تفریحات

مقدمه: زندگی ماشینی به عنوان یکی از مشکلات اصلی بشریت قلمداد می شود، چرا که نتیجه آن کاهش تحرک و فعالیت افراد است. از جمله مفاهیم نوینی که معنای واقعی خود را با پیدایش انواع تکنولوژی و صنعتی شدن جوامع در زندگی مردم پیدا نموده است، اوقات فراغت و نحوه گذراندن آن است. ورزش های تفریحی با ورزش های مربوط به اوقات فراغت از مناسب ترین و شاید ضروری ترین گونه های گذران اوقات فراغت در عصر حاضر است. هدف از پژوهش حاضر نحوه گذراندن اوقات فراغت کتابداران شهر اصف هان با تاکید بر نقش تربیت بدنی و ارتباط آن با سلامت بود.روش بررسی: روش پژوهش حاضر از نوع پیمایشی– توصیفی است. جامعه ی آماری را کتابداران کتابخانه های عمومی، دانشگاهی، تخصصی و آموزشگاهی شهر اصفهان در سال 1387 تشکیل دادند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه ای بود که با 35 سوال از نوع بسته پیرامون فعالیت بدنی، اوقات فراغت و سلامت بین کتابداران شهر اصفهان توزیع گردید، که روایی پرسش نامه توسط متخصصان و اساتید مجرب مورد تایید قرار گرفت. پایایی ابزار با استفاده از Cronbach’s alpha 0.86 به دست آمد.جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد، فراوانی و درصد) استفاده شد و نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد بیشترین فعالیت در اوقات فراغت کتابداران، تماشای تلویزیون و کمترین آن رفتن به سینما و تئاتر و انجام کار های فردی بود. همچنین بیشترین اولویت مشکل کارکنان در زمینه علل عدم پرداختن به ورزش، خستگی جسمانی به واسطه کار (29.8 درصد) و کمترین آن گران بودن وسایل ورزشی (2.9 درصد) بود. بیشترین اولویت برای رشد و توسعه ورزش در ادارات، به اجباری نمودن کارمندان از طریق بخش نامه (32.7 درصد) اختصاص یافت. بیماری های قلبی- عروقی از رایج ترین ناراحتی های جامعه پژوهش (73.1 درصد) بوده است.نتیجه گیری: آگاهی از شرایط، خصوصیات و شیوه های انجام ورزش های تفریحی و به وجود آوردن شرایط و امکانات مناسب با توجه به سلیقه ها و گرایش های مختلف، از جمله وظایف مهم مدیران و دست اندرکاران مقوله فراغت است. همچنین ضروری است که با برنامه ریزی جدی و کار فرهنگی، اقشار مختلف جامعه به خصوص قشر دانشگاهی را از تاثیرات مثبت اوقات فراغت و تفریحات سالم آگاه کرد و آن ها را هر چه بیشتر به سوی این گونه فعالیت ها سوق داد.

موسیقی همواره یکی از تأثیرگذارترین هنرها در زندگی بشر بوده که از اهمیت و نفوذی روزافزون برخوردار است. امروزه انواع مختلف موسیقی به آسانی دردسترس همگان قرار دارد که رویداد بزرگی در طول تاریخ حیات بشریت به شمار می رود. رابطه این عنصر ناب هنری و فرهنگی با رسانه های ارتباط جمعی، قابل بررسی و تأمل است. عمر موسیقی را به عنوان بخشی از تمدن و فرهنگ بشری بیش از سی هزار سال تخمین می زنند، حال آنکه عمر وسایل ارتباط جمعی، مانند رادیو و سینما کمتر از صد سال و تلویزیون حتی بیش از پنجاه سال نیست. اما با همه قدمت و کهنگیِ موسیقی،  و نوپایی تلویزیون، کدامیک بر دیگری برتری دارد؟ آیا در یافتن پاسخ، به طور معمول باید دچار پارادوکس نسبت برتریِ یک عنصر فرهنگی - هنری، بر عنصر فرهنگی «تکنولوژی» شد؟ چگونه است که یک وسیله ارتباط جمعی نوظهور، همانند تلویزیون، کوس برابری و حتی برتری بر یک عنصر عمیق تاریخی، فرهنگی و سنتی مانند موسیقی را می کوبد؟ این مقاله، سعی دارد که به نقش و کارکرد موسیقی رسانه ها به طور عام و نیز به آسیب شناسی نقش و حضور آن در رسانه ملی جمهوری اسلامی ایران بپردازد.

سلجوقیان به عنوان بنیانگذارانِ یکی از دیرپاترین و تأثیرگذارترین دودمان های تاریخ میانه ایران، تا قبل از دستیابی به قدرت، در قامت جنگاوران قبیله ای، تحت سیطره حکومت های غالباً ترک تبار بودند. آنان در این دوره نه تنها با برخی از گونه های تفریحی که نزد ترکان مرسوم بود، آشنایی داشتند، بلکه متناسب با نوع این تفریحات و وضعیت خود، برخی از این سرگرمی ها را نیز انجام می دادند. قدرت یابی این قوم در ایران، شرایط مناسبی را برای بهره مندی آنان از مزیت های قدرت همچون کامرانی و خوشگذرانی فراهم کرد. پژوهش پیش رو تلاش دارد، با استفاده از روش تاریخی، به شناسایی و تحلیل تفریحات سلطنتی این عصر بپردازد. دستاوردهای تحقیق نشان می دهد سران سلجوقی و سایر وابستگان به دربار این حکومت، با اتکا به سه مؤلفه قدرت، ثروت و فرهنگ غنی ایرانی اسلامی، به تلفیق گونه های تفریحی سابق با تفریحات رایج در ایران پرداختند و از تمام ظرفیت های تفریحاتی همچون شکار، طنزپردازی، سیر و سیاحت، اسب دوانی، چوگان و شطرنج به منظور نشاط افزایی و شادی آفرینی بهره بردند. میزان استقبال آنان از این تفریحات تحت تأثیر مؤلفه هایی مانند علایق شخصی، ثبات یا ناپایداری دوره حکمرانی، ماهیت گونه های تفریحی و مطابقت یا مغایرت این گونه ها با عرف جامعه و احکام اسلام بود. 

سلاطین سلجوقی به فراخور روحیه اشرافی گری معمول زمانه و نیاز فطری انسان به تفریح، از سرگرمی های متنوعی همچون شکار، چوگان و شطرنج برای گذراندن اوقات فراغت خویش استفاده می کردند. این تفریحات صرفاً دارای ماهیت نشاط بخشی نبودند، بلکه برخی از آن ها متأثر از ساختار سیاسی پیچیده و بحران آفرین عصر سلجوقی که دارای مشخصه هایی مانند چندگانگی و پراکندگی مراکز قدرت، رقابت های زنجیروار مدعیان سلطنت و کشمکش های نظامیان و دیوانیان بود، دارای ماهیت سیاسی–نظامی نیز بودند. پژوهش حاضر تلاش دارد با بهره گیری از منابع کتابخانه ای، کارکردهای سیاسی–نظامی تفریحات مرسوم عصر سلجوقی را به روش توصیفی–تحلیلی مورد بررسی قرار دهد. یافته ها بیانگر این است که اکثر گونه های تفریحی دوره سلجوقی دارای کارکردهای متنوع سیاسی–نظامی بوده اند. این کارکردها باتوجه به پیامدهایی که به همراه داشتند، از دو جهت مثبت و منفی قابل بررسی هستند. کارکردهای مثبت شامل افزایش توان رزمی سپاه، مشروعیت بخشی به سلاطین، حفظ و ارتقای جایگاه کارگزاران حکومتی، تبرئه مغضوبان و نقش آفرینی در بهبود مناسبات نهاد سلطنت با زیردستان خویش بودند. نقش آفرینی در زمینه عزل و نصب سلاطین و حاکمان محلی و برکناری یا قتل کارگزاران حکومتی نیز دو کارکرد سیاسی منفی این تفریحات محسوب می شدند.