انگاره گرایی

مفهوم دولت مدرن، مورد توجه گرایش های مختلف علمی قرار گرفته است و هرکدام بنابر نوع علائق و مبانی فرانظری خود، مدلی از کاوش تحلیلی در این قلمرو ارائه داده اند. پرسش اصلی آن است که مناسب ترین ابزارهای تحلیلی برای بررسی موضوعی مانند دولت مدرن کدام است؟ این مقاله با بررسی روش های مطالعاتی در قلمرو حاضر این ایده را دنبال می کند که شناخت عمیق از نهاد یادشده که از یک سو پاسخ مدیریتی به پیچیدگی های عصر مدرن بوده و از سوی دیگر درگیر با ابعاد خارجی و داخلی است، نیازمند توجه به درآمیختگی هم زمان سطوح مختلف تحلیل گرایش های متفاوت علمی، مطالعه عناصر و مؤلفه های انگاره ای افزون بر مؤلفه های مادی، شناخت روندهای تاریخی موضوعات و پدیده های اجتماعی، توجه به ساختارهای اجتماعی معرفت و در نهایت چگونگی برساختگی موضوعات در تحلیل پیچیدگی های مفهومی است. در این راستا این مقاله تلاش می کند تا رویکردهای مطالعاتی را بر اساس دو رویکرد مادی گرا و انگاره گرا سازماندهی کند و نشان دهد که به رغم لزوم توجه به تعارض های فرانظری این دو جریان، به کارگیری ظرفیت روش های مطالعاتی گوناگون و پرهیز از تصلب روش شناسانه برای مطالعه نهاد دولت اجتناب ناپذیر است

بررسی روابط بین الملل نشان می دهد که دو عرصه از آن(چالش تئوری های موجود در تحلیل واقعیات بین المللی و کاستی هائی آن به لحاظ نظری) همچنان معرکه آراء اندیشمندان این حوزه است، در حالی که کاوش های مؤثری با تأکید دین و به ویژه اسلام، برای رفع چالش ها و دفع کاستی های آن صورت نگرفته است بنابراین، طرح نظریه اسلامی روابط بین الملل این سؤال را فرارو می نهد که نقصان های عینی و ناتوانی های تحلیلی تئوری پردازی در حوزه روابط بین الملل چیست؟(سئوال) نگارنده بر این گمان است: نظریه اسلامی از توان ترمیم خلاء معرفتی موجود، برخوردار است.(فرضیه) علی رغم موفقیت انگاره گرایی در نقد مادیت حاکم بر تئورهای بین الملل، خود دچار مادی گرای رقیق شده و از این رو، معرفی و رویکرد به ظرفیت نظام معرفتی اسلام در عرصه بین الملل اجتناب ناپذیر است.(هدف) ایننوشتار با تشریح چالش های نشأت یافته از جداسازی دین در این حوزه دانشی، به بیان کاوش های صورت گرفته جهت پر نمودن این خلاء معرفتی پرداخته و با نقد انگاره گرایی به عنوان آخرین تلاش در مناظره جاری روابط بین الملل، بر ضرورت روی آوری به اسلام تأکید می کند.(روش)ارتقاء توان تحلیلی تئورهای روابط بین المللی و خروج آن ها از بن بست موجود تنها با کاربست دین میسر است.(یافته)