مطالب مرتبط با کلیدواژه

سرشماری


۱.

تحلیلی جغرافیایی بر روند مهاجرت در استان خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصل نامه جمعیت ۱۳۸۲ شماره ۴۵ و ۴۶

کلیدواژه‌ها: توزیع جغرافیایی روند مهاجرت موازنه مهاجرت مهاجرت به خارج مهاجرت به داخل سرشماری مهاجرت مادام العمر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶۵ تعداد دانلود : ۱۵۴۳
استان خوزستان در دهه های گذشته به دلیل تاثیر عوامل مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از جمله افزایش زیرساخت های صنعتی و کشاورزی و همچنین وقوع هشت سال جنگ تحمیلی با نقل و انتقالات شدید جمعیتی روبرو شده است. به طوری که روند مهاجرت این استان از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. این استان در فاصله 40 سال گذشته از نظر مهاجرتی، مهاجرپذیر بوده و خالص مهاجرت آن حدود 173886+ نفر بوده است. و در فاصله 1345 تا 1355 همچنان روند مهاجرپذیری خود را ادامه داده است،....
۲.

جمعیت شناسی بیوه زنان در ایران بر اساس آمارگیری ها و سرشماری ها

نویسنده:
منبع: انجمن جمعیت شناسی ایران ۱۳۸۵ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: وضعیت زناشویی شهرنشینی سواد سرشماری بیوگی بیوه زنان سال های شوهرداری و سن بیوگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸۷ تعداد دانلود : ۹۰۴
به کسانی که همسر خود را بر اثر فوت از دست داده اند بیوه اطلاق می شود. بیوگی یکی از وضعیت های چهارگانه زناشویی منعکس در نشریات سرشماری است. از آنجایی که احتمال ازدواج مجدد پس از فوت همسر برای کمتر از مردان است، بیوگی در مورد زنان نمود بارزتری پیدا می کند. در این مقاله تلاش در جهت ارائه تصویری از ویژگی های جمعیت شناختی بیوه زنان و روند صورت گرفته است. روند تحولات ...
۳.

عبدالغفارخان نجم الدوله و میرزا ابوطالب زنجانی

نویسنده:
منبع: انجمن جمعیت شناسی ایران ۱۳۸۵ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: آمار سرشماری عبدالغفار خان نجم الدوله مالتوس نقشه تهران ابوطالب زنجانی ابن مسکویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸۰ تعداد دانلود : ۱۱۲۸
در این مقاله اندیشه ها و آرای دو تن از صاحب نظران برجسته عهد اجار که در ارائه مفاهیم جمعیت شناختی در ایران پیشگام بوده اند، بررسی شده است. نخستین آن ها، عبدالغفارخان نجم الدوله، از ریاضی دانان، منجمان و مولفان طراز اول آن عصر است. وی اولین سرشماری شهر تهران را در سال 1284 قمری/ 1867 م طراحی و به کمک 8 تن از شاگردان مبرزش در دارالفنون به مرحله اجرا درآورد. وی برای نخستین بار، علم آمار و بعضی از مفاهیم آماری را به ایرانیان عرضه نمود وی اولین کسی است که بحث درباره ...
۵.

تأملی بر درستی و دقت آمار و ارقام موجود در منابع تاریخ اسلام

نویسنده:
منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید تابستان ۱۳۸۸ شماره ۲ (پیاپی ۷۸)

کلیدواژه‌ها: سرشماری آمارگیری منابع تاریخ اسلام آمار و ارقام عددنویسی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگری
تعداد بازدید : ۱۲۹۷ تعداد دانلود : ۶۳۷
یکی از نکات چشمگیر در منابع تاریخ اسلام، آمار و ارقام فراوان در زمینه های گوناگون است. این آمار موضوعات زیادی، مانند شمارگان سپاهیان، تلفات انسانی و مالی جنگ ها و درگیری ها، خسارت های ناشی از حوادث طبیعی، اعم از سیل، زلزله و بیماری های فراگیر و نیز اموال، درآمدها، هزینه ها و دارایی های حکومت ها و افراد را در برمی گیرد. با توجه به فقدان آمارگیری و عدم امکان سرشماری دقیق در قرون نخستین اسلامی و حتی دشوار و گاه ناممکن بودن تخمین آمار تقریبی در مواردی، چون دارایی های افراد یا خسارت های زلزله، به درستی و دقت بسیاری از این آمار و ارقام نمی توان کاملاً اعتماد کرد. تردید خود مورخان درباره اعداد داده شده، اختلاف شدید میان اعداد مذکور در روایت ها، ناهم خوانی برخی از آمارها با شرایط جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی و نیز ناسازگاری آن ها با توانایی های مادّی و معنوی و همچنین استفاده گسترده از اعداد نمادین و رُند، برخی از دلایل نادرستی بسیاری از این آمار و اعداد است. این مقاله میزان درستی و دقّت اعداد و ارقام را در منابع تاریخ اسلام بررسی می کند. منابع مورد استناد در این تحقیق عبارت اند از: تاریخ الیعقوبی؛ الاخبارالطوال؛ تاریخ الرسل و الملوک؛ مروج الذهب و معادن الجوهر؛ تجارب الامم و تعاقب الهمم و الکامل فی التاریخ. این منابع اولاً تأثیر زیادی در سایر آثار و کتب تاریخی داشته اند و ثانیاً بیش از منابع دیگر توجه محققان تاریخ اسلام را به خود جلب کرده اند.
۶.

تحولات جمعیتی شهر قم در دوره ناصری( 1264 -1313ق) با استناد به سرشماری محمد تقی ارباب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 55-70

کلیدواژه‌ها: قم جمعیت سرشماری محمد تقی ارباب قحطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۸ تعداد دانلود : ۶۸۷
سرشماری از جمله مظاهر جنبش ترقی خواهی جهت اصلاح نظام مالیاتی عصر ناصری بود. پژوهش حاضر با استناد به کتابچه "مجموعه ناصری" و مقایسه آن با دیگر منابع روند افزایش و کاهش جمعیت شهری و روستایی و همچنین ساخت جغرافیای جمعیتی محلات مرکزی و رویکرد شغلی و مذهبی اهالی شهر را بر اساس سرشماری مورد توصیف و تحلیل قرار دهد. در این پژوهش نشان داده می شود پس از هجوم مغولان به قم و تخریب آن و درنتیجه کاهش جمعیت این شهر ، در دوره حکومت صفویه و قاجاریه شهر به لحاظ عمرانی مورد توجه قرار گرفت و جمعیت آن افزایش یافت. در دوره حکومت ناصرالدین شاه به فاصله یک دهه، جمعیت شهری 60 درصد افزایش پیدا کرد، اما قحطی سال 1288 ق. جمعیت شهر را 30 درصد کاهش داد. این پژوهش تحولات جمعیت شهر قم در زمان ناصرالدین شاه، وضعیت و علل فراز و نشیب جمعیتی شهری و روستایی این شهر را تحلیل و تبیین می کند.
۷.

بررسی پیش رسی ازدواج در استان های کشور در طی سال های1385 تا 1390(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۹۳ و ۹۴ 83-96

کلیدواژه‌ها: ازدواج پیش رسی ازدواج سرشماری ثبت احوال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۴ تعداد دانلود : ۷۵۹
آمادگی جسمی، روانی، اجتماعی و فرهنگی برای ازدواج یکی از شرایط پایداری خانواده است. اگرچه پیش رسی ازدواج در ایران در دهه ی 1360 و 1370 کاهش اساسی داشته است، اما در دهه ی اخیر با نوساناتی برای هر دو جنس همراه بوده است. بنابراین در این مقاله با استفاده از داده های ثبت احوال و سرشماری درطی سالهای گذشته، وضعیت پیش رسی ازدواج به تفکیک مناطق شهری و روستایی استان های کشور، بررسی شده است. نتایج نشان داد، که پیش رسی ازدواج برای مردان از 48904 نفر در سال 1385، به 48145 نفر در سال 1390 کاهش یافته است، اما برای زنان از 33083 نفر در سال 1385، به 39831 نفر در سال 1390 افزایش یافته است. نسبت پیش رسی ازدواج بر حسب استان های کشور متفاوت بوده است. در سال 1390 نسبت پیش رسی ازدواج زنان در استان های خراسان شمالی و خراسان رضوی و برای مردان استان های سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی بیشتر از بقیه استان ها بوده است. در سال 1385 بیشترین نسبت پیش رسی ازدواج در استان های اردبیل و سیستان و بلوچستان برای زنان و خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان برای مردان بوده است.
۸.

ارزیابی گزارش سن و جنس در سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۰۱ و ۱۰۲ ۳-۲۰

کلیدواژه‌ها: سرشماری خطا ی سرشماری ارزیابی سرشماری سن جنس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۴ تعداد دانلود : ۳۰۰
ارزیابی گزارش سن و جنس فعالیتی است با هدف تشخیص انواع خطا و اندازه گیری میزان خطاهای وارد شده در اندازه گیری سن و جنس در افراد جمعیت. از آنجا که دو صفت سن و جنس از بنیادی ترین صفات در سرشماری ها و آمارگیری های جمعیت هستند، ارزیابی گزارش سن و جنس، از اقدامات مهمی است که انجام آن در نخستین گام تحلیل جمعیت، ضروری است. مقاله حاضر با بررسی این خطاها با استفاده از روش های جمعیت شناختی، بهبود مداوم و مستمرگزارش سن و جنس در سرشماری های ایران را نشان می دهد. کیفیت گزارش سن و جنس در سرشماری 1395 در وضعیتی نزدیک به سرشماری 1390 و بسیار بهتر از سرشماری های 1385 و قبل از آن بوده است. کاهش فاصله زنان و مردان و بهبود گزارش سن و جنس در مناطق روستایی، به خوبی در یافته های این بررسی مشهود است؛ هرچند که گزارش سن در مناطق روستایی، هنوز تا وضعیت مطلوب فاصله اندکی دارد
۹.

تأملاتی درباره اجرای سرشماری ثبتی مبنا در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۳ و ۱۰۴ 1-21

کلیدواژه‌ها: سرشماری آمارگیری ثبتی مبنا دسترسی به داده ها سرشماری غلتان اطلاعات فردی قابل شناسایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۲ تعداد دانلود : ۵۵۰
استفاده از سرشماری ثبتی مبنا به جای سرشماری سنتی، رویکردی است که با توجه به پیشرفت سامانه های ثبت و ضبط داده ها از یک سو و با افزایش حجم، تنوع و هزینه های جمع آوری داده های سرشماری به صورت سنتی از سوی دیگر، اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. مزیت های این رویکرد اخیراً بسیار مورد توجه بوده اند. اما، بررسی دقیق تر تجربه دیگر کشورها، چالش ها و مشکلاتی را نشان می دهد که در نظر گرفتن آنها، به انتخاب های درست تر وبرنامه ریزی واقع بینانه تر کمک خواهد کرد. از جمله این مشکلات، تفاوت کیفی آمارهای ثبت شده در دستگاه های دولتی، با آمارهای مورد انتظار در اهداف آماری است. در این مقاله، ضمن بررسی نقادانه تجربیات جهانی در این عرصه، زیرساخت های موجود در کشور برای گذار از سرشماری سنتی به ثبتی مبنا را بررسی می نماییم. همچنین، برخی چالش های موجود، اختلاف در تعاریف و تعارض منافع سازمان ها را، که در این دوره گذار در پیش خواهند بود، بیان می کنیم. در پایان، برپایه استانداردهای جهانی و توصیه های نهاد های بین المللی، پیشنهادهایی متناسب نیازهای کشور، برای عبور از بعضی از این مشکلات ارائه می شود.
۱۰.

مطالعه مهاجرت سالمندان: مسائل و چالش ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰۷ و ۱۰۸ ۲۱-۳۹

کلیدواژه‌ها: سرشماری مهاجرت سالمندان تحرکات جمعیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۲۶۸
با وجود اینکه احتمالاً در آینده ای نزدیک سالمندان، در میان گروه های سنی جمعیت سریع ترین نرخ رشد را تجربه خواهند کرد، ولی مطالعه تحرکات جمعیتی آنان به صورت ویژه کمتر مورد توجه است. از جمله مطالعات اندکی در مورد الگوهای مهاجرت این گروه سنی انجام شده است. مهاجرت سالمندان از چند بعد اساسی با الگوی مهاجرت سایر گروه های سنی متفاوت است، اما روش های جمع آوری داده ها و روش های تحلیل و نیز مفاهیم پایه به کار رفته در سرشماری ها، در مورد این گروه سنی، عموما مشابه سایر گروه ها بوده است و لذا چندان در مطالعه مهاجرت سالمندان قابل بهره برداری نیست. در این مقاله به برخی از مسائل و مشکلات استفاده از داده های سرشماری در بررسی حرکات مکانی جمعیت سالمندان، به ویژه در تحلیل خصوصیات مهاجرین و دلایل مهاجرت پرداخته شده است. همچنین در پایان، ضمن ارائه پیشنهادات و توصیه هایی برای نحوه برخورد با این مسأله در شرایط موجود، راهکارهایی مطرح شده که با استفاده از آنها می توان با اعمال اصلاحات نسبتاً اندکی در روش ها و عملیات سرشماری، سودمندی نتایج حاصل از سرشماری در مطالعات مهاجرتی جمعیت سالمندان را ارتقاء داد.
۱۱.

تحلیل و پیش بینی نوسانات تراز سطح آب دریاچه ارومیه با استفاده از مدل ARIMA(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال هشتم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۰ 7 - 16

کلیدواژه‌ها: برابری جنسیتی سرشماری جغرافیای جنسیت مناطق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۲۶۲
این تحقیق به منظور بررسی نوسانات تراز سطح آب دریاچه ارومیه و ارائه مدلی مناسب جهت پیش بینی نوسانات تراز سطح آب صورت گرفته است. آمار ماهانه تراز آب دریاچه در دوره آماری (1392- 1345) مورد استفاده قرار گرفت و همگنی آنها توسط آزمون توالی بررسی شد. سپس داده ها مورد آزمون های ایستایی میانگین و واریانس قرار گرفت تا با ایجاد مرتبه در سری، ناایستایی سری از بین برود. رفتار ماهانه سری با استفاده از تفاضل گیری حذف گردیده و با استفاده از مدل های باکس- جنکینز، سری زمانی تراز سطح آب بررسی و بهترین مدل برازش داده شد. صحت و دقت مدل ها بر اساس معیارهای AIC و BIC و تحلیل نمودار توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی تایید گردید و مدل مناسب بصورت ARIMA= (0,1,4)(1,1,1)12 انتخاب شد که ترکیبی از دو بخش غیر فصلی (q=4،d=1،p=0) و فصلی (SQ=1،SD=1،SP=1) می باشد. مدل انتخاب شده مورد برازش قرار گرفته و سپس مناسبت آن از طریق تجزیه و تحلیل باقیمانده ها مورد آزمون قرار گرفت و صحت آن تایید گردید. در نهایت با استفاده از این مدل رفتار سری در ماه های آینده مورد پیش بینی قرار گرفت.
۱۲.

سرشماری نفوس فرصتی ویژه برای مطالعات مرگ مادری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۱ و ۱۱۲ ۴۸-۲۵

کلیدواژه‌ها: مرگ مادری سرشماری آمارگیری مرگ ومیر سن باروری نظام ثبت احوال نظام مراقبت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۵۶
در طول سه دهه اخیر، سطوح بالای مرگ مادری به عنوان یکی از مسائل سلامت عمومی در کشورهای در حال توسعه به طور فزاینده ای مورد توجه قرار گرفته و یکی از مشکلات عمده نظام بهداشت عمومی به شمار می رود. تا آن جا که کاهش جهانی مرگ مادران از اهداف اصلی توسعه هزاره و توسعه پایدار و یکی از اولویت های اصلی نظام های بهداشتی کشورها برای فراهم سازی زمینه باروری و زایمان است. اگرچه سیستم های ملی ثبت آمار حیاتی در کشورهای توسعه یافته معمولاً پایه محکمی برای مستندسازی مرگ مادری و ولادت های زنده هستند اما مطالعات، از کم گزارشی حدود یک سوم مرگ های مادری در این سیستم ها حکایت دارد. در کشورهای در حال توسعه کم گزارشی مرگ مادری به ویژه به دلیل طبقه بندی اشتباه مرگ ها بسیار چشم گیر است. از این رو بازاندیشی مرگ مادری به عنوان یک شاخص مهم جهانی و اضافه کردن سوالاتی در مورد مرگ در سنین باروری به سرشماری های معمول، می تواند یک الزام اساسی قلمداد شود، موضوعی که مورد تأیید سازمان ملل است. لزوم گرد آوری اطلاعات مرگ مادری در سرشماری های عمومی نفوس و مسکن در ایران و تأثیر آن در ارزیابی نظام ثبت آمار حیاتی کشور یک پرسش اساسی است که در این مقاله با بهره گیری از روش مطالعه اسنادی و بررسی تجربه ملی و تجارب کشورهای دیگر به آن پاسخ خواهیم داد.
۱۳.

ارزیابی و تصحیح آمارهای جمعیتی شهرستان گنبدکاووس در سال های 1385 و 1395(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۳ و ۱۱۴ ۳۹-۶۸

کلیدواژه‌ها: سرشماری اصلاح و هموارسازی گزارش سن گنبد کاووس ارزیابی داده های جمعیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۲۹۳
در این مقاله، بررسی و ارزیابی صحت داده های جمعیتی در دو سرشماری شهرستان گنبد کاووس در استان گلستان در سال های 1385 و 1395 و همچنین اصلاح و هموار سازی گزارش سن در این دو سرشماری مطمح نظر بوده است. برای ارزیابی داده های جمعیتی، از تعدادی از روش های غیرمستقیم مانند مقایسه میان رشد جمعیت، نسبت سنی، نسبت جنسی، نسبت بازماندگی، شاخص ویپل، شاخص مایرز و شاخص تلفیقی سازمان ملل متحد استفاده شده است. عدد بدست آمده برای شاخص ویپل در سال 1385، برابر با 65/ 107 است که نشان میدهد داده های مربوط به سن در سرشماری این سال، به لحاظ میزان گرد کردن سن به اعداد مختوم به صفر یا پنج، نسبتا دقیق بوده اند و در سال 1395، برابر با 05/104 است که بیانگر بسیار دقیق بودن داده های سنی در این سال است. عدد محاسبه شده برای شاخص مایرز در سال 1395، برابر با 33/3 می باشد که نمایانگر آن است که ترجیح رقمی چشمگیری وجود ندارد. علیرغم نتایج بدست آمده از شاخص های ویپل و مایرز، مبنی بر نبود تمایل زیاد به گرد کردن عدد سن و همچنین نبود ترجیح رقمی بالا، ارقام بدست آمده برای شاخص تلفیقی سازمان ملل در سال های 1385 و 1395، به ترتیب برابراند با 14/48 و 1/41 که نتیجه می شود که، به طور کلی کیفیت داده های سنی و جنسی در هر دو این سرشماری ها بسیار ناقص است. علت این نقص میتواند مربوط به داده های جنسی باشد و یا به علت مواردی از قبیل جابجا گزارش نمودن سن، اشتباهات پوششی و محتوایی، بیش شماری یا کم شماری باشد. همچنین برای اصلاح و همواری سازی گزارش سن از روش میانگین های متحرک برای سه سن متوالی، روش سازمان ملل و جداول اسپراگ بهره جسته ایم.
۱۴.

تاریخ کاشان ناصری و جان گیری علمِ سرشماری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۳ و ۱۱۴ ۲۹۷-۲۷۷

کلیدواژه‌ها: تاریخ کاشان کتابچه حالات کاشان سرشماری روستاهای ییلاقی قحطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۱۴۷
پیدایش خشکسالی و کمیابی و تاثیرات سهمگین اقتصادی و اجتماعی آن از یک سوبا نخستین قحطی بزرگ سال1288ق و از سوی دیگر با التفات و اهمیت بخشی به آمار و نفوس، دو موضوع مهم و سراغاز دو رشته علمی در عصرقاجار است که بدانها کمتر پرداخته شده است. جستار زیر با تمرکز بر دو تاریخ و گزارش محلی از ناحیه کاشان(وقم) وضعیت این دو موضوع مهم را در سالهای پیدایش بررسی می کند. شناسایی و احصای داده های اولین سرشماری در کاشان و مقایسه آن با داده های مشابه اخذ شده در ده سال بعد حاصل این بررسی است: احصائیه ای که بازنمای نخستین پیمایش ثبت شده آماری کاشان است. نتیجه مهم دیگر از این اولین سرشماری، تایید آماری قحطی سالهای 1288ق و تاثیرات شدید آن بر نواحی عمدتا روستایی کاشان تاقم است. برای واکاوی موضوع نخست به کتاب تاریخ کاشان از این بعدپرداخته شده سپس با رجوع به منبع دست اول دیگر سعی به ارایه تصویری روشن تر از وضعیت آمار در آن عصر نموده و به علت کاهش جمعیت در این برهه تاریخی پرداخته شده است. در نهایت دستاورد آماری کوتاهی از این حوزه را که می تواند به مطالعات توسعه ای کاشان از بعد تاریخی یاری رساند و اولین سرشماری ناقص و نمونه ای کاشان تلقی شود جمع بندی و ارائه می گردد.آمار جمعیتی ارائه شده در اینجا تایید کننده قطعی و کم و کیف فاجعه بزرگ سال1288 کاشان و عسرت بزرگ ملی و نیز جان گرفتن علم سرشماری در پیرامون دارالخلافه تا زمان اولین سرشماری در کاشان است.