طرح واره های هیجانی

به نظر می رسد مبتلایان به اختلال استرس پس از ضربه در راهبردهای تنظیم هیجانی و چگونگی کنار آمدن با هیجان های دشوار دچار مشکلاتی هستند. مدل طرح واره های هیجانی ممکن است به عنوان یک مدل یکپارچه برخی از این ویژگی ها را توضیح دهد. هدف پژوهش حاضر بررسی طرح وارههای هیجانی در بیماران مبتلا به PTSD است. تعداد 20 نفر بیمار مبتلا به PTSD بر اساس معیارهای DSMIV-TR و20 نفر افرادی که تجربه تروما را داشتند (Non PTSD) و 20 فرد بهنجار که در متغیرهای جنس و سن همتا شده بودند در مطالعه شرکت کردند. ابزار پژوهش شامل مصاحبه بالینی ساختاریافته برای اختلالات محور I در DSM-IV (SCID-I)، سیاهه افسردگی بک نسخه2[1] (BDI II)، سیاهه اضطراب بک (BAI)، مقیاس طرح واره های هیجانی لیهی (LESS)[2]، مقیاس خودسنجی تاثیر رویداد (IES-R) بود. داده ها از طریق روش تحلیل واریانس یک راهه و t مستقل مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که افراد مبتلا به PTSD در مقایسه با دو گروه دیگر، بطور معناداری در طرح واره های هیجانی ناسازگارانه (نشخوارذهنی، احساس گناه، غیرقابل کنترل بودن، سرزنش) نمره بالاتر و در طرح واره های هیجانی سازگارانه (خودآگاهی هیجانی، پذیرش و توافق، قابل درک بودن) نمره پایین تری گزارش دادند. همچنین بیماران مبتلا به PTSD بطور معناداری در سیاهه BDI و BAI نمره بالاتری گرفتند. این نتایج علاوه بر فراهم نمودن طرح واره های هیجانی سازگارانه جایگزین، اهمیت بالینی مورد هدف قرار دادن و کاهش استفاده از طرح واره های هیجانی ناکارآمد در بافتار درمان اختلال PTSD را برجسته کرده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش هوش هیجانی و طرح واره های هیجانی در رضایت مندی زناشویی زنان بود. 200 نفر زن متاهل به صورت داوطلبانه انتخاب شدند و با استفاده از مقیاس های طرح واره های هیجانی، هوش هیجانی و رضایت مندی زناشویی مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از تحلیل رگرسیون چند متغیری به شیوه گام به گام تحلیل شد. نتایج نشان داد که مولفه های توجه و تمایز هوش هیجانی، پیش بینی کننده معنادار اکثر ابعاد رضایت مندی زناشویی هستند. هم چنین، طرح واره های هیجانی سرزنش، توافق، دیدگاه ساده انگارنه نسبت به هیجان ها و ارزش های والاتر ابعاد مختلف رضایت مندی زناشویی را پیش بینی کردند. بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که هوش هیجانی و طرح واره های هیجانی کارآمد نقش کلیدی در رضایت مندی زناشویی ایفا می کنند.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه طرح واره های هیجانی ، طرح واره های ناسازگار اولیه و تاب آوری در زوجین در حال طلاق و زوجین در حال زندگی انجام شد. هدف پژوهش توصیفی از نوع علّی-مقایسه ای بود. جامعه ی آماری شامل زوجین در حال طلاق و در حال زندگی شهر قم بود که از این تعداد 100 نفر از زوجین در حال طلاق (50 مرد و 50 زن) مراجعه کننده به دادگاه شهید قدوسی شهر قم و 100 زوج (50 مرد و 50 زن) در حال زندگی به روش نمونه گیری دردسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های طرح واره هیجانی لیهی، پرسشنامه طرح واره ناسازگار یانگ و پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آزمون کوواریانس صورت گرفت. یافته ها نشان داد که تفاوت معناداری در سطح05/0=α بین متغیرهای پژوهش (طرحواره های هیجانی، طرحواره های ناساز گار اولیه و تاب اوری زوجین) در دو گروه زوجین در حال طلاق و در حال زندگی وجود دارد (000/0=sig).

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر رشد پس از آسیب و طرح واره های هیجانی در زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی بود. روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل همراه با مرحله پیگیری 2 ماهه بود. در این پژوهش جامعه آماری کلیه زنان متأهل آسیب دیده از خیانت زناشویی شهر اصفهان در سال 1400 بودند و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 40 نفر از آنان انتخاب و در 2 گروه (در گروه آزمایش پذیرش و تعهد 20 نفر و گروه کنترل 20 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش تحت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (8 جلسه 90 دقیقه ای) قرار گرفت؛ اما گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد و در لیست انتظار باقی ماند. از مقیاس رشد پس از آسیب تدسچی و کالهون (1996) و طرح واره های هیجانی لیهی (2002) به منظور گردآوری اطلاعات استفاده شد. تجزیه وتحلیل اطلاعات به دست آمده از اجرای پرسشنامه ها از طریق نرم افزار SPSS نسخه 24 در دو بخش توصیفی و استنباطی (تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بن فرونی) انجام پذیرفت. نتایج نشان داد درمان مذکور در مرحله پس آزمون و پیگیری نسبت به گروه کنترل اثربخشی معناداری بر رشد پس از آسیب و طرح واره های هیجانی در زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی اعمال کرد (0/05>P). بر اساس نتایج پژوهش حاضر، می توان گفت که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می توانند به عنوان یک شیوه درمانی برای بهبود رشد پس از آسیب و کاهش طرح واره های هیجانی در زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی در مراکز مشاوره و خدمات روان شناختی به کاربرده شوند.