کارآفرینان اجتماعی

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه کارآفرینی اجتماعی و اثر بخشی عملکرد در سازمانهای غیر دولتی زنان است. روش پژوهش، توصیفی از نوع عمبستگی است. نمونه آماری شامل، 70 سازمان فعال غیردولتی زنان است که دفتر مرکزی آنها در شهر تهران مستقر است و از طریق نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و تعداد آنها به کمک فرمول گیری نمونه گیری جامعه محدود به دست آمده است. برای گردآوری داده ها از دو پرسشنامه استاندارد تهیه شده به وسیله اندرولیوایز و پرسشنامه محقق ساخته اثربخشی عملکرد استفاده شده است. ضریب پایایی پرسشنامه ها بترتیب 0.84 و 0.86 براورد شده است. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار SPSS انجام گرفت. نتایج نشان داد که: بین کارآفرینی اجتماعی و اثربخشی عملکرد (فرضیه اهم) و نیز سه شاخص از شاخصهای کارآفرینی اجتماعی (وجود برنامه های کارآفرینانه، وجود فرهنگ سازمانی کارآفرینانه، وجود عوامل حیاتی موفقیت در کارآفرینی اجتماعی) و اثر بخشی عملکرد ارتباط معناداری وجود دارد. با توجه به تحلیل واریانس فریدمن اولویت بندی شاخصها، بترتیب به این صورت نشان داده شد: وجود عوامل حیاتی موفقیت در کارآفرینی اجتماعی، وجود برنامه های کارآفرینانه، وجود فرهنگ سازمانی کارآفرینانه.

هدف این پژوهش ارائه راهبردهایی به منظور آموزش و توسعه کارآفرینان اجتماعی در ایران می باشدکه به روش آمیخته انجام گرفته است. در بخش کیفی با 12 کارآفرین اجتماعی که به روش هدفمند انتخاب شدند، مصاحبه عمیق انجام گرفت و اشباع نظری حاصل گردید و سپس به روش نظریه برخاسته از داده ها و روش روایتی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. کارآفرینان اجتماعی عواملی چون فرهنگ سازی و آگاهی بخشی عمومی، مطالعات تطبیقی و الگوبرداری، راهبری اثربخش تر نهادهای سیاسی و اجتماعی، توسعه فعالیت های مرتبط با آموزش کارآفرینان اجتماعی و نهادینه سازی کارآفرینی اجتماعی در نظام آموزشی را مؤثر در آموزش و توسعه کارآفرینان اجتماعی در ایران بیان می کنند. در بخش کمی پژوهش به منظور تأیید نتایج حاصل از بخش کیفی و تعمیم پذیری داده ها، 5 فرضیه تدوین و سؤالات پرسشنامه بر اساس آن تنظیم گردید. نمونه آماری بخش کمی پژوهش 58 نفر از بنیانگذاران و مدیرعاملان موسسات خیریه در استان تهران بودند که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. سپس به روش آزمونt تک نمونه و آزمون فریدمن داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و همه مؤلفه ها تأیید و تنها دو زیرمؤلفه مورد تأیید قرار نگرفت.

هدف این پژوهش واکاوی چالشهای کارآفرینی اجتماعی بارویکرد آموزشی: کسب وکارهای سلامت محور (مورد مطالعه داروخانه ها و تجهیزات پزشکی شهرکرمانشاه) می باشد و از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش کیفی است. جمع آوری داده ها ازطریق مصاحبه با افراد متخصص است. جامعه موردمطالعه 14 نفر از افراد متخصص (با استفاده از تکنیک گلوله برفی) شامل: مدیران وکارشناسان معاونت غذاداروکرمانشاه، مدیران وکارشناسان داروخانه های کرمانشاه ومدیران وکارشناسان تجهیزات پزشکی کرمانشاه وکارآفرینان فعال دراین حوزه بود. (تثلیث) روش نمونه گیری این پژوهش، هدفمند و به صورت گلوله برفی انجام شد. به همین دلیل با چند تن از خبرگان این حوزه مصاحبه شد و ملاک برای تعیین حجم نمونه، اشباع نظری افراد مورد مطالعه بود. تحلیل داده ها با کد گذاری انجام شد و نتایج مصاحبه ها در قالب 12 مقوله اصلی چالشهای کارآفرینی اجتماعی بارویکرد آموزشی وراهکارهایی برای این چالشها شکل گرفت. درنتیجه این مقوله ها به عنوان چالش های کارآفرینی اجتماعی وراهکارهایی برای این چالشها شناخته شدند. یافته های این تحقیق نشان می دهد که کارآفرینان اجتماعی نیاز به شناخت چالشها و اقدامات وراهکارهایی در محیط پیرامون دارند. شناخت چالشهای اجتماعی موجب می شود که آنان بتوانند بخش مهمی از موانع خود را تشخیص داده و آن ها را به محیط و جامعه پیرامون خود معرفی نموده وبا همکاری و همفکری در جهت برطرف نمودن آن ها اقدام نمایند.

  این پژوهش، تفسیری، رویکرد آن کیفی و استراتژی آن روش شناسی نظریه داده بنیاد با رویکرد ظاهرشونده (گلیزری) است که مؤلفه های کارآفرینی اجتماعی ایران را احصاء کرده است و مدل بومی طراحی شده است. جامعه پژوهش، خبرگان کارآفرینی اجتماعی و مؤسسان شرکت های اجتماعی بودند که به روش نمونه گیری هدفمند، 19 نفر تا اشباع نظری انتخاب شدند و  با آنان مصاحبه عمیق صورت پذیرفت. در راستای تجزیه و تحلیل داده ها، از بسته نرم افزاری MAXQDA نسخه 10 استفاده شد و فرایندهای کدگذاری باز، انتخابی و نظری انجام شد. پس از تجزیه و تحلیل های انجام شده، در طی فرایند کدگذاری و مقایسه مستمر کدها با داده های اولیه، 35 مفهوم استخراج شد. برای بررسی استحکام پژوهش از چهار معیار قابلیت اعتبار، انتقال پذیری، قابلیت اطمینان و تأیید پذیری استفاده شد. در این مدل، علل (نیازها، مسائل، چالش ها، بحران های اجتماعی و زیست محیطی، وجود فرصت های اجتماعی)، عوامل همبسته یا کوواریانس ها (انگیزه های فردی و اجتماعی، عوامل فرااجتماعی، دانش کارآفرینی فرد، پیشینه تحصیلی، دانش و تجربه پیشین، عوامل خانوادگی، ابعاد شخصیتی، الگوهای نقش)، اقتضائات یا عوامل تعدیلگر (مهارت های سازمانی کارآفرینانه، زیرساخت های سرمایه ای، گونه های مختلف سازماندهی، همگرایی نهادهای حمایتی، تیم و شبکه سازی، داشتن مدل کسب وکار، مراکز آموزشی و پژوهشی، منتورها و مراکز رشد، رفع مشکلات کارآفرینان اجتماعی)، شرایط میانجی (مشروعیت کارآفرینی اجتماعی، ثبات و همه جانبه نگری، جذابیت فعالیت های کارآفرینی اجتماعی)، پیامدها (ایجاد ارزش های معنوی، اجتماعی و اقتصادی) و عوامل زمینه ای (عوامل فرهنگی– اجتماعی، عوامل جغرافیایی، عوامل سیاسی، عوامل اقتصادی، قوانین و خط مشی ها، رسانه ها) حول مقوله محوری «فرایند خلق ارزش اجتماعی» شناسایی شدند. پژوهش حاضر، زوایای نوین و بینش ارزشمندی درباره کارآفرینی اجتماعی برای محققان آینده، کارآفرینان اجتماعی، سیاست گذاران و تصمیم سازان این حوزه در کشور فراهم کرده است و می تواند برای آنان راه گشا باشد.