تأثیر برنامه بازتوانی از طریق پیاده‌روی منظم بر وضعیت‌بالینی افراد مبتلا به بیماری‌های انسدادی مزمن ریه (مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

چکیده

هدف: بیماری انسدادی مزمن ریه بیماری است که با محدودیت جریان هوا در ریه مشخص می‌شود، به‌طوری‌که این محدودیت به‌طور کامل قابل برگشت نیست. هدف از این پژوهش تعیین تأثیر پیاده‌روی برنامه ریزی شده به عنوان برنامه بازتوانی بر وضعیت‌بالینی (نتایج اسپیرومتری، خلط، تنگی نفس و...) بیماران انسداد مزمن ریه با شدت متوسط می‌باشد. روش بررسی: در این پژوهش نیمه تجربی از بیمارستان‌های آموزشی منتخب شهر اصفهان 100 نفر از بیماران انسداد مزمن ریه با شدت متوسط به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و نهایتاً 30 نفر در گروه شاهد و 50 نفر در گروه آزمون باقی‌ماندند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و برگ ثبت علائم و نشانه‌های وضعیت‌بالینی است. روایی آن ازطریق روایی محتوی و پایایی آن ازطریق پایایی همزمان سنجیده شد و اطلاعات قبل از پژوهش، 4 هفته بعد و 2 ماه بعد از مداخله در هر دو گروه جمع آوری شد. مداخله در گروه آزمون به‌صورت دو جلسه کلاس آموزشی در مورد ماهیت بیماری و اثرات ورزش (پیاده‌روی) بر روی وضعیت سلامت برگزار شد و پیاده‌روی برنامه‌ریزی شده سه روز در هفته به میزان 10 تا 35 دقیقه در بیمارستان با راهنمایی و همراهی پژوهشگر به مدت 4 هفته انجام و سپس ادامه برنامه پیاده‌روی بیماران در منزل دنبال و در برگه ثبت انجام پیاده‌روی گزارش شد. پی‌گیری به مدت 2 ماه صورت گرفته و سپس نتایج برگه ثبت وضعیت‌بالینی و اسپیرومتری دو گروه با استفاده از آزمون‌های آماری تحلیل مکرر با تست ویلکز، تی‌مستقل و تی‌زوجی مورد تجزیه و تحلیل و مقایسه قرار گرفت. یافته‌ها:میانگین نمره تنگی نفس (۰٫۱=p)، کیفیت خلط (۰٫۴۵=p)، الگوی تنفسی (۰٫۰۶=p) و صداهای ریوی (۰٫۰۶=p) قبل از شروع، 4 هفته بعد و 2 ماه بعد مطابق آزمون تحلیل مکرر تفاوت معناداری در گروه شاهد نشان نداد، ولی در گروه آزمون تفاوت معنادار بود (مقادیر احتمال به ترتیب ۰٫۰۱، ۰٫۰۰۱>، ۰٫۰۰۴ و ۰٫۰۳). همچنین تست عملکرد ریوی (اسپیرومتری) در ماه دوم بین گروه‌های کنترل و آزمون براساس آزمون تی‌مستقل تفاوت معناداری داشت (0٫001>p). نتیجه‌گیری: برنامه پیاده‌روی منظم به عنوان برنامه بازتوانی در بیماران انسداد مزمن ریه باعث بهبود وضعیت‌بالینی (کاهش سرفه و میزان خلط و الگوی تنفسی و صداهای ریوی منظم و طبیعی) و عملکرد ریوی مناسب می‌شود و پیشنهاد می‌شود پیاده‌روی برنامه‌ریزی شده براساس زمان 10 تا 35 دقیقه و 3 بار در هفته به عنوان برنامه بازتوانی در این بیماران پیگیری شود.