الگوهای گردشی موثر بر وقوع یخبندان های دیررس بهاره استان کردستان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف از این تحقیق، شناسایی الگوهای همدید تراز 500 هکتوپاسکال وقوع یخبندان های دیررس بهاره استان کردستان طی دوره 1384-1344 است. پس از تعیین شاخص زمانی- مکانی یخبندان، ابتدا 22 روز یخبندان فراگیر سطح منطقه استخراج گردید. سپس داده های ارتفاعی تراز hp 500 واقع در محدود ه بین 55-25 درجه عرض جغرافیایی شمالی و 60-30 درجه طول شرقی به صورت یک ماتریس S-mode برای روزهای یخبندان تنظیم شد. در ادامه، با استفاده از تکنیک آماری تحلیل عاملی و خوشه بندی به روش وارد الگوهای همدید خوشه بندی شدند و نهایتاً نقشه مرکب تراز بالا و میانی جو مربوط به هر خوشه تهیه و تحلیل همدید شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که، هفت الگوی همدید در قالب سه گروه عمده: سردچال جو بالایی، فرود موج کوتاه و فراز موج کوتاه حاکم بوده است؛ به طوری که حرکات نزولی و صعودی سمت عقب و جلوی این سامانه های همدید باعث پمپاژ و هدایت توده هواهای سرد و نسبتاً خشک عرض های جغرافیایی بالا از سمت شمال و شمال غربی ایران به سمت استان کردستان شده و افت محیطی دما و یخبندان را به وجود آورده است.