نظام تربیتی اسلام

این پژوهش اکتشافی است و با روش تحلیلی استنباطی و تفسیر مفهومی، اسناد راهبرد همگانی سازی تولید علم را در منابع اسلامی جستجو می کند و هدف از اجرای آن ایجاد زمینه ذهنی برای همگانی شدن تولید علم در کشور است. به دلیل عقب ماندگیهای مزمن برای رسیدن به کاروان جهانی پیشرفت، راهی میانبر لازم است که می توان آن را در آموزه های اسلامی یافت. نتیجه مقاله این است که "" راهبرد اسلامی برای همگانی سازی تولید علم تربیت نسل دارای استقلال فکری است که اکنون به دلیل عدم حاکمیت این راهبرد، تولید علم در کشور همگانی نیست و خروجی نظام تعلیم و تربیت، نسلهای حافظه محور و ناتوان در تولید علم است. این مشکل برخاسته از حاکمیت نظریه نادرست "" ناسازگاری استقلال فکری و ایمان در آموزه های اسلامی"" بر اذهان است. ولی یافته های این پژوهش نشان می دهد که نه تنها استقلال فکری با ایمان اسلامی در تعارض نیست بلکه راهبردی در نظام تربیت اسلامی است که می تواند تولید علم را همگانی سازد.

چکیده: یکی از محورهای مهم در نظام تربیتی اسلام، دعوت به خردورزی است. خردورزی پایه انسانیت و به تعبیری «فصل ممیز» انسان از دیگر حیوانات است. این قوه، سرچشمه معارف و مبدأ صدور تمامی افعال آدمی است. در نظام تربیتی اسلام، موضوع اندیشه به صورت مطلق رها نشده، بلکه همواره روشنگری های لازم در جهت اعتلای آن شده است. هدف مقاله حاضر، تبیین موضوع هایی مانند توصیف مفهوم اندیشه، شرایط، منابع، فواید و موانع اندیشه و اندیشیدن، با استفاده از آیات و روایات معصومین: است. بنابراین، تلاش شده بر مبنای آموزه های اسلامی، موقعیت اندیشه را در نظام تربیتی اسلامی معلوم کنیم. برای این منظور، تبیین شده که در نظام تربیتی اسلام، اندیشیدن سه ویژگی برجسته رشدپذیری، وسعت عمل و آفت پذیری را دارد. شرایط رشدپذیری اندیشه عبارت است از تفرد، سیر در آفاق، دلیل جویی، سکوت معنی دار، توجه به دیدگاه های مختلف، اخلاق خوب و کنترل خوراک. موانع یا عوامل آسیب زای اندیشه ورزی نیز عبارت است از شتاب زدگی، تبعیت از گمان جاهلانه، تقلید کورکورانه، شخصیت زدگی، یک سونگری، غرور و هوای نفس. در پایان، علاوه بر بیان موضوع ها و منابعی برای پرورش اندیشه، پیشنهادهایی جهت رشد و تقویت اندیشه بر مبنای آموزه های دین اسلام برای مربیان و متربیان ارائه شده است.

این مقاله در راستای تبیین نقش تلویزیون در فرهنگ سازی حجاب در میان دختران دانش آموز، نخست به تعریف حجاب، فلسفه و کارکردهای آن پرداخته، سپس نظام آموزش و پرورش و اهداف آن را تشریح می نماید. در ادامه، به جایگاه و ویژگی های نظام تربیتی در اسلام اشاره نموده و نهایتاً نقش و اهمیت رسان ههای جمعی و کارکرد آنها را توصیف م ینماید. با توجه به اینکه تلویزیون نقشی به سزا در فرآیند اجتماعی کردن افراد برعهده دارد، در این مقاله، ابتدا به بررسی ویژگی ها و تأثیرات ویژه تلویزیون در فرهن گسازی حجاب پرداخته، سپس ضمن معرفی پژوهش انجام گرفته به اهداف، سؤالات و چگونگی مراحل انجام آن و در خاتمه به تجزیه و تحلیل داده های حاصله اشاره می گردد

هدف پژوهش حاضر تبیین تأثیر مبانی انسان شناختی اسلامی در نظام تربیتی اسلام با استفاده از نظرات علامه مصباح یزدی است. بدین منظور با روش توصیفی- تحلیلی آثار مبانی انسان شناختی مطرح شده توسط ایشان در نظام تربیتی اسلام تبیین و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. اولین مسئله پیش روی نظام های تربیتی، شناخت ابعاد وجودی انسان به عنوان گزاره های اولیه برای طراحی نظام تربیتی است. هرکدام از گزاره های انسان شناختی در بخشی از نظام تربیتی تأثیرگذارند؛ براین اساس شناسایی تأثیر مبانی به عنوان گزاره های اساسی و بنیادین نظام تربیتی به جهت تقویت سازه ها، برطرف کردن اشکالات و نقد دیدگاه های مخالف همچون پست مدرنیسم، مهم و ضروری است. از این رو، پژوهش حاضر با استخراج 20 مبنای انسان شناختی مطرح شده در آثار علامه مصباح، به بررسی جایگاه آن ها در اهداف، اصول، ساحت ها، عوامل، موانع، مراحل و روش تربیت به عنوان مؤلفه های اصلی نظام تربیت اسلامی پرداخته است که عبارتند از: هدفمندی، چندبعدی بودن، اصالت روح، جاودانگی روح، مراتب طولی و شئون عرضی روح، تغییرپذیری تدریجی روح و بدن، تأثیرگذاری روح و بدن بر یکدیگر، وجود فطرت الهی، کمال جویی، اثرگذاری رفتارها، وابستگی رفتار اختیاری به بینش ها و گرایش ها، بندگی، مسئول بودن، برخورداری از اختیار و کرامت ذاتی و اکتسابی، اجتماعی بودن، تفاوت استعدادها، ضعف، تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از موجودات دیگر، نیازمند بودن به وحی.