اختلال نقص توجه-بیش فعالی

مقدمه: اختلال نقص توجه-بیش فعالی شایع ترین اختلال روان پزشکی تشخیص داده شده در کلینیک های سرپایی روان پزشکی در کودکان دبستانی است. بسیاری از محققان از اطلاعات معلمان و والدین جهت تشخیص کودکان مبتلا استفاده نموده اند. هدف از این مطالعه، بررسی فراتحلیلی این اختلال در دانش آموزان دبستانی از دید معلمان و والدین می باشد. روش کار: با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی Magiran، SID، GoogleScholar و غیره، تعداد 16 مقاله جمع آوری شد و وزن هر مطالعه با توجه به تعداد نمونه و میزان شیوع از توزیع دوجمله ای محاسبه شده است. داده ها با استفاده از روش فراتحلیلی مدل اثرات تصادفی و با نرم افزار R و Stata نسخه ی 2/11تحلیل شدند. یافته ها: در این مطالعه 16 مقاله که بین سال های 1375 تا 1390 انجام گرفته بودند، وارد تحلیل شدند. تعداد کل نمونه 14891 دانش آموز 12-7 ساله مقطع دبستان بود. میزان شیوع نقص توجه-بیش فعالی بر اساس توافق نظر والدین و معلمان در کل 8 درصد به دست آمد. میزان شیوع نقص توجه-بیش فعالی از دید والدین در کل 20 درصد و از دید معلمان نیز در کل20 درصد به دست آمد. نتیجه گیری: این مطالعه نشان می دهد که شیوع اختلال نقص توجه-بیش فعالی در حد متوسط است لذا لزوم اهمیت سلامت روانی دانش آموزان به عنوان آینده سازان کشور و ضرورت شناسایی، درمان و پی گیری گروه های در معرض خطر توسط نهادهای مسئول و مرتبط آشکار می گردد.

زمینه و هدف: از مشکلاتی که گریبان گیر تعداد زیادی از دانش آموزان است و باعث بروز آسیب های مختلف تحصیلی- اجتماعی و رفتاری در آنان می شود، اختلال نقص توجه- بیش فعالی است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی نوروفیدبک، ریتالین و ترکیب آن ها در پیشرفت تحصیلی و علائم اختلال نقص توجه- بیش فعالی کودکان ADHD در شهر مشهد انجام شد. مواد و روش ها: این پژوهش به روش نیمه آزمایشی و از طرح های پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه مبتلایان به اختلال نقص توجه- بیش فعالی شهر مشهد در سال 1395 بودند که به مراکز خدمات روان شناختی و مشاوره ای شهر مشهد مراجعه کرده بودند. از میان افراد حاضر در جامعه آماری تعداد 45 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و در سه گروه درمان ترکیبی نوروفیدبک با ریتالین (15 نفر)، درمان نوروفیدبک (15 نفر) و درمان ریتالین (15 نفر) قرار گرفتند. هر سه گروه ابتدا در مرحله پیش آزمون به وسیله آزمون Conners (فرم والدین) و کارنامه تحصیلی مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس گروه اول درمان نوروفیدبک به همراه ریتالین را به مدت 15 هفته دریافت کردند. گروه دوم نوروفیدبک را به مدت 45 جلسه درمانی 45 دقیقه ای دریافت کردند و گروه سوم با ریتالین به تنهایی به مدت 15 هفته درمان شدند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس توسط نرم افزار آماری SPSS-20 تحلیل شدند. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که روش درمان ترکیبی نوروفیدبک به همراه ریتالین مؤثرتر از هر یک از این روش ها به صورت محض است. میزان اثربخشی نوروفیدبک محض به نسبت ریتالین محض بیشتر و پایداری آن نیز قابل توجه بود (05/0p<). نتیجه گیری: روش درمان ترکیبی نوروفیدبک به همراه ریتالین، نسبت به هر یک از روش ها به صورت مستقل، می تواند جهت بهبود مشکلات رفتاری و تحصیلی کودکان دارای اختلال نقص توجه-بیش فعالی مؤثرتر باشد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر شن بازی درمانی بر علائم کمبود توجه و پرتحرکی در کودکان مبتلا به نقص توجه-بیش فعالی در شهر تبریز بود. روش مطالعه نیمه تجربی براساس طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. از بین کودکان مراجعه کننده به مراکز مشاوره تبریز در سال 1397، ۳۰ نفر با تشخیص اختلال نقص توجه-بیش فعالی به صورت هدفمند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه کنترل (15 نفر) و آزمایش (15 نفر) قرار گرفتند. کودکان گروه آزمایش، به مدت ۶ جلسه ۳۰ دقیقه ای تحت آموزش شن بازی درمانی قرار گرفتند و گروه کنترل درمانی دریافت نکرد. آزمودنی های گروه آزمایش و کنترل در پیش آزمون و پس آزمون از طریق فرم والد پرسشنامه علائم مرضی کودکان ( CSI-4 ) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss نسخه ۱۶ و از طریق تحلیل کوواریانس چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین نمرات پیش آزمون و پس آزمون گروه آزمایش اختلاف معنادار وجود دارد (۰۰۱/۰ p< ) و کمبود توجه و پرتحرکی آزمودنی های گروه آزمایش پس از انجام مداخله شن بازی کاهش یافته است. شن بازی درمانی برای کاهش علائم رفتاری و شناختی اختلال نقص توجه-بیش فعالی پیشنهاد می گردد.

مقدمه: اختلال کمبود توجه-بیش فعالی جزء گروه اختلالات عصبی-رشدی است که در آن رشد سیستم عصبی مرکزی مختل می شود. هدف: بررسی رابطه ی ساختاری افسردگی و اضطراب با علائم اختلال نقص توجه-بیش فعالی بزرگسالان، با توجه به نقش میانجی گری تنظیم هیجان و نقص در توجه شناختی هدف پژوهش حاضر بود. روش: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های تهران در سال ۱۳۹۸ بود. نمونه پژوهش شامل ۱۴۴ (۱۲۴ نفر زن و ۲۰ نفر مرد) دانشجوی دانشگاه خوارزمی بود که به صورت در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان (۲۰۰۶)، پرسشنامه افسردگی بک (۱۹۹۶)، پرسشنامه اضطراب بک (۱۹۸۸)، پرسشنامه کانرز بزرگسالان (۱۹۹۹) و تست دیداری شنیداری توجه (۱۹۹۴) بود. داده های پژوهش با استفاده از روش همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری توسط نرم افزار SPSS نسخه ۲۳ و LISREL بررسی شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که علائم افسردگی و اضطراب، رابطه مستقیم و غیرمستقیم معنادار با علائم اختلال نقص توجه-بیش فعالی دارند (۰/۰۵> p ). همچنین، تنظیم هیجان ناسازگارانه و نقص شناختی توجه نیز نقش میانجی در رابطه بین متغیرهای افسردگی و اضطراب با علائم اختلال نقص توجه-بیش فعالی دارند (۰/۰۵> p ) . نتیجه گیری: بر طبق نتایج پژوهش، افسردگی و اضطراب با توجه به نقش میانجی گری تنظیم هیجان و انواع توجه با اختلال نقص توجه-بیش فعالی در بزرگسالان رابطه دارند؛ بنابراین، می توان نتیجه گرفت، اختلال در انواع توجه شناختی و استفاده از راهبردهای ناسازگارانه تنظیم هیجان، وقتی با علائم افسردگی و اضطراب همراه شود، می تواند اختلال نقص توجه-بیش فعالی را تبیین کند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه ی توانبخشی شناختی (برو-نرو و الاغ گرسنه) بر سرعت واکنش و نظام بازداری شناختی-رفتاری کودکان با اختلال نقص توجه-بیش فعالی انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری پژوهش را تمامی دانش آموزان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش فعالی مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر تهران در سال تحصیلی 1402-1401 تشکیل داد که از بین آن ها 30 دانش آموز دارای اختلال نقص توجه-بیش فعالی با روش نمونه گیری هدفمند عنوان نمونه انتخاب شده و به صورت تصادفی در گروه آزمایش (15) و گروه کنترل (15) جایگزین شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش نرم افزار کاپیتان لاگ (Capitan’s Log، استنفورد و براون، 1988)، مقیاس هوس وکسلر (WISC، وکسلر، 2003) و آزمون برو- نرو (هافمن، 1984) بود. گروه آزمایش، 11 جلسه آموزش توانبخشی شناختی (هر هفته یک جلسه به مدت 60 دقیقه) دریافت کردند. داده ها از طریق آزمون آماری کوواریانس چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون تفاوت معناداری ببن پس آزمون گروه آزمایش و گواه در سرعت واکنش و بازداری شناختی-رفتاری دانش آموزان مبتلا به بیش فعالی- نقص توجه وجود دارد (05/0<P). براساس نتایج پژوهش می توان گفت برنامه توانبخشی مذکور منجر به ارتقای سرعت واکنش و نظام بازداری شناختی دانش اموزان شده است.

هدف این پژوهش بررسی نقش میانجی گری ابعاد ظرفیت تأملی در رابطه بین سبک های دلبستگی ناایمن و استرس والدگری در والدین دارای فرزند با اختلال نقص توجه-بیش فعالی بود. روش پژوهش همبستگی از نوع مدل سازی معادلات ساختاری و جامعه پژوهش والدین کودک با اختلال نقص توجه-بیش فعالی شهر یزد در سال 1401 بودند. ازاین بین نمونه ای به تعداد 295 پدر و مادر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه های تجربه ی روابط نزدیک برنان و همکاران (1998)، ظرفیت تأملی والدین لویتن و همکاران (a2017) و استرس والدگری آبدین (1995) را تکمیل نمودند. در گام بعد داده ها با استفاده از روش آماری تحلیل مسیر و تجزیه وتحلیل چند گروهی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. تحلیل داده نشان داد در هر دو گروه مادران و پدران، پیش ذهنی سازی نقش میانجی گری را در رابطه ی بین سبک دلبستگی اضطرابی و استرس والدگری در پدران و مادران کودکان با اختلال نقص توجه-بیش فعالی ایفا کرد. همچنین تجزیه وتحلیل چندگروهی نقش جنسیت والدین را تأیید کرد. چنانکه در تفاوت این دو گروه، مسیر دلبستگی اجتنابی به استرس والدگری گروه مادران برخلاف گروه پدران معنادار شد. درنتیجه می توان بیان کرد، در هر دو گروه مادران و پدران دلبستگی اضطرابی نقش مهمی در افزایش پیش ذهنی سازی در مورد کودکان دارای اختلال دارد و از این طریق استرس والدگری را افزایش می دهد.