هدف: اسکیزوفرنیا عموماً توأم با نقص شناختی است. به دلیل تأثیر نقایص شناختی برتمامی ابعاد زندگی، ارزیابی شناخت با تقویت طرحهای درمانی، به کسب استقلال در زندگی روزمره نیز کمک می نماید. هدف از این پژوهش مقایسه کارکرد شناختی بیماران مبتلا به اختلال اسکیزوفرنیا و افراد عادی جامعه برای تأیید روایی سازه مجموعه ارزیابی شناختی کاردرمانی لونستین(لوتکا) جهت استفاده در ارزیابی‌‌های بالینی بیماران اسکیزوفرنیا است. روش بررسی :این پژوهش از نوع اعتبار سنجی و روا سازی ابزاری است که به‌صورت مقایسه‌ای و بر روی 737 نفر (237 بیمار و 500 افراد عادی ) 20 تا 60 ساله انجام شد. نمونه گیری تصادفی و متناسب با ملاکهای آزمون بود. ابزار مورد نظر آزمون ارزیابی شناختی کاردرمانی لونشتین بود که شش حوزه از شناخت را مورد ارزیابی قرار می دهد. داده‌‌ها از طریق پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و آزمون لوتکا جمع آوری و به کمک آزمونهای آماری لیون، تی‌مستقل و ضریب همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌‌ها: بین وضعیت شناختی بیماران اسکیزوفرنیک و افراد عادی جامعه در تمامی هفت خرده‌آزمون تفاوت معنادار وجود داشت (۰/۰۰۱>p). مقایسه کارکرد شناختی بیماران سرپایی و بستری نیز در زمینه درک زمان و مکان، ادراک بینایی، سازماندهی بینایی حرکتی، عملیات ذهنی، توجه‌و‌تمرکز تفاوت معناداری را نشان داد(۰/۰۰۱>p). همچنین برطبق یافته‌‌ها عملیات ذهنی (۰/۰۳۳=p) و توجه و تمرکز (۰/۰۰۷=p) در خانم‌ها بیشتر از آقایان بود. با افزایش سن نمرات اکتسابی تمامی خرده آرمونهای مورد بررسی کاهش داشت. میانگین نمرات افراد شاغل در هفت خرده‌آزمون به صورت معناداری بالاتر از افراد بیکار بود (۰/۰۰۱>p). میانگین نمرات اکتسابی افراد متأهل در خرده‌آزمون درک زمان و مکان «جهت‌یابی» بالاتر بود (۰/۰۳۳=p) و همچنین میان سطح تحصیلات و مطلوبیت هریک از هفت خرده‌آزمون رابطه معناداری وجود داشت (۰/۰۰۱>p). نتیجه گیری: همان‌گونه که پیش‌تر اختلال و نقایص شناختی در افراد اسکیزوفرنیک با روش‌ها و آزمونهای دیگر ثابت شده است، نتایج تحقیق حاضر که با استفاده از آزمون لوتکا می‌باشد، بر این اختلال صحه می‌گذارد. لذا نسخه فارسی آزمون لوتکا ابزار معتبر و مناسبی برای ارزیابی اختلال در کارکرد شناختی بزرگسالان مبتلا به اسکیزوفرنیا بوده و قادر است حیطه‌‌های اختلال شناختی در آنها را تعیین کند.
