توانبخشی

بررسی رشد روانی - حرکتی کودکان از جمله مقوله های مورد توجه متخصصان اطفال و توانبخشی می باشد. این رشد وابسته به چگونگی روند تکامل سیستم اعصاب مرکزی می باشد و لذا هر گونه اختلال در روند تکامل این سیستم می تواند باعث بروز اختلالات قابل توجه در زمینه های حسی، حرکتی و شناختی شود. گذر طبیعی از مراحل مختلف رشدی پایه و اساس پیشرفت کودک برای نیل به سطح شناختی مطلوب می باشد. کودکان عقب مانده ذهنی علاوه بر نقص در توانمندی های ذهنی، در زمینه حرکات درشت حرکات ظریف، مهارت های درکی - حرکتی، جهت یابی و تعادل نیز دارای اختلالات قابل توجه می باشند. صرف نظر از اتیولوژی بروز عقب ماندگی های ذهنی و اختلالات ناشی از آن، چگونگی تکامل کارکردی مغز در روند پردازش درون داده های حسی و برون داده های حرکتی؛ بستر مهمی را در توان بخشی این کودکان فراهم می آورد که باید مورد توجه قرار گیرد. در این میان توجه به پدیده طرفی شدن کارکردی نیمکره های مغز، غلبه طرفی، که بخشی از روند تکامل طبیعی مغز می باشد، که در به کارگیری روش های درمانی حسی - حرکتی توان بخشی در مورد کودکان عقب مانده؛ بسیار مهم می باشد. از آنجا که تاکنون در زمینه بررسی مقایسه ای کارکردهای غلبه طرفی مغز در بین کودکان سالم و عقب مانده در کشور ما مطالعه ای انجام نشده است، در تحقیق حاضر به مقایسه پارامترهای کارکردی معرف طرفی شدن مغز شامل غلبه طرفی بینایی، شنوایی، حرکات دست و حرکات پا در دو گروه کودکان سالم و عقب مانده با سن عقلی یکسان از طریق به کار بردن جدول ارزیابی رشد عصبی - مغزی دلاکاتو پرداختیم بررسی آماری نتایج به دست آمده نشان دهنده تفاوت معنادار در اغلب پارامترهای شاخص غلبه کارکردی طرفی مغز بین دو گروه کودکان یاد شده است. با توجه به نتایج حاصل؛ اعتقاد ما بر این است که روند متفاوت طرفی شدن کارکردی مغز در کودکان عقب مانده ذهنی، دقت و احتمالا تجدیدنظر در روش های توانبخشی این کودکان را ایجاب می نماید.

سابقه و هدف: یکی از رایج ترین و کامل ترین شیوه های برقراری ارتباط در انسانها، از طریق گفتار شکل می گیرد. گفتار هم در مراحل یادگیری و هم در مراحل اجرا دارای پیچیدگی های فراوانی است و به همین دلیل در معرض اختلالات بسیاری قرار دارد. یکی از این اختلالات، لکنت است. لکنت نشانگانی است که فرد مبتلا، به دلیل از هم گسیختگی های غیرارادی در جریان گفتار که غالبا توسط گیر، قفل، تکرار، کشیدگی بیش از حد، مکث و … نمایان می گردد؛ قادر نیست به طور طبیعی صحبت کند. عوامل متعددی در شکل گیری و تشدید لکنت موثرند. یکی از این عوامل که در منابع متعددی به آن اشاره شده، آلرژی ها هستند. حدود 15% از مردم جهان به نوعی از آلرژی مبتلا می باشند و از آن رنج می برند. در این پژوهش هدف، بررسی ارتباط میان لکنت و انواعی از آلرژی ها شامل آسم آلرژیک، رینیت و درماتیت می باشد. مواد و روش ها: در این پژوهش 33 بیمار لکنتی مراجعه کننده به کلینیک های گفتار درمانی به عنوان گروه مورد و 57 نفر از افراد غیرلکنتی همسان شده به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند. پرسش نامه مورد نظر برای بررسی آلرژی توسط تمام نمونه ها تکمیل و مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: در گروه مورد، از بین 33 نفر لکنتی، 9 نفر (27.3%) مبتلا به آسم آلرژیک و در گروه شاهد، از بین 57 نفر غیرلکنتی، 6 نفر (10.5%) مبتلا به آسم بوده اند. در مورد رینیت، در گروه مورد از 33 نفر لکنتی 6 نفر (18.2%) علایم رینیت را نشان داده و در گروه شاهد، 6 نفر (10.5%) مبتلا به رینیت بوده اند و در بین لکنتی های مزبور، 1 نفر (3%) دارای درماتیت و از غیرلکنتی ها نیز 4 نفر (7%) درماتیت داشته اند. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش بین لکنت و آسم آلرژیک بیماران لکنتی رابطه معنی دار به دست آمد ولی هیچ رابطه معنی داری میان دو نوع دیگر آلرژی مورد بررسی یعنی رینیت و درماتیت و لکنت حاصل نشد.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی شیوع اختلالات گفتار و زبان در بین دانش آموزان مقطع ابتدایی دخترانه در مناطق 3 و 19 آموزش و پرورش تهران در سال تحصیلی 80-1379 انجام شده است. روش: جامعه، مورد مطالعه، دانش آموزان دو منطقه 3 و 19 بودند که از میان آنها 1010 دانش آموز به طور تصادفی از ماین کل دانش آموزان انتخاب گردیدند (به طور متوسط از هر پایه 200 نفر). سپس پرسش نامه تکمیل می گردید و بعد گفتار دانش آموز مورد ارزیابی قرار می گرفت تا در صورت وجود هر نوع اختلال در فرم مخصوص ضبط گردد، ابزار ارزیابی متن کتاب فارسی سال قبل دانش آموز و سری تصاویر به هم مربوط بود، همچنین حفره دهان تمام دانش آموزان، از لحاظ حرکت، وضع آناتومی اندام ها، و آکلوژن دندانی مورد ارزیابی قرار می گرفت. یافته ها: با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق مشخص گردید که از میان 1010 دانش آموز، 163 نفر (16.1%) اختلال داشتند که از میان آنها 75 دانش آموز (46%) مربوط به منطقه 19 و 88 دانش آموز (54%) مربوط به منطقه 3 بودند. اختلالات مورد مطالعه در این تحقیق عبارت بودند از: اختلال در تولید، لکنت، اختلال صوت، بلع معکوس، اختلال در تشدید، اختلال در خواندن.

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش آموزش مهارت های فراشناختی در عملکرد حل مساله، مقایسه شیوه های آموزش این مهارت ها و تعیین موثرترین شیوه برای آموزش مهارت های فراشناختی است. به همین منظور 62 دانش آموز مقطع سوم راهنمایی شهر تهران به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. سپس تمامی آزمودنی گروه نمونه پرسش نامه ای به سبک اسناد کودکان و پرسش نامه ای فراشناختی را تکمیل نمودند. همچنین هر آزمودنی به طور انفرادی در معرض موقعیت آونگ قرار گرفت. سپس آزمودنی ها به طور تصادفی در سه گروه آزمایش آموزش ترکیبی، آموزش دوجانبه، آموزش اسناد و یک گروه کنترل قرار گرفتند و پس از انجام آموزش های فوق مجددا در معرض پس آزمون قرار داده شدند. نتایج حاصل از پیش آزمون و پس آزمون در گروه های فوق با استفاده از آزمون های ناپارامتریک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها بیانگر این مطلب است که آموزش راهبردهای فراشناختی بر عملکرد حل مساله دانش آموزان تاثیرات بسزایی دارد.