عوامل کلیدی توفیق

با ورود به هزاره سوم شاهد تغییرات سریع در فن‌آوری¬ها و شدت پیچیدگی محیط هستیم. در چنین شرایطی، ایجاد مزیت رقابتی استراتژیک نیازمند نوع جدیدی از سازمان¬هاست که قابلیت ایجاد دانش کیفی را داشته باشند. به همین دلیل از مدیران انتظار می¬رود که درک عمیقی از تحولات سازمانی داشته باشند و عملکرد سازمان‌ها را از طریق سرمایه¬گذاری در پروژه¬های مبتنی بر دانش ارتقاء دهند. مهمترین گام در این خصوص بررسی عوامل موثر در پیاده سازی مدیریت دانش و شناسایی تنگناهای آن است. در این مقاله عوامل کلیدی موفقیت سیستم مدیریت دانش در دانشکده¬ها و مراکز آموزش عالی تهران بررسی و شناسایی شده¬اند. نتایج تحقیق نشان می¬دهد که عوامل کلیدی موفقیت سیستم مدیریت دانش در دانشکده ها و موسسات آموزش عالی تهران عبارتند از: توسعه منابع انسانی،‌ جهت گیری استراتژیک دانایی محور، زیر ساخت سیستم¬های اطلاعاتی، فرهنگ مشارکتی، الگوگیری، ارزیابی و انتقال دانش، و درگیری افراد.

توسعه سریع و اعجاب انگیز فن آوری های ارتباطات و اطلاعات و گرایش عمومی محیط رقابتی به سمت دانش و مدیریت اثربخش آن سبب شده که دانش و یادگیری جمعی به عنوان تنها مزیت رقابتی پایدار مورد توجه روزافزون قرار گیرد. بنابراین سازمان هایی در جهان متحول و پیچیده قرن حاضر موفق خواهند بود که بتوانند فرایند یادگیری، کسب، حفظ و توسعه دانش را با موفقیت پیاده سازی کنند. از این رو هدف اصلی این مقاله شناسایی عوامل توفیق و ارائه الگویی برای پیاده سازی موفق مدیریت دانش با استفاده از روش تحلیل عاملی در بانک صادرات ایران می باشد. جهت دستیابی به این منظور ابتدا عوامل توفیق مدیریت دانش شناسایی، سپس پرسشنامه با 63 گویه طراحی شد و در 130 شعبه بانک صادرات به صورت تصادفی توزیع و توسط مدیران بانک تکمیل گردید. نتایج تحقیق نشان داد که عوامل توفیق مدیریت دانش به ترتیب، جهت گیری راهبردی مبتنی بر دانایی و توسعه فرهنگ نوآوری، گرایش به سوی توسعه، انتقال و حمایت از دانش و توسعه شایستگی ها و مدیریت شایسته محور است. همچنین در بانک صادرات ایران جهت گیری راهبردی مبتنی بر دانایی و توسعه فرهنگ نوآوری بیشترین تاثیر را بر توفیق مدیریت دانش دارد.

در بیشتر پژوهش هایی که عوامل بحرانی موفقیت مدیریت دانش را بررسی کرده اند، مجموعه عواملی به صورت عمومی، به عنوان عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش معرفی شده اند. با وجود این، هر سازمانی عوامل کلیدی خاص خود را دارد. دغدغه سازمان ها این است که این عوامل را شناسایی و به آن ها توجه کنند تا در موفقیت مدیریت دانش پیش قدم باشند. بر مبنای تجارب سازمان های پیشرو درباره پیاده سازی مدیریت دانش در صنعت هوافضا، عوامل کلیدی توفیق در این مقاله به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته، به علاوه این که دو مورد کاوی از سازمان های نظامی کشورهای دیگر آورده شده است. روش تحقیق در این مطالعه ترکیبی است. یعنی هم از روش کیفی و هم کمی بهره گیری شده و جامعه آماری تحقیق 250 نفر از مدیران و کارشناسان صنایع هوافضا است که به روش نمونه گیری تصادفی و بر اساس جدول گرجسی ومورگان تعداد 152 نفر از بین آن ها به عنوان حجم نمونه انتخاب و جهت جمع آوری داده ها، پرسش نامه بین آن ها توزیع گردید. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که 7 عامل توسعه منابع انسانی، جهت گیری راهبردی دانایی محور، زیر ساخت سیستم های اطلاعاتی، ارزیابی و انتقال دانش، الگوگیری، درگیری فردی و فرهنگ مشارکتی عواملی کلیدی موفقیت در پیاده سازی مدیریت دانش در صنایع هوافضا به شمار می روند. همچنین نتایج مطالعه تطبیقی نشان داد که نقش هر سه مؤلفه انسان، فناوری و فرآیند(ساختار) در هرسه مطالعه مشهود است.

هدف از این تحقیق شناسایی و تبیین عوامل کلیدی توفیق کیفیت یادگیری الکترونیکی در دانشگاه آزاد بود. ازاین رو برای تحقق اهداف پژوهش بررسی مقایسه ای میان دیدگاه های خبرگان و دانشجویان واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد درباره عوامل کلیدی توفیقِ کیفیت یادگیری الکترونیکی انجام گردید. در بخش کتابخانه ای پژوهش حاضر، از مطالعات انجام شده در خصوص شناسایی و تبیین عوامل اثرگذار بر توفیق کیفیت یادگیری الکترونیکی از منظر ذی نفعان مختلف استفاده گردید و بر اساس پیشینه پژوهشی و تحقیقات مرتبط و نیز نظرسنجی از خبرگانِ یادگیری الکترونیکی، پرسشنامه ای توسط محققان طراحی و میان نمونه های جامعه ی آماری پژوهش توزیع گردید. به منظور اخذ نظرات گروه های موردمطالعه و به دست آوردن راهکارهای بهبود کیفیت یادگیری الکترونیکی نیز برخی از گویه های پرسشنامه به صورت باز، طراحی شد و از افراد نمونه خواسته شد اهمیت هر یک از عوامل کلیدی توفیق یادگیری الکترونیکی در دانشگاه آزاد را اولویت بندی نموده و نظرات خود را نیز در صورت لزوم درج نماید. نکته بااهمیتی که درروند انجام پژوهش مدنظر محققان قرار گرفت، هدایت فرایند انجام تحقیق به گونه ای بود که پرسش شوندگان بتوانند بار عاملی هر مؤلفه اصلی و فرعی و میزان اهمیت هر عامل فرعی مرتبط با مؤلفه اصلی را مشخص نمایند. مهم ترین یافته این پژوهش آن بود که دیدگاه خبرگان و دانشجویان در خصوص عوامل کلیدی توفیق کیفیت یادگیری الکترونیکی در دانشگاه آزاد باهم متفاوت است که درنهایت پس از حذف عوامل مشترک و تکراری این مقدار به 7 عامل اصلی، 32 عامل فرعی و 55 شاخصه ارزیابی تقلیل یافت.