محله امام زاده یحیی

محیط یکی از عوامل تعیین کننده سلامت انسان هاست و در سال های اخیر نتایج حاصل از تحقیقات علمی بر اهمیت نقش برنامه ریزی و فرم شهرها و بخصوص محله های شهری؛ بر سلامت انسان ها و ایجاد محلاتی پایدار و سالم و اجتناب از پراکنده رویی شهری تاکید می ورزد. در این پژوهش با هدف شناسایی عوامل تاثیر گذار بر سلامت افراد در مقیاس محلی و نحوه تاثیر فرم کالبدی و کیفیت محیط بر سلامت افراد سعی بر این بوده است که با بررسی ادبیات مربوط به سلامت، محیط، برنامه ریزی شهری و روابط متقابل آنها، مهمترین شاخص های اثر گذار بر سلامت افراد در مقیاس محلی استخراج شده و به بررسی آن در یک محله سنتی پرداخته شود. به این منظور پرسشنامه طراحی و برای هر یک از شاخص های منتخب تحقیق، از چندین متغیر استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری داده های پرسشنامه ای نشان داد که هیچ یک از شاخص های در نظر گرفته شده برای بررسی وضعیت سلامت در نمونه مورد مطالعه در حد مطلوبی نیستند. دیگر نتایج حاصل از این تحقیق نشان دهنده آن است که شاخص های اجتماعی و کالبدی چون احساس تعلق به محله و روابط اجتماعی، میزان مشارکت در امور محله و احساس ایمنی و امنیت در محیط مسکونی، کیفیت محیط زیست و نحوه طراحی و برنامه ریزی شبکه ارتباطی، مسکن و امکانات و تسهیلات محله می توانند از عوامل تاثیر گذار بر سلامت و کیفیت زندگی افراد باشند و برنامه ریزی شهری با حوزه های مختلف اثر گذاری خود می تواند نقش موثری در بهبود هریک از شاخص های فوق و در نتیجه ارتقای سلامت افراد ایفا نماید .

بافت های تاریخی یادآور دوره ای است؛ که شهرها براساس نیازها، اهداف و سلایق ساکنان آنها برپا شده اند. به عبارتی، دنیای ذهنی سازندگان و ساکنان با یکدیگر قرابت داشت. اما مداخلات امروز بدون توجه به یادها و تعلقات شهروندان و نیازهای ذهنی آنها با توسعه های سریع در بافت های تاریخی به خاطره زدایی و نابودی هویت شهرها منتج گردیده است. ازاین رو، معماری به عنوان بخش مهمی از کالبد شهری، گسیختگی را نه تنها در بافت شهری، بلکه با ذهنیت اصیل ساکنان بافت تجربه می کند. این نوشتار علاوه بر روشن ساختن اهمیت ذهنیت اصیل در رویکرد طراحی معماری جدید در بافت های تاریخی، در تحلیل های صورت گرفته، به این پرسش پاسخ داده است؛ که با توجه به رویکردهای مختلف معماری از تضاد تا تشابه در بناهای میان افزا، چگونه می توان با استخراج کیفیت های بافت از ذهنیت های اصیل، رویکرد معماری را در فضاهای میان افزا تبیین کرد؟ روش تحقیق پژوهش کیفی، با رویکرد موردپژوهی است. گردآوری داده ها از طریق بررسی کتابخانه ای و منابع دیجیتال به روند رویکرد معماری در بافت های تاریخی و نیز نحوه هویت بخشی بافت های تاریخی می پردازد. سپس از طریق مصاحبه با اهالی قدیمی محله امامزاده یحیی به عنوان یکی از سه محله عودلاجان، خاطرات مشترک شناسایی گردیده است. نتیجه آن به صورت پرسش نامه بین اهالی امامزاده یحیی توزیع گردید؛ تحلیل نتایج از طریق نرم افزار Spss و در تست Tukey، نشان دهنده تفاوت معنادار پاسخ گروه اهالی با قدمت سکونت بالای 40 سال با سایر گروه ها بود. لذا این گروه، مرجعی جهت رجوع رویکرد طراحی معماری شناسایی شدند. سپس نتیجه این گروه جهت تبیین رویکرد طراحی معماری های جدید در بافت بررسی شد. براساس نتایج این گروه معماری در بافت های تاریخی وابسته به کاربری، مجاورت با دانه های باارزش، رویدادهای ناملموس مشترک و... است؛ که همگی از ذهنیت های اصیل بافت، قابل استخراج است. همچنین، لازم است در طراحی معماری در بافت های تاریخی درراستای ارتقای هویت کالبدی مورداستناد قرار گیرد.