بهداشت و تندرستی

تحقق اهداف توسعه درهزاره ی جدید و آرمان «سلامت برای همگان» مستلزم دسترسی کلیه متخصصان علوم پزشکی به اطلاعات می باشد. اما با وجود اقدامات موفقیت آمیزی که تا به امروز در زمینه ی فن آوری اطلاعات صورت گرفته، هنوز هم برای بیشتر متخصصان علوم پزشکی در کشورهای در حال توسعه، امکان دسترسی به اطلاعاتی بیش از آنچه که در ده سال گذشته در اختیار داشتند، وجود ندارد. در واقع، عدم امکان دسترسی به اطلاعات هنوز هم مانعی اصلی در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی مبتنی بر دانش، در کشورهای در حال توسعه محسوب می شود. افزایش و گسترش اطلاعات معتبر، مرتبط و قابل استفاده بیانگر نظامی است که در آن سیاستگذاران و متخصصان علوم پزشکی، پژوهشگران، ناشران، اطلاع رسانان، نمایه سازان و مرورگران سیستم با یکدیگر تشریک مساعی می کنند. متاسفانه چنین نظامی به جهت درک اندک، عدم مدیریت صحیح و کمبود منابع تا کنون تحقق نیافته است. این مقاله پیشنهاد می کند سازمان جهانی بهداشت، رهبری جریان تلاش، برای تحقق دسترسی همگانی به اطلاعات سلامت تا سال 2015 و «یا به عبارتی هدایت آرمان «اطلاعات سلامت برای همگان» را بر عهده بگیرد. راهکارهایی که برای تحقق این آرمان ضروری می باشند عبارتند از: تامین منابع مالی برای انجام پژوهش به منظور بر طرف کردن موانع استفاده از اطلاعات، ارزیابی و تکرار اقدامات موفقیت آمیز، حمایت از شبکه های چند بعدی و چرخه های اطلاعات، و تدوین سیاستهای ملی در زمینه اطلاعات سلامت.

"مقدمه: پایگاه های اطلاع رسانی اینترنتی (وب سایت های) مرتبط با سلامت و پزشکی هم اکنون جزو پر شمارترین پایگاه های مورد مراجعه در جهان محسوب می شود. در کشور ما نیز اهمیت این موضوع در سال های اخیر و به خصوص با مطرح شدن مجدد پرونده الکترونیک سلامت و افزایش دسترسی و استفاده عموم مردم از شبکه اینترنت، به تدریج بیشتر شده است. بنابر این هدف از انجام این پژوهش ارزیابی کیفیت پایگاه های اطلاع رسانی اینترنتی منتخب مرتبط با سلامت در کشور و ارائه راه کار بوده است. روش بررسی : مطالعه حاصل یک مطالعه توصیفی- مقطعی است که ابتدا مبانی نظری کیفیت پایگاه های اینترنتی به ویژه پایگاه های مرتبط با سلامت، مورد مطالعه قرار گرفت. سپس با استفاده از اطلاعات در دسترس، الگویی کلان شامل محور های اصلی مطلوب، و نیز چک لیست مرتبط با آن برای ارزیابی کیفیت این پایگاه تدوین گردید و شاخص های مربوط مشخص شد که اعتبار آن توسط متخصصان امر مورد تایید قرار گرفت. در گام بعد با استفاده از نمونه گیری غیر تصادفی از هشت پایگاه منتخب اینترنتی مرتبط با سلامت در کشور، حتی الامکان سعی شد نمونه ای هم از واحدهای بهداشتی درمانی در سطح نظام شبکه سلامت در ایران انتخاب شود، سپس با استفاده از شاخص های کیفیت تعیین شده، توسط پژوهشگر مورد مشاهده، بررسی و ممیزی کیفیت (Quality Audit) قرار گرفت. در نهایت، نتیجه ی ارزیابی های انجام شده در قالب توصیه های مشخص به سازمان های ذی نفع ارائه گردید. یافته ها: بررسی های انجام شده در مجموع حاکی از وضعیت نامناسب پایگاه های مورد ارزیابی در قیاس با شاخص های کیفیت بود. این ضعف با حرکت به سمت سازمان های اجرایی خدمات بهداشتی درمانی که به طور مستقیم به جامعه خدماتی ارائه می دهند، بیشتر می شد. از جمله یافته های مهم دیگر، تنوع محتوایی پایگاه ها و فقدان استاندارد های پایه برای این مقوله بوده است. نتیجه گیری: مقایسه یافته های حاصل از مطالعه حاضر با نمونه های انجام شده در سایر کشورها، حاکی از فرصت های بهبود مخص برای ارتقای کیفیت پایگاه های مرتبط با سلامت در کشور می باشد. در این زمینه، در متن مقاله توصیه هایی خاص برای نهادهای ذی نفع ارائه گردیده است. "

مقدمه: انجمن مدیریت اطلاعات سلامت در کشورهای پیشرفته، ابتدا با عنوان انجمن کتابداران مدارک پزشکی در حرفه مدارک پزشکی فعالیت خود را آغاز نمود، سپس به انجمن مدارک پزشکی تغییر نام و در حال حاضر به انجمن مدیریت اطلاعات سلامت تکامل یافت. این انجمن و اعضای آن، نقش مهمی در توسعه و پیشرفت کیفیت مراقبت های بهداشتی درمانی ایفا نموده اند. هدف از این پژوهش، مطالعه تطبیقی ساختار و فعالیت انجمن مدیریت اطلاعات سلامت در کشورهای منتخب با انجمن مدارک پزشکی ایران بود.روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی- تطبیقی بود و به روش مقطعی صورت گرفت. جامعه پژوهش شامل انجمن مدیریت اطلاعات سلامت در کشورهای استرالیا، ایالات متحده آمریکا و کانادا به عنوان کشورهای پیشگام در راه اندازی انجمن مدیریت اطلاعات سلامت و همچنین انجمن علمی مدارک پزشکی ایران بود. ابزار جمع آوری شامل فرم های جمع آوری اطلاعات و گردآوری داده ها با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، استفاده از اینترنت و برقراری ارتباط با مسوولین انجمن کشورهای مورد مطالعه از طریق پست الکترونیک بود. عناصر ساختاری و مفهومی مورد مطالعه در ساختار و فعالیت انجمن مدیریت اطلاعات سلامت با استفاده از نظر متخصصان و مدیران انجمن های مورد مطالعه انتخاب گردید و برای تحلیل داده ها از جداول تطبیقی و مقایسه توصیفی استفاده شد.یافته ها: ساختار، موجودیت و مولفه های مفهومی انجمن مدیریت اطلاعات سلامت در کشورهای منتخب بسیار به هم شیبه بود، هر چند تفاوت هایی نیز با یکدیگر داشتند. هیأت مدیره انجمن مدیریت اطلاعات سلامت کانادا و دانشکده مدیریت اطلاعات سلامت این کشور مشترک بود. انواع عضویت در انجمن استرالیا با سایر کشورها تفاوت داشت. دورنما و ارزش ها در انجمن استرالیا و ایران مشخص و مدون نبود. انجمن مدیریت اطلاعات سلامت آمریکا در مقایسه با انجمن سایر کشورها از تنوع بیشتر فعالیت ها در ارایه خدمات به اعضای خود برخوردار بود. از جمله فعالیت های اصلی این انجمن در حوزه های مختلف آموزش مداوم و صدور گواهی نامه بود.نتیجه گیری: متناسب با تغییرات صورت گرفته در حرفه مدیریت اطلاعات سلامت، انجمن این حرفه در کشورهای استرالیا، آمریکا و کانادا تغییرات زیادی را در ساختار و فعالیت های خود تجربه نموده است. سمت بازرس تنها در انجمن مدارک پزشکی ایران وجود دارد. در مقایسه با سایر انجمن ها، انجمن مدارک پزشکی ایران با توجه به سابقه 15 ساله خود، تغییرات ساختاری و فعالیت های منسجمی نداشته، تجدید نظر در مولفه ها و موجودیت های ساختاری و فعالیت های این انجمن ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: مدیریت یکی از مهم ترین ارکان حیات، رشد و بالندگی یا مرگ سازمان و از جمله بیمارستان است. قدرت نیز یکی از عمده ترین مفاهیمی است که ضمن معطوف ساختن تلاش های نظری و بنیادی، در تمامی سطوح مدیریت و منابع انسانی از اهمیت زیادی برخوردار شده است. مدیرانی که منابع قدرت را می شناسند و آن را به کار می برند، دارای مدیریت اثربخش تر و عملکرد بهترهستند. با استفاده از منابع قدرتی که در اختیار مدیر است می توان مشارکت کاری کارکنان را افزایش داد. هدف این مطالعه بررسی ارتباط بین مشارکت کاری کارکنان و منابع قدرت مدیران ( قدرت پاداش، اجبار، قانونی، تخصص و مرجعیت) در بیمارستان های دولتی منتخب شهر اصفهان در سال 88 بوده است.روش بررسی: روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی– همبستگی و کاربردی است. جمعیت مورد مطالعه نمونه ای با 140 نفر از کارکنان بیمارستان های الزهرا، کاشانی، امین، عیسی بن مریم و نور در سال 1388 بودند که هم افراد و هم بیمارستان ها به صورت تصادفی انتخاب گردیدند. در این پژوهش از دو پرسش نامه اعمال قدرت و مشارکت کاری استفاده گردید و برای بررسی رابطه بین امتیاز منابع قدرت و نمره مشارکت کاری کارکنان، همچنین برای بررسی رابطه بین دو متغیر مذکور با سن و سابقه خدمت از آزمون های T و همبستگی Pearson استفاده شد.یافته ها: طبق نتایج، «قدرت تخصص» با میانگین 60.89 بیشترین تاثیر بر مشارکت کاری کارکنان به عنوان یک عامل کیفی را نشان داد. رتبه بعدی تاثیر بر مشارکت کاری کارکنان به ترتیب به قدرت قانونی، مرجعیت، اجبار و پاداش اختصاص داشت. مشارکت کاری کارکنان نیز با میانگین 62.99 دارای نمره ای بالاتر از حد متوسط بود. اما در فرضیات این تفاوت ها از نظر آزمون های فرض رابطه معنی داری را نشان نداد.نتیجه گیری: در این تحقیق تاثیر منابع قدرت بر مشارکت کاری کارکنان به ترتیب مربوط به منابع تخصص، قانون، مرجعیت، اجبار و پاداش به دست آمد. البته علی رغم تفاوت چشم گیر در نتایج توصیفی تحقیق، مشارکت کاری کارکنان با منابع قدرت مدیران اختلاف معنی داری نداشت.

مقدمه: زندگی ماشینی به عنوان یکی از مشکلات اصلی بشریت قلمداد می شود، چرا که نتیجه آن کاهش تحرک و فعالیت افراد است. از جمله مفاهیم نوینی که معنای واقعی خود را با پیدایش انواع تکنولوژی و صنعتی شدن جوامع در زندگی مردم پیدا نموده است، اوقات فراغت و نحوه گذراندن آن است. ورزش های تفریحی با ورزش های مربوط به اوقات فراغت از مناسب ترین و شاید ضروری ترین گونه های گذران اوقات فراغت در عصر حاضر است. هدف از پژوهش حاضر نحوه گذراندن اوقات فراغت کتابداران شهر اصف هان با تاکید بر نقش تربیت بدنی و ارتباط آن با سلامت بود.روش بررسی: روش پژوهش حاضر از نوع پیمایشی– توصیفی است. جامعه ی آماری را کتابداران کتابخانه های عمومی، دانشگاهی، تخصصی و آموزشگاهی شهر اصفهان در سال 1387 تشکیل دادند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه ای بود که با 35 سوال از نوع بسته پیرامون فعالیت بدنی، اوقات فراغت و سلامت بین کتابداران شهر اصفهان توزیع گردید، که روایی پرسش نامه توسط متخصصان و اساتید مجرب مورد تایید قرار گرفت. پایایی ابزار با استفاده از Cronbach’s alpha 0.86 به دست آمد.جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد، فراوانی و درصد) استفاده شد و نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد بیشترین فعالیت در اوقات فراغت کتابداران، تماشای تلویزیون و کمترین آن رفتن به سینما و تئاتر و انجام کار های فردی بود. همچنین بیشترین اولویت مشکل کارکنان در زمینه علل عدم پرداختن به ورزش، خستگی جسمانی به واسطه کار (29.8 درصد) و کمترین آن گران بودن وسایل ورزشی (2.9 درصد) بود. بیشترین اولویت برای رشد و توسعه ورزش در ادارات، به اجباری نمودن کارمندان از طریق بخش نامه (32.7 درصد) اختصاص یافت. بیماری های قلبی- عروقی از رایج ترین ناراحتی های جامعه پژوهش (73.1 درصد) بوده است.نتیجه گیری: آگاهی از شرایط، خصوصیات و شیوه های انجام ورزش های تفریحی و به وجود آوردن شرایط و امکانات مناسب با توجه به سلیقه ها و گرایش های مختلف، از جمله وظایف مهم مدیران و دست اندرکاران مقوله فراغت است. همچنین ضروری است که با برنامه ریزی جدی و کار فرهنگی، اقشار مختلف جامعه به خصوص قشر دانشگاهی را از تاثیرات مثبت اوقات فراغت و تفریحات سالم آگاه کرد و آن ها را هر چه بیشتر به سوی این گونه فعالیت ها سوق داد.

نیازهای در حال تحول جامعه که نظام سلامت می بایست پاسخ گوی آن ها باشد، اصلاح و تحول این نظام را در همه کشورهای جهان ناگزیر ساخته است. افزایش کارایی و اثربخشی خدمات سلامت، برقراری عدالت، تامین مالی پایدار و بهبود مدیریت از اهداف اجرای اصلاحات در نظام سلامت می باشد. در آمریکا نیز پس از روی کار آمدن دولت جدید، انجام اصلاحات در نظام بهداشت و درمان به طور وسیعی در برنامه های کاری این دولت قرار گرفت. تمرکز اصلی این اصلاحات بر روی استفاده از فن آوری های نوین اطلاعاتی در زمینه مدیریت اطلاعات بهداشتی درمانی است، زیرا این دولت، اطلاعات بهداشتی با ارزش را به عنوان کلیدی برای توسعه پوشش همگانی مراقبت بهداشتی همراه با ارتقای کیفیت و کنترل هزینه ها قلمداد می کند. بنابراین در این راستا، منشور اطلاعات بهداشتی را در 7 موضوع مطرح نموده است که در صورت رعایت و اجرای این اصول، اصلاحات جدید بهداشت و درمان با استفاده از فن آوری های اطلاعاتی می تواند به اهداف از پیش تعیین شده نایل گردد.

مقدمه: توجه به مقوله بهداشت و درمان نقش مهمی را در سیاست گذاری های دولت برای بخش عمومی جوامع پیشرفته ایفا می کند و در واقع تعیین کننده موقعیت اقتصادی- اجتماعی کشور می باشد. به همین دلیل امروزه در اکثرکشورهای پیشرفته از بخش بهداشت و درمان علاوه بر رعایت استانداردهای لازم بهداشتی و تندرستی، انتظارات تولیدی، فراهم آوری فرصت های شغلی، کسب درآمد و سودآوری و همچنین بسترسازی مناسب اجتماعی را دارند. هدف از این تحقیق، بررسی چگونگی توزیع شاخص های مهم بهداشتی- درمانی در کشور، سنجش درجه توسعه یافتگی استان ها از نظر برخورداری از امکانات بهداشتی- درمانی و بررسی عوامل موثر در تفاوت های بین استانی بوده است.روش بررسی: دراین مطالعه توصیفی، جهت بررسی توزیع منطقه ای امکانات بهداشتی- درمانی، سنجش درجه توسعه یافتگی و بررسی عوامل موثر، داده های اطلاعاتی مرتبط با 18 شاخص بهداشت و درمان از سازمان مدیریت و برنامه ریزی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شبکه بهداشت و مرکز آمار ایران مربوط به سال های 87-1385 جمع آوری شد. از مدل های کمی آماری نظیر شاخص های نسبی، روش استاندارد، ضریب محرومیت، تاکسونومی عددی و تحلیل عاملی برای تجزیه و تحلیل شاخص ها و سنجش درجه توسعه یافتگی استان ها از نظر برخورداری از امکانات بهداشتی- درمانی استفاده گردید. مطالعه حاضر به صورت اسنادی و بر اساس داده های اطلاعاتی منابع مربوط صورت پذیرفته و از اعتبار لازم برخوردار است. داده ها توسط نرم افزارهای Minitab و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نتایج حاصل از استخراج مولفه های اصلی (Principal Component) تاثیرگذار بر روی تفاوت های بین استانی از نظر امکانات بهداشتی- درمانی نشان داد که حدود 76 درصد از تفاوت های منطقه ای، ناشی از توزیع نامتعادل 5 عامل اصلی شامل پزشک متخصص، مراکز بهداشتی- درمانی شهری، مراکز بهداشتی- درمانی روستایی، تعداد انشعابات فاضلاب شهری و خانه های بهداشت در مناطق استانی کشور می باشد. همچنین نتایج سنجش درجه توسعه یافتگی نشان داد که با توجه به شاخص های در نظر گرفته شده در بخش بهداشت و درمان، استان های یزد، سمنان و اصفهان جزء استان های برتر و استان های سیستان و بلوچستا ن،کهگیلویه و بویر احمد و لرستان در زمره استان هایی با درجه توسعه یافتگی بسیار پایین از جنبه برخورداری از تسهیلات بهداشتی- درمانی قرار دارند.نتیجه گیری: در نظام کارآمد اقتصادی- اجتماعی، توجه داشتن به اصول اولیه، رفع نیازهای اساسی و اصلاح زیر ساخت های آموزشی- بهداشتی جامعه، جزء وظایف اساسی دولت و مسوولین اجرایی آن نظام محسوب می شود و در این راستا، ارایه برنامه های پیشنهادی در زمینه ریشه کن کردن فقر اجتماعی- اقتصادی و از میان بردن نابرابری ها و تفاوت های منطقه ای در داخل کشور، ضروری به نظر می رسد. به طوری که با پیگیری و اجرای اصل 44 قانون اساسی در آینده، وظیفه کنترلی و نظارتی دولت در توزیع مناسب تر خدمات بهداشتی- درمانی، مهم تر از وظیفه ارایه مستقیم خدمات ناشی از وظیفه تصدی گری او خواهد بود.

مقدمه: نیروی انسانی، امکانات و تجهیزات از عناصر اصلی مراقبت های بهداشتی و درمانی می باشند. هدف پژوهش مقایسه منابع مذکور با استانداردهای وزارت بهداشت، جهت پیدا کردن نواقص و ارایه راه حل های لازم بوده است. روش بررسی: پژوهش کاربردی -توصیفی بوده است. جامعه پژوهش 31 عدد مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی و خانه های بهداشت شبکه بهداشت و درمان دره شهر در سال 1391 خورشیدی بوده اند. حجم نمونه پژوهش منطبق با جامعه پژوهش بوده است. از چک لیست برای گردآوری داده ها استفاده شده است. چک لیست با توجه به استانداردهای وزارت بهداشت تدوین و پس از تعیین روایی محتوایی و صوری مورد استفاده قرار گرفته است. یافته های پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی مثل میانگین، میانه و با کمک نرم افزار آماری SPSS نسخه 19 ارایه شده اند. یافته ها: نیروی انسانی در مقایسه با استانداردها 4/26 درصد کمبود داشت که در این بین بدترین وضعیت را مراکز بهداشتی درمانی روستایی با 55 درصد کمبود و بهترین وضعیت را خانه های بهداشت با 7 درصد کمبود داشته اند. شبکه بهداشت و درمان از نظر تجهیزات 6/31 درصد با استانداردها فاصله داشته که سهم تجهیزات مراکز شهری، روستایی و خانه های بهداشت به ترتیب 2/81 درصد، 7/62 درصد و 2/47 درصد بوده است. نتیجه گیری: اکثریت مراکز فاصله زیادی با استانداردهای نیروی انسانی- تجهیزاتی داشتند که با آرمان های وزارت بهداشت و درمان مغایرت داشت. بنابراین لازم است مسؤولین دانشگاه در جهت رفع نواقص و بهبود استانداردها کوشا باشند تا رشد و توسعه متوازنی را در شبکه بهداشت و درمان شهرستان برقرار نمایند.