مطالب مرتبط با کلیدواژه

مثلثات


۱.

ابیات شیرازی سعدی در مثلثات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سعدی شعر گویشی مثلثات گویش شیرازی شیرازی قدیم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات قالب های شعر کلاسیک غزل
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۴۰۲۳ تعداد دانلود : ۲۶۷۲
در کلیات سعدی 54 بیت هست که هجده بیت آن به فارسی، هجده بیت به عربی و هجده بیت دیگر به گویش قدیم شیراز است. این اشعار در نسخه های کلیات مثلثات نامیده شده اند. بخش شیرازی این مثلثات غالباً در نسخه ها تصحیف شده است. در این مقاله این ابیات براساس کهن ترین نسخه های آنها مقابله و تصحیح شده اند. در مقدمه مقاله به سابقه تحقیقات درباره مثلثات نیز اشاره شده است.
۲.

بعضی ویژگی های ابیات شیرازی سعدی در مثلثات

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سعدی مثلثات گویش شیرازی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نسخه شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی تصحیح و نقد متون
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۱۴۹۵ تعداد دانلود : ۱۱۸۱
در این مقاله کوشیده شده است تا ضمن بررسی نسخههای مختلف از مثلثات سعدی شیرازی و بیان نارساییها و کاستیهای آنها و با توجه به اینکه هیچ محققی اطلاعات علمی دقیقی از تلفظ و ساختار گویش شیرازی سعدی ارایه ننموده است، به ضرورت تصحیح این اشعار براساس نسخههای معتبر و مضبوط و بحث دربارة زبان آنها پرداخته شود. بدین منظور نگارنده شش نسخه از کلیات را که به اصل یا عکس آنها دسترسی داشته و اشعار مورد نظر در آنها به صورت قابل قبولی ضبط شده، برگزیده، مورد بحث و بررسی قرار داده است.
۳.

بررسی کتاب های درسی ریاضی دوره متوسطه از شروع آموزش رسمی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: پژوهش تاریخی مثلثات سیر برنامه درسی ریاضی تغییرات کتاب های درسی ریاضی در ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹۱ تعداد دانلود : ۸۷۱
پژوهش در مورد سیر برنامه درسی و کتاب های درسی در ایران، یکی از حوزه هایی است که مطالعات اندکی در آن صورت گرفته و گزارش های پژوهشی یا نتایجی از چنین پژوهش هایی، در اسناد مورد بررسی به دست نیامد. مقاله، گزارشی از پژوهشی جامع در فاصله شروع برنامه آموزش رسمی دوره متوسطه (1304) در ایران تا 1388 (زمان جمع آوری داده ها) است و موارد زیر مورد مطالعه قرار گرفت: (1) سیر تاریخی تغییراتِ کلی نظام آموزش رسمی؛ (2) پنج دوره تاریخی در تغییر کتاب های درسی ریاضی؛ (3) سیر تغییر محتوای آموزشی و مواد درسی ریاضی. پژوهش، به لحاظ روشی، پژوهشی تاریخی است و با هدف شناخت بهتر روند شکل گیری کتاب های دوره متوسطه انجام شد. تلاش شد تا تمام کتاب هایی که به عنوان کتاب درسی ارائه شده است، مورد توجه قرار گیرد و محتوای آن ها از نظر موضوعی (ریاضی) بررسی شود. مقاله با بررسی مثلثات، سیر تحولات آن در این فاصله زمانی به جمع بندی و نتیجه گیری می پردازد.
۴.

حسام الدین سالار و جامع قوانین علم الهیئه او(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۰۵ تعداد دانلود : ۳۴۸
از ریاضی دان و فیلسوفی به نام حسام الدین علی بن فضل اللّه سالار، گذشته از چند رسال? کوچک ریاضی، کتابی به نام جامع قوانین علم الهیئه در مثلثات کروی باقی مانده است که خواجه نصیرالدین طوسی در تألیف کشف القناع عن اسرار الشکل القطاع از آن بهره برده است. با این حال، در منابع کهن از او به ندرت یاد شده و در پژوهش های جدید نیز آنچه در بار? او گفته شده نادرست و متناقض است. برخی از پژوهشگران زمان زندگی او را اوائل قرن ششم و برخی دیگر اواسط قرن هفتم دانسته اند. برخی دیگر نیز، که پذیرفته اند که جامع قوانین علم الهیئه در نیمه های قرن پنجم تألیف شده است، این اثر را از کسی دیگر گمان برده اند و زمان زندگی حسام الدین سالار را قرن هفتم هجری دانسته اند. در این مقاله، با تحلیل این اقوال، نشان داده خواهد شد که جامع قوانین علم الهیئه در اواسط قرن پنجم هجری تألیف شده است و نویسند? آن نیز کسی جز حسام الدین سالار نیست و اقوال دیگر در این باره نتیج? خلط میان او و دو تن دیگر به نام های حسام الدین منجم و حسام الدین شامی است.
۵.

رابطه جناس و کلمات سه وجهی در زبان عربی

تعداد بازدید : ۶۲۲ تعداد دانلود : ۲۳۵
قدرت بالای زبان عربی در اشتقاق و توانمندی آن در استخراج واژگان و ساختار جمله ها و گستردگی اشتقاقی جملات، ویژگی خاصی به زبان عربی بخشیده است که سایر زبان های دنیا یارای همتایی با آن را ندارند. از سوی دیگر قرآن نیز استمرار و جاودانگی آن را تضمین نموده و آن را ابزار فکر و بیان برای ملت های مختلف شامل مسلمان و حتی غیر مسلمان قرار داده است. برای نگارش و استخراج قواعد نحوی، صرفی و جمله ها و اسلوب های بلاغی آن، به لطف اسلام بزرگانی از سرزمین فارس به زبان عربی گرایش پیدا کردند به طوری که در زبان عربی استاد خود عرب ها نیز شدند. جناس از جمله فنون مهم ادبی است که اغلب در صدر آرایه های لفظی و گاه در صدر کتب بدیعی قرار دارد. در باب اهمیت آن، همین بس که برخی آن را در پیوندی درونی با ایهام و استخدام دانسته اند. جناس کارکردهای مختلف دارد که می تواند ابزار ایجاد فنون دیگری نیز باشد. از برخی از انواع آن می توان در لغز و تعمیه نیز استفاده نمود. با توجه به اهمیت این صنعت در عرصه شعر و ادب اشکالاتی نیز وجود دارد که گاه در برخی از کتب بدیعی مصادیقی درباره آن صورت گرفته و هم چنین اشتراکاتی که با سجع دارد لزوم بازنگری به این صنعت و نقد و بررسی آن قوت می یابد. مثلثات مجموعه ای متشکل از نظم و نثر است که قطرب دانشمند بصری مبدع آن بوده و ساختار آن بدین شکل است که در آن سه کلمه با صیغه صرفی و همسان وجود دارد و تنها تغییر در اولین حرف اصلی(فاءالفعل)این کلمات است که موجب تغییر معنا می شود مانند واژه سلام همراه با فتحه(سَلام) و کسره(سِلام) و ضمه(سُلام) که همان معادل کلمات هم نویسه و هم نگاشت در زبان فارسی و جناس محرّف از منظر علم بدیع است. از این رو این سه واژگان را مثلثات(سه وجهی) نامیده اند.
۶.

بدفهمی های رایج در مثلثات در دوره متوسطه و چند راهکار برای مقابله با آن ها

کلیدواژه‌ها: بدفهمی مثلثات ریاضی متوسطه نرم افزارها راهکارها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۲۵۳
مثلثات یکی از مفاهیم پایه ای و پرکاربرد در ریاضی و زندگی است. دانش آموزان با بدفهمی هایی در یادگیری مثلثات مواجه هستند که مانع از یادگیری کامل این درس توسط آن ها می شود. شناسایی این بدفهمی ها ضروری است و نقش دبیران برای رفع آن ها کلیدی است. در این مقاله به بررسی بدفهمی هایی می پردازیم که در هنگام یادگیری مثلثات برای دانش آموزان دوره متوسطه به وجود می آید. همچنین راهکارهایی برای رفع این بدفهمی در مقاله ارائه می شود که از جمله آن ها می توان استفاده از روش های تدریس مناسب، استفاده از ابزارهایی همانند ماشین حساب و نرم افزارهای ریاضی مانند جئوجبرا نام برد. به علاوه، استفاده از نقشه های مفهومی به عنوان یکی دیگر از راه های رفع بدفهمی ها توصیه می شود که می توان آن ها را هم در آموزش و هم در ارزیابی از دانش آموزان، مورد استفاده قرار داد.