مهارت های هیجانی

هدف:آسیب جدی در شناخت اجتماعی و مشکلات هیجانی به عنوان ویژگی­های آشکار افراد اتیستیک بویژه اتیستیک با عملکرد بالا، محسوب می شوند. نقایص شناختی-اجتماعی؛ مجموع مشکلاتی در درک حالات و عواطف خود و دیگری است و نقص در کارکرد اجتماعی؛مشکل در شروع، ایجاد، حفظ و توسعه روابط اجتماعی مثبت و سازنده است و به عبارتی، نقص در تعامل با دیگران است.چنین نقایصی در طی دوران کودکی ظهور و تا بزرگسالی می مانند. تحقیق حاضر با هدف طراحی آموزش برنامه شناخت اجتماعی، به منظور بهبود و افزایش مهارت های تشخیص، تفسیر و ابراز حالات های هیجانی کودکان اتیستیک با عملکرد بالا انجام شده است. روش: تحقیق حاضر از نوع مطالعات آزمایشی، با سری های زمانی همراه با گروه کنترل است.جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه دانش­آموزان با اختلالات طیف اتیسم، در مدارس ­ویژه اتیسم شهر تهران است. مشارکت کنندگان به عنوان، آزمودنی­های این تحقیق، بعد از غربالگری اولیه با استفاده از مقیاس گیلیام، در آزمون تفکیک اتیسم عملکرد بالا از سایر طیف­ها، شرکت کردند بعد از کسب نمره قابل قبول، به عنوان جامعه هدف، تعیین شدند. تعداد 14 دانش آموز(پسر) اتیستیک با عملکرد بالا، که دارای ملاک های ورود به آزمایش بودند، به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند و سپس از بین آنها، تعداد هفت نفر در گروه آزمایش و هفت نفر دیگر در گروه کنترل، به طور تصادفی جایگزین شدند. برنامه آموزش شناخت اجتماعی با محتوای مهارتهای هیجان خوانی، به عنوان برنامه مداخله ای، در 14 جلسه آموزشی، به مدت دو و نیم ساعت، در کلینیک روانشناسی دانشگاه تهران، برای گروه آزمایش، اجرا شد. از آزمون بازشناسی هیجانات بارون و کوهن، به منظور بررسی توانایی تشخیص، تفسیر و ابراز حالات هیجانی مشارکت کنندگان استفاده شد. یافته­ها: نتایج حاصل از اجرای برنامه آموزشی، با استفاده از آزمون­های پیشرفته آماری، تحلیل واریانس و اندازه گیری مکرر تحلیل شدند. هر سه فرضیه این پژوهش، در سطح الفای 001/0 یا (1%p<) معنی دار شدند. نتیجه­گیری: یافته های حاصل نشان دادند که برنامه آموزش شناخت اجتماعی (SCT-A)، موجب بهبود و افزایش معنادار توانایی تشخیص، تفسیر و ابراز حالات هیجانی مشارکت -کنندگان در گروه آزمایش شد. اما این بهبودی در مشارکت- کنندگان گروه کنترل که مداخله را دریافت نکرده بودند، دیده نشد. در مجموع یافته های حاصل نشان داد که برنامه آموزش شناخت اجتماعی، می­تواند به عنوان یک راهبرد درمانی- مداخله ای اثربخش برای بهبود مهارت های هیجانی افراد اتیستیک با عملکرد بالا، که نقش بسیار مهمی در ارتباطات و تعاملات اجتماعی دارند، به کار برده شود.

آسیب جدی در شناخت اجتماعی و مشکلات هیجانی به عنوان ویژگی های آشکار افراد اتیستیک بویژه اتیستیک با عملکرد بالا، محسوب می شوند. نقایص شناختی-اجتماعی؛ مجموع مشکلاتی در درک حالات و عواطف خود و دیگری است و نقص در کارکرد اجتماعی؛ مشکل در شروع، ایجاد، حفظ و توسعه روابط اجتماعی مثبت و سازنده است و به عبارتی، نقص در تعامل با دیگران است. چنین نقایصی در طی دوران کودکی ظهور و تا بزرگ سالی می مانند. تحقیق حاضر با هدف طراحی آموزش برنامه شناخت اجتماعی، به منظور بهبود و افزایش مهارت های تشخیص، تفسیر و ابراز حالات های هیجانی کودکان اتیستیک با عملکرد بالا انجام شده است. تحقیق حاضر از نوع مطالعات آزمایشی، با سری های زمانی همراه با گروه کنترل است. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه دانش آموزان با اختلالات طیف اتیسم، در مدارس ویژه اتیسم شهر تهران است. مشارکت کنندگان به عنوان آزمودنی های این تحقیق، بعد از غربالگری اولیه با استفاده از مقیاس گیلیام، در آزمون تفکیک اتیسم عملکرد بالا از سایر طیف ها، شرکت کردند و بعد از کسب نمره قابل قبول، به عنوان جامعه هدف، تعیین شدند. تعداد 14 دانش آموز (پسر) اتیستیک با عملکرد بالا، که دارای ملاک های ورود به آزمایش بودند، به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند و سپس از بین آن ها، تعداد هفت نفر در گروه آزمایش و هفت نفر دیگر در گروه کنترل، به طور تصادفی جایگزین شدند. برنامه آموزش شناخت اجتماعی با محتوای مهارت های هیجان خوانی، به عنوان برنامه مداخله ای، در 14 جلسه آموزشی، به مدت دو و نیم ساعت، در کلینیک روان شناسی دانشگاه تهران، برای گروه آزمایش، اجرا شد. از آزمون بازشناسی هیجانات بارون و کوهن، به منظور بررسی توانایی تشخیص، تفسیر و ابراز حالات هیجانی مشارکت کنندگان استفاده شد. نتایج حاصل از اجرای برنامه آموزشی، با استفاده از آزمون های پیشرفته آماری، تحلیل واریانس و اندازه گیری مکرر تحلیل شدند. هر سه فرضیه این پژوهش، در سطح آلفای 001/0 یا (1%p یافته های حاصل نشان دادند که برنامه آموزش شناخت اجتماعی (SCT-A)، موجب بهبود و افزایش توانایی تشخیص، تفسیر و ابراز حالات هیجانی مشارکت کنندگان در گروه آزمایش شد. اما این بهبودی در مشارکت کنندگان گروه کنترل که مداخله را دریافت نکرده بودند، دیده نشد. در مجموع یافته های حاصل نشان داد که برنامه آموزش شناخت اجتماعی، می تواند به عنوان یک راهبرد درمانی-مداخله ای اثربخش برای بهبود مهارت های هیجانی افراد اتیستیک با عملکرد بالا، که نقش بسیار مهمی در ارتباطات و تعاملات اجتماعی دارند، به کار برده شود.

پژوهش حاضر باهدف تعیین میزان اثربخشی برنامه مداخله ای بازی های شناختی رفتاری بر مهارت های اجتماعی و هیجانی کودکان مبتلابه اختلال اتیسم با عملکرد بالا در شهر تهران برگزار شد. روش پژوهش به لحاظ گردآوری داده ها از نوع از نیمه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه کودکان مبتلابه اختلال اتیسم با عملکرد بالا در سال ۹۷-۹۶ در شهر تهران بود. تعداد 10 پسر 5 تا 15 سال با اختلال اتیسم عملکرد بالابودند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جاگذاری شدند. از نیمرخ مهارت های اجتماعی اتیسم (بلینی، نقل از رضایی، ۱۳۹۱) و چک لیست هیجانی (خودساخته) برای گردآوری داده ها استفاده شد. برنامه مداخله ای بازی های شناختی رفتاری در 10 جلسه ۶۰ دقیقه ای برای گروه آزمایش اجرا شد. نتایج پژوهش نشان داد که برنامه مداخله ای بازی های شناختی رفتاری به طور معناداری (P

مقدمه و هدف: پژوهش حاضر به بررسی آموزش تاثیر مهارت های اجتماعی- هیجانی بر بهزیستی ذهنی و سازگاری تحصیلی دانش آموزان پرداخته است. روش: پژوهش حاضر تجربی(آزمایشی) از نوع کلاسیک(پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و آزمایش)است. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان پسر مقطع دبیرستان در سال تحصیلی 98- 1397 در شهر نورآباد بود. ابتدا به روش نمونه گیری تصادفی از بین مدارس شهر نورآباد یک مدرسه انتخاب شد و سپس از بین کلاس های موجود در همان مدرسه، دو کلاس انتخاب و به روش تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. در ابتدای پژوهش از هر دو کلاس پیش آزمون گرفته شد و شرکت کنندگان در پژوهش به پرسشنامه های بهزیستی ذهنی و خودکارآمدی تحصیلی پاسخ دادند و پس از پایان آموزش از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. داده های جمع آوری شده به وسیله آزمون های آمار توصیفی مانند و آزمون های استنباطی(تحلیل کوواریانس) به وسیله نرم افزار آمار SPSS20مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که آموزش یادگیری هیجانی اجتماعی بر بهزیستی ذهنی با ضریب اثربخشی 58/0 و بر سازگاری تحصیلی با ضریب اثربخشی 62/0 تاثیر معنادار005>P داشته است. بحث و نتیجه گیری: باتوجه به نتایج پژوهش می توان نتیجه گرفت که آموزش مهارت های هیجانی-اجتماعی می تواند بهزیستی ذهنی و سازگاری تحصیلی دانش آموزان را بالا ببرد و این نکته باید مورد توجه معلم ها و کارشناسان آموزش و پرورش قرار بگیرد.

شایستگی اجتماعی- هیجانی، می تواند موفقیت فرد را در زندگی اجتماعی تضمین نماید و کیفیت روابط او را ارتقا بخشد. شالوده شایستگی اجتماعی- هیجانی در دوره ی کودکی شکل می گیرد و در این دوره است که افراد مهارت های اجتماعی- هیجانی را فرا می گیرند. این در حالی است که امروزه، کودکان از نظر هیجانی نابالغ هستند. آن ها دوستان کمی دارند و روابطشان با همسالان و بزرگ سالان محدود است. این موضوع پیامدهای مخربی چون کاهش سطح سازگاری اجتماعی، بروز مشکلات رفتاری، طرد شدن از سوی همسالان، کاهش اعتماد به نفس و درنتیجه، عملکرد تحصیلی ضعیف، اضطراب و استرس را برای آن ها به دنبال داشته است. لذا، آموزش مهارت های اجتماعی و هیجانی برای این کودکان در اولویت قرار دارد و می تواند به جبران مشکلات مذکور کمک نماید. این پژوهش به بررسی شایستگی اجتماعی- هیجانی، عوامل مؤثر بر رشد آن، پیامدهای ضعف در مهارت های اجتماعی و هیجانی، برنامه ی یادگیری مهارت های اجتماعی و هیجانی و نتایج ناشی از آن پرداخته است.

مقدمه : اهمیت بالای دوران پیش دبستان در فعال سازی ظرفیت های شناختی، کارکردهای اجرایی و مهارت های هیجانی _ اجتماعی کودکان، برای پژوهشگران این حوزه بسیار روشن است. با عنایت به این مهم، پژوهش حاضر برای به دست آوردن تصویری از مطالعات موجود در این حوزه، مروری نظام مند بر برنامه های مداخلاتی موجود با هدف ارتقای سطح کارکردهای اجرایی و مهارت های هیجانی _ اجتماعی کودکان پیش دبستانی صورت داده است. روش کار: به همین منظور، در این مطالعه مروری نظام مند، از میان بیش از 200 مقاله نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی معتبر خارجی از جمله Google Scholar ، Springer و ScienceDirect ، و داخلی شامل مگیران ( Magiran ) ، نورمگز ( Noormags ) و پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (( SID ) Scientific Information Database ) ، تعداد 66 مقاله فارسی و انگلیسی بر اساس معیارهای مشخص شده از جمله نوع مداخله و گروه سنی مخاطب، انتخاب و مورد بررسی کامل قرار گرفتند. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که عمده مطالعات به انجام رسیده در زمینه بهبود کارکردهای اجرایی و مهارت های هیجانی _ اجتماعی، بر روی دانش آموزان دبستانی و بزرگ تر صورت گرفته است. همچنین، با وجود اثربخشی اجرای برنامه های آموزشی پراکنده بر بهبود مهارت های شناختی، هیجانی _ اجتماعی و تحصیلی کودکان پیش دبستانی، فقدان برنامه های آموزشی جامع که در برگیرنده آموزش کارکردهای اجرایی و نیز مهارت های هیجانی _ اجتماعی به صورت تلفیقی باشد، به چشم می خورد. نتیجه گیری: از این رو و با توجه به اهمیت ویژه دوره پیش از دبستان در رشد کارکردهای اجرایی، تدوین برنامه های آموزشی تلفیقی که در بردارنده ویژگی های لازم برای یک برنامه جامع باشند برای سنین پیش از دبستان ضروری تلقی می گردد.

هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی بازی درمانی گروهی کودک محور بر مهارت های هیجانی و اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال اُتیسم بود. جامعه آماری پژوهش کودکان 6 تا 8 سال مرکز آموزش ویژه کودکان دارای اختلال اُتیسم شهر سنندج بود که به روش نمونه گیری تصادفی ساده، 10 نفر از این کودکان انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (5 نفر) و کنترل (5 نفر) گمارده شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، فرم والد پرسشنامه مهارت مدیریت هیجان (زیمن و همکاران، 2001) و پرسشنامه نظام درجه بندی مهارت های اجتماعی (گرشام و الیوت، 1990) بودند. طرح پژوهشی، شبه آزمایشی پیش آزمون -پس آزمون با گروه کنترل بود. نتابج نشان داد که بازی درمانی گروهی کودک محور باعث افزایش معنی دار مهارت های هیجانی و اجتماعی در مرحله پس آزمون گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل شده است. با توجه به نتیجه به دست آمده، می توان از روش بازی درمانی کودک محور برای آموزش مهارت های هیجانی و اجتماعی به کودکان اُتیستیک بهره برد.