادى (قبل از رنسانس اروپا) ارائه مىدهد. همچنین براى مطالعه مقالهاى با عنوان «ریشههاى عربى (اسلامى) پزشکى در اروپا» تالیف . Tschanz Darid w به آدرس زیر وارد شوید:
http:// users. erols. com/ gmqm/ euromed 1.html
- پژوهش از پروفسور ماهر على، استاد تاریخ و فلسفه علم در دانشگاه هنر دانشگاه اسکندریه مصر، با عنوان وضعیت پزشکى در جهان اسلام، تالیف شده که براى مطالعه آن به آدرس زیر وارد شوید:
http:// www. levity. com/ alchemy/ islam 06. html
- براى مطالعه مقالات و پژوهشها در زمینه تاریخ پزشکى و شیمى در جهان اسلام در پایگاه پزشکى اسلامى، به سایت زیر وارد شوید:
http:// www. islamic medicine. org/ hidtory. htm
- براى آشنایى با علوم اسلامى، نقش علم در اسلام و تمدن اسلامى در دانشگاه Oklahoma در امریکا به پایگاه زیر وارد شوید:
http:// www. ou. edu/ islamsci
در این صفحه پیوندهایى براى آشنایى با تاریخ علم و فنآورى در تمدن اسلامى و تاریخ علم ریاضى در اسلام مشاهده مىکنید.
- همچنین در مرکز میراث علمى در دانشگاه قاهره در مصر، پایگاهى براى مطالعه در زمینه تاریخ علم در اسلام وجود دارد. براى آشنایى با این پایگاه، به آدرس زیر وارد شوید:
http:// www. frcu. eun. eg/ www/ universities/ html/ sch/ index. htm
- براى مطالعه کتاب «پزشکى اسلامى» که توسط Shahid Athar گردآورى شده و پایگاه مدرسه پزشکى ایندیاناپلیس وابسته به دانشگاه ایندیانا، (Indiana) قرار دارد، به آدرس زیر وارد شوید:
http:// www. islam - usa. com/ iml. html
این کتاب در واقع حاصل پژوهش و مقالات تعدادى از محققین مىباشد و از یک مقدمه و نوزده فصل تشکیل شده است.
یادداشت:
1) عضو هیات علمى دانشگاه تربیت معلم.
اگرچه تفسیر و بیان کامل «نگاهى نو به پژوهش در تاریخ» موضوعى است که از مقوله این نوشتار خارج است اما نکات فوقالذکر، دریچهاى براى بیان استفاده از اینترنت از مطالعات تاریخى مىباشد.
امروزه اکثر مراکز پژوهشى و دانشگاههاى معتبر با ایجاد یک پایگاه، (site) علمى در اینترنت، آخرین برنامهها و تحقیقات خود را در معرض دیگران قرار مىدهند و با به اشتراک گذاشتن پژوهشهاى خود، از جدیدترین تحقیقات در هر نقطه از جهان مطلع مىشوند.
در این مقاله برآنیم که نگاهى به منابع مطالعات تاریخ اسلام در سایتهاى اینترنتى وابسته به مراکز علمى و دانشگاهى داشته باشیم. در تمامى این نوشتار، آدرسهاى اینترنتى، (URl) پایگاههایى که بتوان به این منابع دسترسى پیدا کرد، را معرفى مىکنیم. قبل از ورود به مبحث اصلى، لازم است که کاربران با سه اصطلاح اصلى در هنگام استفاده از اینترنت آشنا باشند.
1. آدرس اینترنتى، :(Internet address)
پس از اتصال به اینترنت، براى ورود به یک پایگاه، آدرس اینترنتى آن را در کادر خالى بالاى برنامه Internet Explorer که Address Bar نام دارد، وارد کرده و کلید Enter را بزنید.
2. کلیک کردن، :(click)
به معنى زدن کلید سمت چپ ماوس، (mouse) روى یک گزینه است.
3. پیوند، :(Link)
هنگامى که به یک پایگاه وارد شدید، با بخشهاى مختلف روبرو مىگردید. در صورتى که بخواهید به هر یک از بخشهاى فرعى وارد شوید، اشارهگر، (mouse) را روى آن قسمتببرید، در صورتى که علامت اشارهگر از حالت قبلى خود به صورت تصویر یک «دست انسان» در آمد، نشانه آن است که با کلیک بر روى آن قسمت، مىتوانید وارد آن بخش شوید. این بخش (که گاهى زیر آن خط کشیده شده) پیوند، (link) نامیده مىشود، زیرا با کلیک بر روى آن، عملا به صفحه دیگرى پیوند پیدا خواهید کرد.
دانشگاه فوردهام:
در دانشگاه Fordham نیویورکسیتى مىتوان به منابع مطالعاتى مذاهب مختلف دسترسى پیدا کرد آدرس سایت اینترنتى این دانشگاه چنین است:
hattp: // www. fordham. edu
براى دسترسى به منابع مطالعاتى تاریخ اسلام در سایت دانشگاه Fordham ابتدا به آدرس زیر وارد شوید:
hattp:// www. fordham. edu/halsall/islam/islamsbook.html
پس از ورود به صفحه اصلى این پایگاه که با عنوان Sourcebook Internet Islamic History معرفى شده، شاهد پیوندهایى، (links) در این صفحه هستیم. از جمله این پیوندها، منابع مکتوب تاریخ باستان در اینترنت، تاریخ اسلام و تاریخ جدید است. با توجه به موضوع مورد نظر، در این مقاله، روى پیوند Islamic history section کلیک کنید. لازم به ذکر است که چون تاریخ صدر اسلام، مقارن قرون وسطى اروپا بوده، لذا این پیوند زیر مجموعه تاریخ قرون وسطى، (medieval) گنجانده شده است.
پس از ورود به صفحه مورد نظر، ذیل عنوان Contents ،فهرست مطالب موجود در این بخش به صورت پیوند، (link) مشاهده مىشود. در این فهرست عناوین ذیل وجود دارند:
1. اعراب قبل از اسلام
این بخش حاوى مطالبى در زمینه وقایع باستانى اعراب است که برگرفته از تاریخ هردوت، جغرافیاى استرابن، تاریخ روم از دیوکاسیون، تاریخ روم از آمیانوس و تاریخ جنگها از پروکوپیوس است.
همچنین مطالبى را در زمینه اشعار معلقه، (The HangedPoems) مربوط به سالهاى قبل از 622 میلادى ملاحظه مىکنید.
2. دوره تشکیل حکومت اسلامى توسط پیامبر(ص) تا سال 632/م که مطالب آن از دایرةالمعارف کاتولیک، احادیث اهل سنت، ابن اسحاق و غیره گرفته شده است.
3. گسترش اسلام و امپراتورى آن تا 750/م
در این بخش به موضوعات فرعى همچون اوضاع سیاسى، علم، ادبیات و جنگهاى صلیبى پرداخته شده است.
4. اندلس: اسپانیاى مسلمان
این بخش حاوى اشعارى از شاعران مراکش به زبان اسپانیایى است.
5. ایران اسلامى: در این بخش با آثار شعراى مشهور ایران آشنا مىشوید.
6. مصر و شمال افریقا
7. توسعه مذاهب اسلامى شامل تصوف، تسنن و تشیع
8. ترکان
اینک با زدن کلید، (Backspace) روى صفحه کلید، مجددا به صفحه اصلى که عنوان Internet Islamic History Sourcebook داشت، بازگردید.
در ذیل عنوان Contents ،پیوندهاى مفیدى را ملاحظه مىکنید که به برخى از آنها اشاره مىشود:
1. پیوند The Caliphate ،شما را با موضوع خلافت اسلامى آشنا مىکند. این بخش شامل حکومت، علم، فرهنگ، فلسفه، حکومتبنىامیه در اسپانیا، فاطمیان مصر، ممالیک و شمال افریقا و هجوم مغول است.
2. پیوند The Persians در زمینه فرهنگ ایران و صوفیه است.
3. پیوند Turks مربوط به مناطق ترکى، سلجوقیان و ترکستان است.
4. پیوند The ottomans در زمینه دولت، فتوحات و فرهنگ عثمانى است.
5. پیوند Islamic History maps حاوى نقشههاى تاریخى از چگونگى توسعه اسلام، جنگهاى صلیبى، اسپانیا، ایران، مصر، ترکان سلجوقى، عثمانى، هند و شرق دور است.
6. در ذیل Per-Islamic Arabs با پژوهشهایى در زمینه تاریخ اعراب قبل از اسلام از جمله با کتاب، بیزانس و اعراب در قرن پنجم «اثر عرفان شهید که در 1989 در واشنگتن منتشر شد، آشنا مىشوید.
7. در ذیل Per-Islamic Persia با نوشتههاى ریچارد فراى، (RichardFrye) در زمینه میراث ایران و تاریخ ایران باستان آشنا مىشوید.
8. در ذیل عنوان Muhammad andFaundations با پژوهش پاتریسیا کرون، (Patricia Crone) در زمینه تجارت مکه و ظهور اسلام آشنا مىشوید. این تحقیق از انتشارات دانشگاه پرینستون به سال 1987 است.
9. در ذیل عنوان Muhammad پیوند Muhammad, The prophet of Allah مربوط به تالیف فیلیپ حتى، ( philip k. hitti) با عنوان محمد(ص)، پیامبر خدا است.
حاوى تحقیق مونتگومرى وات، (Montgomery Watt) با عنوان «محمد، پیامبر و زمامدار» است که از انتشارات دانشگاه آکسفورد به سال 1961 مىباشد.
پیوند Muhammad حاوى پژوهش ماکسیم رودنسون، (maxime Rodinson) با عنوان «محمد(ص)» از نیویورک است.
پیوند AR-Raheeq Al-makhtum (الرحیق المختوم) حاوى تحقیق رحمان المبارکپورى با عنوان «احوال پیامبر(ص)» است.
در سایت دانشگاه فوردهام، صفحاتى براى مطالعه منابع تاریخ اسلام وجود دارد. به عنوان نمونه مىتوانید از طریق آدرس زیر، به متن انگلیسى کتاب «علم و تمدن در اسلام» تالیف سیدحسین نصر دسترسى پیدا کنید:
hattp:// www. fordham. edu/halsall/med/nasr.html
براى مطالعه پژوهش ج.ج ساندرز، (J .J. Saunders) در زمینه تاریخ میانه اسلام به آدرس زیر وارد شوید:
hattp:// www. fordham. edu/halsall/med/saunders. html
همچنین براى مطالعه مقاله فرد دانر، (Fred Donner) در زمینه فتوحات اولیه اسلام، (The Early Islamic Conquests) به آدرس زیر وارد شوید:
hattp://www. fordham. edu/halsall/med/donner. html
این اثر به سال 1981 از انتشارات دانشگاه پرینستون است.
دانشگاه کالیفرنیاى جنوبى، :(usc)
در پایگاه اینترنتى دانشگاه کالیفرنیاى جنوبى در امریکا، مىتوان به مطالبى در زمینه تاریخ اسلام دسترسى پیدا کرد. براى آشنایى با «وقایعنگارى مختصر» (Brief chronology) از تاریخ اسلام به سایت زیر وارد شوید:
http:// www. usc.edu/dept/MSA/history/chronology
در این صفحه فهرستى از پیوندها را شامل قرن 6 میلادى تا قرن 20 میلادى مشاهده مىکنید. با کلیک (زدن سمت چپ ماوس) بر روى هر یک از این پیوندها، مهمترین وقایع قرن مربوط را مطالعه خواهید کرد. همچنین براى آشنایى با پیامبر اسلام(ص) در پایگاه دانشگاه کالیفرنیاى جنوبى به سایت زیر وارد شوید:
http:// www. usc.edu/dept/MSA/Fundamentals/prophet
در این صفحه پیوندهایى را براى آشنایى با تحقیقاتى که در زمینه پیامبر اسلام(ص)، انجام شده، مشاهده مىکنید این پیوندها عبارتنداز:
1. مطالبى برگرفته از «مقدمهاى به اسلام» تالیف محمدحمیدالله از مرکز فرهنگى اسلامى پاریس.
2. پژوهش از پروفسور ک.اس. راماکریشنا، (K. S. Ramakrishna Rao) مدیر گروه فلسفه دانشگاه میسور. این اثر تحت عنوان «اسلام و قرن جدید» در حیدرآباد هند تجدید چاپ شده است.
3. نوشتارى با عنوان «یک موهبتبراى بشر» که توسط انتشارات اسلامى بینالمللى منتشر شده است.
4. سنن و حدیث.
5. گزیدهاى از کتاب «پیام محمد(ص)»، (The message of mohammad) تالیف .Athar husain
6. خاتم پیامبران تالیف ابوالعلاء مودودى.
پایگاه اطلاع رسانى :Islamic Gexteway
به سایت زیر وارد شوید: http://ummah.com
پس از ورود به این پایگاه از فهرستسمت چپ، روى پیوند Directory کلیک کنید تا به بخش مرکز منابع، (Resource Center) در این سایت وارد شوید. در این صفحه پیوندهایى را براى ورود به بخشهاى مختلف ملاحظه مىکنید.
الف) چنانچه روى پیوند Islam and science کلیک کنید با موضوع علم و تاثیر آن در تاریخ اسلام آشنا خواهید شد.
ب) روى پیوند Islamic History کلیک کنید تا با تاریخ اسلام در این پایگاه آشنا شوید. تعدادى از پیوندهاى این صفحه را توضیح مىدهیم:
1. توضیحاتى در مورد جنگ بدر.
2. وقایعنگارى مختصر از تاریخ اسلام.
3. تاریخ اسلامى افریقا.
4. زندگىنامه سلطان عبدالحمید دوم و سقوط خلیفه اسلامى.
5. نقش شیخ الاسلام ابنتیمیه در جهاد علیه تاتارها.
این مقاله در مجله نداء الاسلام، شماره 17، فوریه/مارس 1997 منتشر شده است.
6. «آزاد سازى قسطنطنیه» منتشر شده در مجله نداء الاسلام، شماره 14، جولاى/سپتامبر 1996.
7. نبرد عین جالوت/نداء الاسلام، ش 16، ژانویه 1997.
8. نخستین تماسهاى اسلام با مردم بالکان، تالیف Nexhat ibrahimi اهل بوسنى.
9. آشنایى با صحابه پیامبر، به زبان انگلیسى و اندونزیایى.
این پیوند، مربوط به سایت دانشگاه میسورولا، (missouri Rolla) است.
10. تاریخ اسلام در امریکا.
11. مردى از مکه.
دانشگاه پنسیلوانیا
براى ورود به سایت دانشگاه پنسیلوانیا در امریکا به آدرس زیر وارد شوید:
http://www. upenn. edu
در این دانشگاه، مرکزى براى نگهدارى نقشههاى تاریخ اسلام وجود دارد. براى مشاهده. این نقشهها به آدرس زیر وارد شوید:
http://ccat. sas. upenn. edu/ brvs/maps. html
این مجموعه که توسط پروفسور Barbara R. von schlegell نگهدارى مىشود و یکى از بهترین مجموعهها در نوع خود مىباشد، عبارتنداز:
1. نقشه توسعه اسلام تا سال 661 م.
2. نقشه امپراتورى بنىامیه تا سال 750م.
3. نقشه اواخر خلافت عباسى در سال 900م.
4. نقشه جهان اسلام در 1300م و 1500م.
همچنین نقشههایى از جهان اسلام که توسط R. Roolvink تهیه شده و عبارتند از:
1. نقشههاى قلمرو خلافت امویان در نیمه دوم قرن نهم میلادى و نیمه دوم قرن دهم.
2. نقشه امپراتورى سلطان صلاحالدین (1193-1171م) و نقشه جنگهاى صلیبى در سوریه و فلسطین.
3. نقشه اسپانیا در قرون سیزدهم و چهاردهم میلادى (فتح مجدد توسط پادشاهان مسیحى).
4. نقشههاى اسپانیا بعد از سقوط خلافتبنىامیه.
5. نقشه گسترش امپراتورى عثمانى از اوایل قرن چهاردهم تا سال 1512م.
6. نقشه قلمرو سلاطین عثمانى در قرون شانزدهم و هفدهم.
7. نقشه اواخر دوره تیمورى و دولت صفوى در قرون شانزدهم و هفدهم.
8. نقشه شرق اسلام در نیمه اول قرن سیزدهم.
9. نقشه گسترش اسلام در شرق در دوره بنىامیه (750-661م).
10. نقشه خاورمیانه در قرن ششم میلادى.
11. نقشه توسعه اسلام در زمان پیامبر اسلام(ص).
12. نقشه خلافت عباسیان (809-786م).
13. نقشه مدیترانه در قرن نهم میلادى.
دانشگاه جرجیا، (georgia)
براى اتصال به پایگاه دانشگاه georgia در امریکا به سایت زیر وارد شوید:
http:// www. uga. edu
در سایت این دانشگاه، پایگاهى براى آشنایى با اسلام (بویژه در زمینه فلسفه، علم و تاریخ) وجود دارد. اینک به آدرس زیر وارد شوید:
http:// www. arches. uge. edu/ godlas/ history. html
در این صفحه مىتوانید مقالات و مباحث فراوانى را در زمینه اسلام مطالعه کنید. اینک به تعدادى از این پیوندها اشاره مىکنیم:
1. مقالههایى از دکتر A. zahoor در زمینه فلاسفه و دانشمندان اسلامى قبل از رنسانس اروپایى.
2. تاریخ مختصر اسلام که توسط بخش دانشجویان اسلامى شرکت نرمافزار Isl تهیه شده است.
3. مجموعه جهان اسلام تا سال 1600 میلادى.
این مجموعه در واقع یک کتاب اینترنتى، (on-line Book) است که توسط گروه تاریخ دانشگاه Calgary در کانادا تهیه شده و تاریخ سیاسى جهان اسلام را تا سال 1600 میلادى توضیح مىدهد. این تاریخ هزار ساله شامل توسعه امپراتورىهاى اسلامى در آسیا، افریقا و اروپا مىشود. شش فصل این کتاب عبارتنداز:
الف) آغاز اسلام، شامل مقدمه، امپراتورىهاى روم و بیزانس، ایران باستان، امپراتورى ساسانى، محمد(ص) و خلاصه تعالیم اسلام.
ب) خلافت و نخستین سلسله اسلامى.
ج) حکومتهاى منطقهاى.
د) یورش مغول.
ز) ظهور امپراتورى بزرگ اسلامى.
س) هنر، دانش و علم.
4. مقالهاى از Rina Drory در زمینه فرهنگ جاهلیت عباسیان که در گروه عربى و پژوهش فرهنگى دانشگاه تلآویو اسرائیل تهیه شده و در مجله Studia Islamica ،فوریه 1996 به چاپ رسیده است.
5. داستان بنىقریظه و یهودیان مدینه.
این مقاله توسط W.N Arafat تهیه شده و در 1976 در مجله دانشجویى «انجمن آسیایى سلطنتى» در بریتانیا منتشر گردیده است.
6. خلفاى راشدین. این مقاله توسط انجمن اسلامى دانشجویى در امریکا و کانادا تهیه شده است.
7. سخنرانى پروفسور R.Stephen Humphreys در سال 1997 در دانشگاه کیوتو ژاپن تحت عنوان «تاریخ حلب و دمشق در سالهاى 1260-635 میلادى.
8. اسلام در چین، عنوان مقالهاى از یوسف عبدالرحمان است که تاریخ مختصر اسلام در چین را بین سالهاى 650 تا 1980 میلادى بیان مىکند.
9. مقالهاى با عنوان «تاریخ سکه اسلامى در هند» (1755-711م) که توسط انجمن دانشجویى پاکستان در مؤسسه پلى تکنیک Rensselaer تهیه شده است.
10. مقالهاى تحت عنوان «اسلام در شبه جزیره مالزى» از حاج احمد قمر.
11. اسلام در افریقا عنوان مقالهاى از پروفسور عبدالرحمان از دانشگاه Bello Ahmadu در نیجریه است که تاریخ اوایل اسلام در افریقا را از 615 تا اوایل قرن هشتم میلادى توضیح مىدهد.
12. انتشار اسلام در غرب افریقا. این مقاله نیز توسط پروفسور عبدالرحمان نوشته شده و تاریخ اسلام را در امپراتورى باستانى سودان غربى (مانند غنا، مالى و...) شرح مىدهد.
13. توضیحاتى در زمینه تبدیل تاریخهاى اسلامى و غربى به یکدیگر.
دانشگاه ایوانسویل، (evansville)
به سایت دانشگاه evansville در امریکا وارد شوید:
http:// www. evansvill. edu
در ابتداى این صفحه مقالهاى از بیل همینگر، (Bill hemminger) با عنوان «چرا فرهنگهاى جهان باستان را مطالعه کنیم؟» وجود دارد.
در انتهاى صفحه پیوندهایى را براى آشنایى با مذاهب و فرهنگهاى باستانى در خاورمیانه، هند، مصر، چین، یونان، روم، اسلام و اروپا ملاحظه مىکنید. اینک روى پیوند Islam کلیک کنید و به پیوندهاى سمت چپ این صفحه توجه نمایید.
1. چنانچه روى پیوند An Intraduction to Islam کلیک کنید با مقالهاى از محمد.ى. حسین در مورد اسلام آشنا مىشوید.
2. پیوند Chronology ،شما را با وقایعنگارى تاریخ جهان اسلام از 570 تا 1492 میلادى، آشنا مىکند.
3. پیوند Essays ما را با مقالاتى در زمینه تاریخ اسلام آشنا مىسازد. از جمله عبارتنداز:
- محمد(ص) پیامبر: شرح مختصرى از زندگى پیامبر. تالیف محمدعلى.
- زندگى پیامبر اسلام از محمدحمیدالله.
- شرح پیامبرى محمد(ص) .Athar hussain
- مقدمهاى به مقالات نوشته شده در مورد اسلام از انجمن دانشجویان مسلمان.
پایگاه تاریخ اسلام:
به سایت زیر وارد شوید:
http:// www. muslimhistory. ooit. com
در این پایگاه، پیوندهایى براى مطالعه در زمینه تاریخ صدر اسلام، دوران خلفاى راشدین، امامت ائمه شیعه و دوران غیبت را مشاهده مىکنید. کلیه مطالب این سایت که در 23 فصل گنجانده شده، عقاید تشیع امامیه را منعکس مىکند.
دانشگاه ایالتى واشینگتن:
براى آشنایى با سایت دانشگاه ایالتى واشینگتن به آدرس زیر وارد شوید:
http:// www. wsu. edu
تعدادى از مقالات ریچارد هوکر، (Richard Hooker) در زمینه اسلام و تمدن اسلامى را مىتوان در پایگاه اینترنتى این دانشگاه مطالعه کرد که به آنها اشاره مىکنیم:
«نبرد داخلى و امویان»، عنوان مقالهاى است که براى مطالعه آن به آدرس زیر وارد شوید:
http:// www. wsu. edu/ dee/ ISLAM/UMAY.HTM
در انتهاى هر مقاله، چنانچه روى کلمه Next که به صورت پیوند است، کلیک کنید، به مقالات دیگر ریچارد هوکر دسترسى خواهید یافت. عناوین این مقالات عبارتنداز:
- خلافت - اسلام - فرهنگ عربى قبل از اسلام - محمد(ص) پیامبر خدا - شیعه - سلسله عباسیان.
تاریخ علم در اسلام:
به جهت اهمیت نفوذ علوم اسلامى در غرب، پایگاههاى فراوان در اینترنت، موضوع علوم اسلامى را در قرون اولیه بررسى کردهاند. این مسئله بویژه در شاخه پزشکى، شیمى، ریاضیات و نجوم قابل توجه است.
اینک به تعدادى از این پایگاهها وارد مىشویم:
- بررسى کتاب الطب در دانشگاه کالیفرنیاى جنوبى:
.028/ http:// www. usd. edu/ dept/ MSA/ fundamentals/ hadithsunnah/ abudawud
. sat.html
آدرس فوق، در واقع ترجمه کتاب سنن ابو داوود است.
- ترجمه صحیح بخارى
. http:// www. usd. edu/ dept/ MSA/ fundamentals/ hadithsunnah/ bukhari/071. sbt
html
- براى آشنایى با پزشکى در اسلام به پایگاه زیر که بخشى از سایت کتابخانه ملى پزشکى در امریکا است، وارد شوید:
http:// www. nlm. nih. gov/ exhibition/ islamic - medical/ islamic - oo. html
براى آشنایى با فهرستى از علما و دانشمندان اسلامى در قرون اولیه به سایت زیر وارد شوید:
http:// members. tripod. com/ wzzz/ index. html
در این فهرست، اسامى جابربن حیان، خوارزمى، الکندى، البتانى، الفرقانى، رازى، مسعودى، بوزجانى و تعدادى دیگر را ملاحظه مىکنید.
- پایگاه دانشمندان اسلامى و تمدن اسلامى:
http:// users. erols. com/ zenithco/ index. html
این سایت توضیحاتى را در زمینه دانشمندان اسلامى، ریاضیات و نجوم سالهاى 700 تا 1500 میلادى (قبل از رنسانس اروپا) ارائه مىدهد. همچنین براى مطالعه مقالهاى با عنوان «ریشههاى عربى (اسلامى) پزشکى در اروپا» تالیف . Tschanz Darid w به آدرس زیر وارد شوید:
http:// users. erols. com/ gmqm/ euromed 1.html
- پژوهش از پروفسور ماهر على، استاد تاریخ و فلسفه علم در دانشگاه هنر دانشگاه اسکندریه مصر، با عنوان وضعیت پزشکى در جهان اسلام، تالیف شده که براى مطالعه آن به آدرس زیر وارد شوید:
http:// www. levity. com/ alchemy/ islam 06. html
- براى مطالعه مقالات و پژوهشها در زمینه تاریخ پزشکى و شیمى در جهان اسلام در پایگاه پزشکى اسلامى، به سایت زیر وارد شوید:
http:// www. islamic medicine. org/ hidtory. htm
- براى آشنایى با علوم اسلامى، نقش علم در اسلام و تمدن اسلامى در دانشگاه Oklahoma در امریکا به پایگاه زیر وارد شوید:
http:// www. ou. edu/ islamsci
در این صفحه پیوندهایى براى آشنایى با تاریخ علم و فنآورى در تمدن اسلامى و تاریخ علم ریاضى در اسلام مشاهده مىکنید.
- همچنین در مرکز میراث علمى در دانشگاه قاهره در مصر، پایگاهى براى مطالعه در زمینه تاریخ علم در اسلام وجود دارد. براى آشنایى با این پایگاه، به آدرس زیر وارد شوید:
http:// www. frcu. eun. eg/ www/ universities/ html/ sch/ index. htm
- براى مطالعه کتاب «پزشکى اسلامى» که توسط Shahid Athar گردآورى شده و پایگاه مدرسه پزشکى ایندیاناپلیس وابسته به دانشگاه ایندیانا، (Indiana) قرار دارد، به آدرس زیر وارد شوید:
http:// www. islam - usa. com/ iml. html
این کتاب در واقع حاصل پژوهش و مقالات تعدادى از محققین مىباشد و از یک مقدمه و نوزده فصل تشکیل شده است.
یادداشت:
1) عضو هیات علمى دانشگاه تربیت معلم.
تبلیغات
