مطالب مرتبط با کلیدواژه

التجدید


۱.

کلاسیک نوین و مضمون های مشترک در ادبیات فارسی وعربی معاصر (با مطالعه موردی احمد شوقی و محمد تقی بهار) (الکلاسیکیة الجدیدة ومضامینها التجدیدیة المشترکة بین الأدبین الفارسی والعربی الحدیثین مع العنایة الخاصة بأحمد شوقی ومحمد تقی بهار)

کلیدواژه‌ها: بهار شوقی المضامین التجدید الکلاسیکیة الجدیدة

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷۱ تعداد دانلود : ۷۴۷
التجدید هو اهتمام الشاعر بذکر روح شواهد العصر وفهمها فهما ذاتیا ووجدانیا، وینبغی علی کل شاعر وفنّان أن یصرف جهده لتفهّم روح عصره والتعبیر عنه. إنّ الکلاسیکیین الجدد إضافة إلی کونهم مقلّدین، قد وطدوا أقدامهم فی سبیل التجدید الشعری، فقوام المدرسة الکلاسیکیة الجدیدة یکون تقلیدا فی الشکل أو الإطار، وتجدیدا فی المحتوی أو المضمون. هذه المقالة تبحث عن المضامین التجدیدیة المشترکة فی أشعار النیوکلاسیکیین استنادا بأشعار مندوبَین بلامنازعَین لهذین المذهبین، أی: أحمد شوقی، فی الأدب العربی ومحمد تقی بهار، فی الأدب الفارسی. وجدنا فی الدراسات الموجودة بین هذین المذهبین اشتراکات کثیرة فی المضامین الشعریة الجدیدة، وهذا الأمر یحکی عن وجود التشابهات الثقافیة والاجتماعیة والسیاسیة بین الفرس والعرب.
۲.

جماعت دیوان؛ پیشرفت ادبی ونقدی در قرن بیستم (جماعة الدیوان؛ التقدم الأدبی والنقدی فی القرن العشرین)

کلیدواژه‌ها: التجدید الأدب النقد الدیوان التقلید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸۵ تعداد دانلود : ۱۱۶۶
یلاحظ الدارس فی الأدب الحدیث خلال القرن العشرین أن الأدب والنقد قد تمیزا بطفرة مثالیة علی صعید نموهما وتطورهما وانتقالهما من الانحطاط والتقلید إلی النهضة والإحیاء والتجدید.ومن الطبیعی بأن لاتکون هذه الطفرة الأدبیة فجائیة، وأساساً یجب علینا أن لانسمیها الطفرة، لأن الطفرة کما یعتقد العلماء غیر ممکنة فی الأدب. کانت هناک أسباب، وعوامل مهدت السبیل لدخول الأدب إلی مسیرة تختلف عما کانت علیه فی الماضی. فکان للجماعات الأدبیة التی تدعو إلی مختلف المدارس أثر کبیر فی نهوض الأدب، وکانت جماعة الدیوان فی مقدمة الجماعات الأدبیة بآرائها وعقائدها من مثل الوحدة العضویة، والتجربة الشعریة، والصورة الشعریة، والحریة فی التعبیر، والأصالة الذاتیة والوجدانیة وقد غیرت مسیرة الأدب والنقد نتیجة لتأثر أصحابها بالآداب الأروبیة، وقد مهّدت السبیل لتغییر أذواق الناس والشعراء فی سبر أغوار المضامین الحدیثة بأسلوب، وتعبیر یختلف عن الماضی اختلافا. وقد سایرتها فیها جماعات أخری من مثل أبولو، المهجر الشمالی والجنوبی.
۳.

شروع موسیقی در شعر ابراهیم ناجی (تجدید الموسیقی عند إبراهیم ناجی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: موسیقی الشعر التجدید الرومانسیة جماعة آبولو إبراهیم ناجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۶ تعداد دانلود : ۶۶۶
یعتبر إبراهیم ناجی من روّاد التجدید وأعلام الشعر العربی المعاصر وواسطة العقد بین کوکبة الشعراء المصریین المجدّدین الذی تأثّر به کثیر من الشعراء العصر الحدیث. التجدید عنده یجری فی زوایا مختلفة، نحو تجدد فی موسیقی الشعر وفی خیاله بل فی أفکاره وأسالیبه. یحاول هذا البحث فی موضوع تجدید الموسیقی عند هذا الشاعر المجدّد علی طریق التحقیق والتوصیف والتحلیل. یشبه شعر ناجی بالموشحات الأندلسیة إذ استخدم الشاعر الأوزان المجزوءة کما یستخدم المقطعة بدلا من البیت. یعتمد ناجی فی شعره علی الإکثار من الحروف التی تساعد علی إبراز جو نفسی یلائم اللفظ معناه. إنّ الشاعر ناجی مجدّد فی موسیقی الشعر وخیاله بل فی الألفاظ والأفکار.
۴.

حدیث عیسی بن هشام بین استلهام التراث والاحتکاک بالغرب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: التجدید التراث العربی عیسى بن هشام محمد المویلحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۵ تعداد دانلود : ۵۵۶
الأدب بحاجة ماسة إلى التجدید والإبداع للخروج من حالة الجمود والرتابة ویجب أن تکون هناک صلة وثیقة بین التجدید والتراث الثقافی، بینما یتمتع هذا التجدید بإیجابیات الثقافات الأخرى ویوفر أرضیة لخلق الأجناس الأدبیة الجدیدة؛ لذلک هذا النوع من التجدید معقول وإیجابی. یعتبر حدیث عیسی بن هشام لمحمد المویلحی من أبرز الأعمال الأدبیة الجدیدة التی صدرت فی أواخر القرن التاسع عشر. هذا الکتاب تجدید فی حدود المعقول واستطاع أن یوفر أرضیة مناسبة لخلق أجناس أدبیة حدیثة کالروایة والقصة ومن الصعب إدراجه تحت جنس أدبی واحد، لأن الکتاب یجمع بین سمات الأدب العربی القدیم والأدب الوافد الغربی والمویلحی لم یلتزم فیه التزاماً تاماً بشکل من الأشکال الأدبیة التقلیدیة والوافدة؛ لهذا یعتبر هذا الکتاب باکورة القصة والروایة فی الأدب العربی الحدیث. یدرس هذا المقال حدیث عیسی بن هشام ویعالجه من حیث المضمون حتی یمیز جوانب التراث فیه من جهة ومعالم التجدید من جهة أخری. والنتائج تدل علی أن المویحلی استلهم فی تألیف الکتاب التراث العربی (کالمقامات مثلا)، کما استلهم القصه والروایة الغربیة. إذن لهذا الکتاب صلة وثیقة بالمقامات کما له بعض الشبه بالروایة والقصة.
۵.

معارضات البارودی بین التقلید والتجدید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الصورة التجدید التقلید البارودی المعارضات المعنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۶ تعداد دانلود : ۱۲۹۸۳
نحاول فی هذا المقال أن نکشف حقیقة معارضات البارودی، وذلک بسبب أنّ کثیراً من النقاد والأدباء یختلفون حولها، فمنهم من یعتقد أنها تقلید للشعراء القدماء، ومنهم من یری أن الشاعر أتی بجدید فی هذه المعارضات ولیس فیها شئ من التقلید. ولهذا حاولنا أن نبیّن حقیقة هذه المعارضات بدراستها، وتکلّمنا فی البدایة عن منهج البارودی الشعری، ثم أوردنا تعریف مصطلح المعارضة وشروطها، ثم تکلّمنا عن معارضاته وقمنا بالموازنة بین إحدی معارضاته لقصیدة أبی فراس الحمدانی لنبیّن کیفیة معارضته للشعراء القدماء، وأشرنا أیضاً إلی بعض الخصائص العامة فی معارضاته، حتی دخلنا فی دراسة معارضات الشاعر من حیث التقلید والتجدید وحاولنا أن نکشف عن مدی تفوق البارودی فی معارضاته دارسین عنصرین أساسین من عناصر الإبداع فی طبیعة العمل الشعری هما: المعنی والصورة. وتبیّن لنا فی النهایة أنّ البارودی لم تذب شخصیته فی معارضاته ذوباناً تاماً، بل قد حاول فی معظم الأحیان أن یتخذ من القصیدة التی یعارضها مجرد مصدر إلهام تنفتح به تجاربه الشعوریة.
۶.

بررسی اجمالی اندیشه و دیدگاه های حسن حنفی

کلیدواژه‌ها: حسن حنفی نومعتزلی اسلام گرایی نوگرایی اسلام مستنیر علم الاستغراب التراث التجدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۳ تعداد دانلود : ۵۵۱
اندیشه سیاسی معاصر در جهان عرب از موضوعات جذاب و مناقشه برانگیزی است که نظر اندیشمندان جهان اسلام را به خود جلب کرده است. نگاه متفاوتی که در جریان عقل گرای اسلامی در جهان عرب نسبت به مسائل جامعه اسلامی و میراث و ارتباط آنها با یکدیگر وجود دارد، نمایان گر نوعی تجدیدنظرطلبی در انگاره ها و نگرش های سنتی است. مصر به عنوان یکی از کانون های مهم و تأثیرگذار در اندیشه ورزی اسلامی همواره مورد توجه بوده است. این کانون بستری برای ظهور اندیشمندان نواندیش و نوگرا چه با رویکردهای سکولار و چه با رویکردهای دینی بوده است. حسن حنفی از جمله اندیشمندان اثرگذار مصری است که با تفکر فلسفی به مسائل و دشواری های جامعه معاصر خود پرداخته است و در تلاش است تا میان مسائل مبتلابه جامعه مصر و میراث فرهنگی، به ویژه دین اسلام پیوند برقرار کزده و برای حل مسائل به گستره متراکم میراث رجوع کند تا هم با ارجاع و هم با تجدید نظر در میراث، اکنونِ جامعه مصر را به گذشته و تاریخ مصر مرتبط سازد. رویکرد نومعتزلی و عقلانی وی و نیز استفاده از معرفت شناسی و روش شناسی های نوین غربی سرمشقی برای اندیشمندان بعدی شد تا آنها بتوانند مسیر وی را ادامه دهند. در این پژوهش سعی شده است تا با نگاهی اجمالی ابتدا به خاستگاه های اندیشه ای وی اشاره و بعد با توجه به پروژه فکری و برخی مفاهیم کلیدی مد نظر او، تأملاتی در اندیشه وی انجام شود. هم چنین وی در مواجهه با چالش مدرنیته پاسخ هایی ارائه می کند و به آسیب شناسی استعمار و غرب گرایی در جامعه خویش می پردازد و مفاهیمی همچون «علم الاستغراب» و «اسلام مستنیر» را نیز مطرح می سازد.
۷.

خلیل مطران بین الشعر التاریخی والنضال السیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۵۰ تعداد دانلود : ۲۷۵
کان الشعر ولایزال یسجل أحداث عصره، کما أنّه مرآه ینعکس فیها بعض الوقائع التاریخیه الهامه. فبعض الشعراء ومنهم مطران، قام فی شعره بتسجیل الأحداث التاریخیه. فنحن فی هذه المقاله بصدد دراسه شعر مطران التاریخی والبحث عن آرائه فی الصله بین التاریخ والسیاسه. کما تتناول هذه المقاله مواقفه من الجبابره والأمم المظلومه. وتبین دوره الریادی فی قصائده التاریخیه، وتحاول الکشف عن الأسلوب الذی اتخذه فی إلقاء آرائه. توضّح هذه الدراسه أنّ الشاعر لا ینظر إلی الشعر التاریخی کسجلّ للأحداث، وإنّما یربط فیه بین مواقفه السیاسیه والتاریخ. فهو یتخذ من التاریخ وسیله لتقدیس الحریه کما یحرّض أمّته علی مقاومه الاستبداد والظلم، فیندّد بالأمم التی انحنت لجبابرتها بالاستکانه والخضوع لهم. ویشید أیضا بالأمم التی قاومت الظلم ولم تکتف بالرجاء والدعاء فی سبیل الحریه والاستقلال. إنه یتخذ ماده شعره التاریخی من تاریخ مصر قدیمها وجدیدها، ثم لا یکتفی به وإنّما یتخذها من تاریخ الأمم الأخری کالفرس والروم لأنّه یعتقد بأنّ هناک صله أو تشابهاً بین الأمم ألا وهی الانتقام من الجبابره. إنّ مطران قد بقی رائداً للتجدید فی شعره التاریخی مستخدماً الأسلوب القصصی واللهجه الساخره کما حاول خلق اللوحات التصویریه؛ ذلک بهدف التأثیر النافذ فی القارئ وإیجاد الصله بین الأمم المختلفه باختلاف زمانها ومکانها.
۸.

بوارق التجدید فی أشعار الساعاتی المصری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الشعر الأسلوب التجدید الساعاتی الأدب المصری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۵ تعداد دانلود : ۷۷
تأثر کثیر من الشعراء فی القرن التاسع عشر بأسلوب شعراء الفتره فی الشکل والمضمون؛ من ثم ظهرت محسنات بدیعیه متکلفه وأفکار تقلیدیه وأغراض کلاسیکیه وأمثالها فی الأشعار بطریقه شعراء الفتره. کان الساعاتی أحد شعراء القرن التاسع عشر مقلّدا ومجددا فی نظم الأشعار، وظهرت بوارق التجدید فی أشعاره شیئا فشیئا. فاستخدم الأغراض الکلاسیکیه بطریقه جدیده کانت متناسبه لحوائج الناس فی المجتمع؛ وفی هذا المجال نتکلم عن هذا التجدید فی أشعار الساعاتی .
۹.

الکلاسیکیه والتجدد؛ صراعات ومعطیات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الکلاسیکیه التجدید الجمعیات الأدبیه الأدب النقد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۷۷
کانت تهدف الکلاسیکیه فی أوروبا إلی إحیاء التراث الأدبی الیونانی، واللاتینی فی القرن السادس عشر للمیلاد، بما کان فی ذلک التراث الأدبی من العناصر الفنیه والإنسانیه. ولقد أحدثت المدارس الأدبیه المختلفه کمدرسه کلیمان مارو ، لیون ، وبعدهما مالیرب ، تغییرات فی شکل القصیده ومضمونها. وفی أخریات القرن السابع عشر، بدأ دعاه التجدد بالصراع مع أدباء تلک المدرسه، ونادوا بالتمرد عن القوالب القدیمه الجافه، والمعانی المتکرره، واعتقدوا برساله أخری للأدب، والشعر. فشهد الأدب العربی، صراعات کانت معظمها بالتبعیه عن الغرب. وحاولت الجمعیات الأدبیه، والنقدیه مثل جماعه الدیوان، وآبولو، فی الشرق؛ والرابطه القلمیه، والعصبه الأندلسیه، فی الغرب، الوقوف أمام مظاهر الکلاسیکیه فی نتاجات أصحابها، حتی یکون الأدب، والشعر منبعثین عن الشخصیه المستقله، ویتسم الشعر بالوحده العضویه، والتجربه الشعریه والصوره الموحیه، وقد أحدثت هذه الآراء، والصراعات الأدبیه، والنقدیه تطوراً عظیماً فی نوعیه النظره إلی الشعر والأدب، ونتجت عنها المدارس الأدبیه المختلفه فی الأدب العربی المعاصر، فتبلورت إرهاصات الشعر الحدیث، إثر تلک التطورات.
۱۰.

دراسه فی أشعار المیقاتی الطرابلسی والساعاتی المصری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: المیقاتی الطرابلسی الساعاتی المصری التجدید التقلید حسن الصیاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۷۹
قد حاول المیقاتی الطرابلسی (1245-1301 ق= 1829-1884م) من روّاد شعراء لبنان، و محمود أفندی صفوت الشهیر بالساعاتی (1241-1298 ق= 1825-1881م) حامل لواء شعراء مصر فی منتصف أوّل من القرن التاسع عشر و منتصف ثانیه، أن یترکوا أسلوب شعراء عصر الأنحطاط أو الفتره من حیث جمود و رکود فن الشعر مثل: الأسالیب والأوزان والتعابیر العامیه والخیال الضعیف والمحسنات البدیعیه؛ ثم باتّباع من رصانه أسلوب شعر القدماء کالعصر الجاهلی والعصر العباسی الذهبی أن یبلغا الشعر بذروته السابقه. ونحن فی هذا المقال بصدد تبیین هذا التجدید و معالمه فی أشعارهما.
۱۱.

دراسه نظریه الأدب من قضیه الشعر فی مدرسه الدیوان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جماعه الدیوان الشعر النظریه القصیده التجدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۹۶
أسهمت جماعه الدیوان فی حرکه التجدید التی غمرت الأدب العربی فی بدایه القرن العشرین ویبدو من النظر فی قصائد کثیره بأن شعر جماعه الدیوان حاول أن یقدم أفکارا جدیده وبدأت الرغبه فی الخروج علی التقالید الأدبیه القدیمه والأعراف الشعریه السائده، إلاّ أنها لم تکن بعیده عن أجواء الشعر القدیم بعدا کبیرا. الخصائص الفنیه للشعر عندهم تظهر فی جمعهم بین الثقافتین العربیه والإنجلیزیه وعند جماعه الدیوان نری إتخاذهم الشعر تعبیرا عن النفس الإنسانیه وما یتصل بها من التأملات الفکریه والنظرات؛ وفی ذلک یشبهون کثیرا من الشعراء الرومانسیین دخلت الجماعه فی تعریف أصول الشعر ومکوناته الرئیسیه العاطفه والخیال والفکره ونری أیضا الصوره الموسیقیه والوحده العضویه وکانوا یشیرون دائما إلی تزاوج هذه العناصر وبجانبه اهتموا بالمضمون فتناولوا الإحتفال بالمعنی وعدم الإحتفال بالصیاغه. إن مناهجهم فی الدراسه الأدبیه تابعه من أسسهم النقدیه وتقوم علی نظریه الأدب عندهم. ویجدر أن نتذکر هنا بأن رغم هذه المظاهر المشترکه نری أن الدراسه والنظریه الأدبیه عند العقاد و المازنی تختلف اختلافا واضحا عن النظریه الأدبیه عند عبدالرحمن شکری .