رویکرد سازنده گرایی

این پژوهش، با هدف مقایسه تأثیر یادگیری الکترونیکی مبتنی بر رویکرد سازنده گرایی با یادگیری مشارکتی بر میزان عملکرد شناختی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری در سال 1392 انجام شد. روش پژوهش، شبه آزمایشی بود. جامعه آماری، شامل دانشجویان رشته برنامه ریزی آموزشی به تعداد 125 نفر بود. از میان آنها، 44 نفر (دو کلاس 22 نفره) به صورت تصادفی خوشه ای (بدون تفکیک جنسیت) به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها برای سنجش عملکرد شناختی، پرسش نامه حاوی سؤالات چندگزینه ای پایان دوره با پایایی 80/0 بود که به صورت پس آزمون برای دو گروه آزمایش و کنترل مورد استفاده قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی شامل فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و آمار استنباطی شامل آزمون t گروه های مستقل انجام شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که عملکرد شناختی در گروه الکترونیکی با رویکرد سازنده گرایی بالاتر از گروه مشارکتی می باشد. هم چنین در عملکرد شناختی دو گروه الکترونیکی و مشارکتی در بین مردان تفاوت معناداری وجود نداشت، ولی در بین زنان تفاوت معناداری مشاهده شد. علاوه بر آن، عملکرد شناختی به تفکیک سابقه کار و رشته های تحصیلی در دو گروه دارای تفاوت معناداری نبود.

در این مقاله ضمن معرفی ملاک های ده گانه تالیف سازنده گرایانه، نظر دبیران مجرب و صاحب نظر شهر تهران در قالب پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری و با استفاده از آزمون خی دو، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.. روش پژوهش، پیمایشی است که با طراحی پرسش نامه ای با 15 سوال، میزان پیروی کتاب مذکور از ده معیار مورد اشاره که متضمن پوشش دادن به عناصر اصلی یک برنامه درسی مانند اهداف، محتوا، روش های یاددهی-یادگیری و سازماندهی علمی، روشی و شکلی بر اساس معیار های سازنده گرایی است را مورد بررسی قرار می دهد. جامعه آماری پژوهش،20 نفر از دبیران با تجربه و صاحب نظر مناطق 19 گانه شهر تهران، بوده اند. بر اساس نتایج این پژوهش، مولفان کتاب زیست شناسی در 4 مؤلفه: "طراحی دقیق و رشد دهنده، توجه به سطوح عملکردی بالاتر، ارزشیابی درخدمت یادگیری و راهی بسوی یادگیری های جدید" عملکرد موفقی داشته اند. و در معیارهایی چون "توجه به پیش دانسته های فراگیران، توجه به شیوه های فعال یادگیری، توجه به یادگیری گروهی و اجتماعی، اهمیت رویکردهای تلفیقی، کاربست آموخته ها در محیط جدید و توجه به تکالیف خارج از کلاس" عملکرد مطلوبی نداشته اند. و در مجموع کتاب درسی مورد پژوهش با معیارهای تألیف کتاب های درسی بر اساس معیارهای یاددهی-یادگیری مطابقت کمی دارد.

یکی از دلایل وجود استرس و عدم موفقیت دانش آموزان، خودکارآمدی پایین و نداشتن انگیزه پیشرفت است. بر این اساس، هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر آموزش زیست شناسی مبتنی بر رویکرد سازنده گرایی برخودکارآمدی و انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر سال دوم رشته تجربی دبیرستان شهرستان سلماس (432 نفر) در سال تحصیلی 97 96 بود. نمونه گیری به روش تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انجام گرفت. به این ترتیب، از میان 10 دبیرستان شهرستان سلماس، ابتدا یک دبیرستان به صورت تصادفی ساده انتخاب شد. سپس، از بین کلاس های دوم تجربی این دبیرستان، دو کلاس دوم تجربی ( هرکلاس 26 نفر)، انتخاب و در مرحله بعدی به روش کاملاً تصادفی درگروه های آزمایش و کنترل قرار گرفتند. هر دو کلاس به آزمون های خودکارآمدی شرر، و انگیزه پیشرفت تحصیلی هرمنس پاسخ دادند. گروه آزمایش تدریس مبتنی بر رویکرد سازنده گرایی و گروه کنترل تدریس سنتی را به مدت 16 جلسه 90 دقیقه ای تجربه کردند. پس از اتمام جلسات آموزش، آزمون ها مجدداً برای هر دو گروه اجرا شد. داده های حاصل با آزمون آماری کوواریانس تحلیل شد. یافته ها نشان داد تدریس با رویکرد سازنده گرایی موجب افزایش معناداری در خودکارآمدی و انگیزه پیشرفت تحصیلی گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شده است (05_/0>P). بنابراین، می توان نتیجه گرفت که تدریس با رویکرد سازنده گرایی، خودکارآمدی و انگیزه پیشرفت دانش آموزان را افزایش می دهد. با توجه به نتیجه پژوهش، به دبیران زیست شناسی توصیه می شود از رویکرد سازنده گرایی در فرایند تدریس درس زیست شناسی استفاده کنند.

موضوعات عملی از نوع انتقالی ازجمله موضوعاتی هستند که در هنرستان های فنی و حرفه ای دنبال می شوند. هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتباریابی الگوی آموزشی موضوعات عملی از نوع انتقالی در هنرستان های فنی و حرفه ای با رویکرد سازنده گرایی است. در این راستا، پژوهش به شکل آمیخته با روش تحقیق متوالی و از نوع اکتشافی متوالی با طرح تدوین مدل انجام شد. در ابتدا پژوهش کیفی با روش های تحلیل محتوای کیفی، مصاحبه و پژوهش تکوینی اجرا گردید. در این بخش الگوی آموزشی موضوعات عملی انتقالی با رویکرد سازنده گرایی طراحی شد. سپس در بخش کمی، اعتبار محتوایی الگو بررسی و در ادامه برای اعتباریابی بیرونی بسته آموزشی برگرفته از الگو، از روش پژوهش کمی نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل استفاده گردید. در تحلیل محتوای کیفی، واحد تحلیل مضمون بود. در بخش پژوهش کمی همچنین 60 نفر از دانش آموزان رشته رایانه پایه دهم ارومیه در سال تحصیلی 98-97 به صورت دردسترس انتخاب شده و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. روش تحلیل در این بخش فراوانی و میانگین و تحلیل کوواریانس بود که براین اساس بسته آموزشی برگرفته از الگو، دارای اعتبار بیرونی است. بر اساس نتایج این پژوهش، الگوی اختصاصی برای آموزش موضوعات عملی از نوع انتقالی با رویکرد سازنده گرایی در هنرستان های فنی و حرفه ای طراحی شد. بر اساس نتایج این پژوهش، پیشنهاد می شود برای آموزش موضوعات عملی انتقالی در هنرستان های فنی و حرفه ای از رویکرد سازنده گرایی در قالب الگوی طراحی شده، استفاده شود.