مستمری بازنشستگی

خدماتی که توسط شعب بیمه ای سازمان تأمین اجتماعی ارائه می شود بسیار متنوع بوده و هرکدام دارای محتوا و پیچیدگی های خاص خود هستند، ارائه الگوی مناسبی جهت محاسبه بهای تمام شده خدمات در سازمان، مدیران را در تصمیم گیری و برنامه ریزی جهت بهبود ارائه خدمات موجود و ارزیابی بهتر عملیات و افزایش بهره وری و کارایی فعالیت های مختلف یاری خواهد رساند. در پژوهش حاضر تلاش می شود تا با شناسایی و دسته بندی انواع خدمات قابل ارائه در واحد مستمری های شعبه 22 سازمان تأمین اجتماعی تهران و تعیین و دسته بندی مراکز هزینه در آن، سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت برای تعیین بهای تمام شده خدمات قابل ارائه در این واحد طراحی گردد. به منظور شناخت مراکز فعالیت، تعیین محرک هزینه و تایید الگوی ارائه شده، تکنیک دلفی بکار گرفته و داده های تکنیک دلفی، تجزیه وتحلیل و نتایج حاصل به منظور طراحی الگوی بهایابی مورداستفاده قرارمی گیرد. سیستم پیشنهادی در 8 مرحله طراحی که ابتدا گروه های هزینه شعبه به هزینه های اداری و پرسنلی تقسیم می گردد. سپس فعالیت ها بر اساس خدمات واحد مستمری ها تقسیم بندی می شوند. متعاقباً فعالیت هایی که از این گروه هزینه ها سهم می برند مشخص می گردد. آنگاه با استفاده از رویه های جمع آوری داده ها به روش دلفی، محرک های هزینه مشخص و هزینه ها به فعالیت ها، مرتبط می شوند. درنهایت با تعیین محرک های مناسب نسبت به تخصیص هزینه ها به خدمات (برقراری مستمری بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت (بازماندگان)) اقدام می گردد.

موضوع پرداخت مستمری در جهان امروز بعنوان یک چالش جدی برای حکومت ها محسوب می شود. دولت ها بعنوان نهاد اصلی که سالانه با حجم زیادی از مستمری بگیران جدید روبه رو می شوند، به دنبال ایجاد نظام های بازنشستگی همسو با ساختار سیاسی- اقتصادی کشور هستند. نظام پرداخت مستمری در کشورهای اروپایی-آمریکایی از قدمت بیشتری نسبت به وضعیت داخلی برخوردار است و به همین دلیل برای ساماندهی و اصلاح نظام پرداخت مستمری در ایران، ناگزیر باید به موردهای موفق در این خصوص مراجعه کرد. در همین زمینه، کشور نروژ جزء کشورهایی است که سیستم بازنشستگی آن  بالاترین سطح رفاه را برای بازنشستگان ایجاد کرده و همین مسأله منجر به رضایت اجتماعی نسبتاً بالا از دولت شده است. در مقایسه با نروژ، نظام مستمری بازنشستگی در ایران با ضعف ها و مشکلات عدیده ای روبه رو است تا جاییکه از این مسأله بعنوان سومین معضل بزرگ کشور نام می برند. ساختار معیوب بازنشستگی در ایران به سمتی حرکت می کند که تأمین مستمری بعنوان یکی از مهمترین چالش های دولت مطرح است و در همین راستا نقد و بررسی نظام بازنشستگی، شرایط بازنشستگی و نظام پرداخت نروژ و ایران با رویکرد تطبیقی برای یافتن نقاط قوت و ضعف هر دو سیستم جهت الگوگیری و اصلاح نظام بازنشستگی در ایران می تواند راهگشا باشد.